Chlorhexidine (คลอร์เฮกซิดีน)

Chlorhexidine (คลอร์เฮกซิดีน) เป็นยาที่ใช้รักษาและป้องกันการติดเชื้อในช่องปากและลำคอ เช่น โรคเหงือกอักเสบ และโรคปริทันต์ หรือใช้เพื่อดูแลสุขภาพช่องปาก โดยยาอยู่ในรูปแบบของน้ำยาฆ่าเชื้อ มักใช้ร่วมกับการแปรงฟันและการใช้ไหมขัดฟัน ตัวยาจะช่วยลดจำนวนเชื้อแบคทีเรียในช่องปาก ลดอาการบวมแดงของเหงือกและป้องกันเลือดออกขณะแปรงฟัน นอกจากนี้ ยา Chlorhexidine ยังถูกใช้เป็นส่วนผสมสำหรับการฆ่าเชื้อโรคที่ผิวหนัง ซึ่งอยู่ในรูปแบบครีมและสารละลาย หรืออาจใช้รักษาโรคอื่น ๆ นอกเหนือจากนี้ตามดุลยพินิจของแพทย์

ยา Chlorhexidine มีข้อห้ามใช้และอาจเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรเสมอ

เกี่ยวกับยา Chlorhexidine

กลุ่มยา	ยาต้านจุลชีพ
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์ ยาหาซื้อได้เอง
สรรพคุณ	รักษาการติดเชื้อในช่องปากและลำคอ
กลุ่มผู้ป่วย	ผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	น้ำยาบ้วนปาก ยาใช้เฉพาะที่

คำเตือนในการใช้ยา Chlorhexidine

• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยานี้ หากมีประวัติแพ้ยาหรือแพ้ส่วนประกอบของยาชนิดนี้ และแพ้ยาชนิดอื่น แพ้อาหาร หรือสารใด ๆ ด้วย
• แจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับยาที่กำลังใช้อยู่ทุกชนิด ทั้งยาที่แพทย์สั่ง ยาที่ซื้อใช้ด้วยตนเอง วิตามิน และสมุนไพร เพราะมียาหลายชนิดที่อาจมีปฏิกิริยากับยานี้
• ห้ามเริ่มใช้ยา หยุดยา หรือเปลี่ยนแปลงปริมาณการใช้ยาด้วยตนเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์
• แจ้งให้แพทย์ พยาบาล เภสัชกร และทันตแพทย์ทราบว่ากำลังใช้ยานี้ ก่อนเข้ารับการรักษาใด ๆ
• ผู้ที่ตั้งครรภ์หรือวางแผนมีบุตร ควรปรึกษาแพทย์ถึงข้อดีและข้อเสียของยาก่อนใช้ยานี้
• ผู้ที่กำลังให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์ถึงความเสี่ยงที่อาจส่งผลกระทบต่อบุตร
• หลีกเลี่ยงไม่ให้ยาสัมผัสดวงตาหรือเนื้อเยื่ออ่อน และห้ามให้ยาเข้าสู่อวัยวะภายในร่างกายโดยเด็ดขาด
• ในกรณีที่ใช้เป็นน้ำยาบ้วนปาก ควรหมั่นดูแลสุขภาพฟันให้ดีอยู่เสมอ และไปพบทันตแพทย์เป็นประจำ

ปริมาณการใช้ยา Chlorhexidine

ปริมาณและระยะเวลาในการใช้ยาขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา โดยมีตัวอย่างการใช้ยา ดังนี้

รักษาโรคเหงือกอักเสบ หรือดูแลสุขภาพช่องปาก
ผู้ใหญ่

ยารูปแบบสารละลายความเข้มข้น 0.2 เปอร์เซ็นต์ ใช้บ้วนปากปริมาณ 10 มิลลิลิตร เป็นเวลาประมาณ 1 นาที ในตอนเช้าและเย็น

ยารูปแบบสเปรย์ ใช้ตอนเช้าและเย็น พ่นสูงสุดไม่เกิน 12 ครั้ง

ยารูปแบบเจล ใช้แปรงฟันโดยบีบยาให้มีขนาดประมาณ 1 นิ้ว แปรงวันละ 1-2 ครั้ง ครั้งละ 1 นาที

ฆ่าเชื้อทางผิวหนัง
ผู้ใหญ่ ใช้ยารูปแบบครีมหรือสารละลายทาลงบริเวณผิวหนัง ส่วนยาแบบผง ให้ทายาบาง ๆ ลงบนผิวหนัง

การใช้ยา Chlorhexidine

• ใช้ยาตามฉลากและตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด ห้ามใช้ยาปริมาณเกินกว่าที่แพทย์สั่ง หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ
• หากใช้ยาแบบน้ำยาบ้วนปากร่วมกับการแปรงฟันและการใช้ไหมขัดฟัน ให้บ้วนปากวันละ 2 ครั้ง เช้าและเย็น หลังใช้ยาให้รออย่างน้อย 30 นาที ก่อนแปรงฟัน รับประทานอาหาร ดื่มน้ำ หรือบ้วนปากตามด้วยน้ำหรือน้ำยาบ้วนปาก
• ห้ามกลืนยารูปแบบสารละลาย
• แจ้งให้แพทย์ทราบ หากใช้ยาแล้วอาการไม่ดีขึ้นหรือแย่ลง
• หากสงสัยว่าตนใช้ยาเกินกว่าปริมาณที่กำหนด ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที
• หากลืมใช้ยาตามเวลาที่กำหนด ให้ใช้ยาได้ทันที แต่หากใกล้ถึงเวลาใช้ยาในรอบถัดไป ให้ข้ามไปใช้ยารอบต่อไป และไม่เพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
• ควรเก็บยาไว้ที่อุณหภูมิห้อง ให้พ้นจากแสงแดด ความชื้น และความร้อน

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Chlorhexidine

ผลข้างเคียงรุนแรงจากการใช้ยา Chlorhexidine ที่ผู้ป่วยควรหยุดใช้ยาและไปพบแพทย์ทันที ได้แก่ เป็นลมพิษ หายใจลำบาก หน้าบวม ริมฝีปากบวม ลิ้นบวม คอบวม มีผื่นคัน บวมแดง เกิดเม็ดพุพองตามผิวหนัง ผิวลอกพร้อมกับมีไข้หรือไม่มีไข้ รู้สึกแน่นหน้าอกหรือลำคอ หายใจเสียงดัง มีปัญหาในการหายใจหรือการพูด เสียงแหบ เจ็บหรือบวมบริเวณเหงือกอย่างรุนแรง และมีอาการชาหรือรู้สึกซ่าในปาก

ผลข้างเคียงอื่น ๆ ที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ ระคายเคืองหรือรู้สึกขมในปาก มีคราบบริเวณฟัน ปาก หรือที่อุดฟัน หากพบว่าอาการดังกล่าวไม่หายไปหรือรุนแรงขึ้น รวมทั้งพบอาการผิดปกติใด ๆ เพิ่มเติม ควรรีบแจ้งให้แพทย์ทราบ