หลายคนอาจเคยได้ยินเกี่ยวกับวิตามิน F ซึ่งแท้จริงแล้ววิตามิน F ไม่ใช่วิตามิน แต่เป็นชื่อเรียกของกรดไขมันไม่อิ่มตัว 2 ชนิด คือ กรดอัลฟาลิโนเลนิก (Alpha-linolenic acid: ALA) ซึ่งเป็นกรดไขมันในกลุ่มโอเมก้า 3 และกรดลิโนเลอิก (Linoleic acid: LA) ซึ่งเป็นกรดไขมันชนิดหนึ่งในกลุ่มโอเมก้า 6 โดยกรดไขมันเหล่านี้อาจช่วยให้ร่างกายสามารถทำงานได้อย่างเป็นปกติ
ร่างกายอาจไม่สามารถสร้างวิตามิน F หรือกรดอัลฟาลิโนเลนิกและกรดลิโนเลอิกได้เอง แต่สามารถพบได้ในอาหารต่าง ๆ เช่น น้ำมันจากพืช ถั่ว ผักใบเขียว และปลา นอกจากนี้ วิตามิน F ยังอาจมีอยู่ในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารและผลิตภัณฑ์บำรุงผิวบางชนิดอีกด้วย
ประโยชน์ของวิตามิน F ต่อสุขภาพ
วิตามิน F หรือกรดอัลฟาลิโนเลนิกและกรดลิโนเลอิก ซึ่งเป็นกรดไขมันไม่อิ่มตัว (Polyunsaturated fatty acid) ที่มีคุณประโยชน์ต่อสุขภาพในหลากหลายด้าน เช่น
1. บำรุงหัวใจ
การรับประทานวิตามิน F อาจช่วยบำรุงสุขภาพของหัวใจ และป้องกันปัญหาสุขภาพต่าง ๆ เกี่ยวกับหัวใจ เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจ (Coronary heart disease) นอกจากนี้ วิตามิน F ยังอาจช่วยลดคอเลสเตอรอลและป้องกันการเกิดลิ่มเลือดอีกด้วย
2. บำรุงสมอง
วิตามิน F อาจช่วยให้สมองมีสุขภาพแข็งแรงและลดความเสี่ยงในการเกิดโรคเกี่ยวกับสมองต่าง ๆ เช่น โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer's Disease) โรคสมองเสื่อม นอกจากนี้ วิตามิน F ยังสำคัญต่อการพัฒนาสมองของทารก หากทารกได้รับวิตามิน F ไม่เพียงพอ อาจทำให้เซลล์ประสาทและสมองพัฒนาได้ไม่ดีนัก
3. บำรุงดวงตา
วิตามิน F มีประโยชน์มากมายต่อดวงตา เช่น ช่วยให้จอประสาทตาทำงานเป็นปกติ ลดอาการตาแห้ง นอกจากนี้ วิตามิน F ยังอาจช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคจอประสาทตาเสื่อมอีกด้วย
4. บรรเทาอาการโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์เป็นปัญหาสุขภาพที่ทำให้รู้สึกปวดตามข้อ และส่งผลต่อการใช้ชีวิตได้ ซึ่งวิตามิน F อาจช่วยบรรเทาอาการอักเสบ ลดอาการปวดตามข้อและอาการข้อตึงในผู้ที่เป็นโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
5. บำรุงผิว
วิตามิน F ในผลิตภัณฑ์บำรุงผิวต่าง ๆ อาจช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้แก่ผิวหนัง ซึ่งจะช่วยลดปัญหาทางผิวหนังต่าง ๆ เช่น ผิวแห้ง สิว และริ้วรอยต่าง ๆ ได้ นอกจากนี้ วิตามิน F เป็นกรดไขมัน จึงอาจทำหน้าที่เป็นเกราะป้องกันผิวจากสิ่งสกปรก และป้องกันปัญหาทางผิวหนังอื่น ๆ เช่น โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Atopic dermatitis) โรคสะเก็ดเงิน
เรื่องควรรู้ก่อนการใช้วิตามิน F อย่างปลอดภัย
การรับประทานวิตามิน F จากอาหารมักปลอดภัยและเพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย แต่สำหรับผู้ที่มีปัญหาสุขภาพบางอย่าง หรือมีความจำเป็นต้องได้รับวิตามิน F เพิ่มเติมจากผลิตภัณฑ์อาหารเสริม ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเพื่อหาปริมาณที่เหมาะสมในการรับประทานอย่างปลอดภัย
โดยการรับประทานผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีส่วนผสมของวิตามิน F หรือกรดอัลฟาลิโนเลนิกและกรดลิโนเลอิก อาจมีข้อควรระวังบางอย่าง ดังนี้
- ผู้ที่กำลังตั้งครรภ์ กำลังให้นมบุตร มีปัญหาสุขภาพบางอย่าง หรือกำลังรับประทานยา สมุนไพร และผลิตภัณฑ์เสริมอาหารอื่น ๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนการรับประทานอาหารเสริมที่มีส่วนผสมของวิตามิน F
- การรับประทานวิตามิน F ในปริมาณที่มากเกินไปอาจทำให้เกิดปัญหาบางอย่างเกี่ยวกับการมีเลือดออก โดยเฉพาะในผู้ที่กำลังใช้ยาวาร์ฟาริน หรือยาต้านการแข็งตัวของเลือด (Anticoagulants)
- ผู้ที่มีประวัติการปลูกถ่ายไต ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีวิตามิน F เพราะการรับประทานกรดอัลฟาลิโนเลนิกในปริมาณมากอาจเป็นอันตรายต่อชีวิตได้
- ผู้ที่เป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก หรือมีความเสี่ยงสูงในการเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีวิตามิน F เพราะกรดอัลฟาลิโนเลนิกอาจเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากได้
ถึงแม้ว่าวิตามิน F หรือกรดอัลฟาลิโนเลนิกและกรดลิโนเลอิกจะมีประโยชน์ต่อร่างกายในหลายด้าน แต่วิตามิน F ไม่สามารถนำมาใช้รักษาโรคหรือรับประทานแทนยาได้ ซึ่งนอกจากการรับประทานวิตามิน F แล้ว ควรดูแลสุขภาพร่วมด้วย เช่น รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ดื่มน้ำให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย ออกกำลังกายเป็นประจำ และพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อช่วยบำรุงรักษาสุขภาพให้แข็งแรง
