ส้มยูซุ (Yuzu) เป็นผลไม้ตระกูลซิตรัสที่มีลักษณะเป็นผลกลมสีเหลือง เปลือกหนา ขนาดประมาณ 5.5–7.5 เซนติเมตร มีรสเปรี้ยวและมีกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์ ส้มยูซุมีประโยชน์ต่อสุขภาพหลายด้าน เช่น ช่วยต้านการอักเสบในร่างกาย ลดความเครียด และอาจเสริมการทำงานของหัวใจ
ส้มยูซุปลูกมากในประเทศญี่ปุ่นและเกาหลี คนญี่ปุ่นนิยมนำส้มยูซุมาประกอบอาหาร เช่น ซอสและน้ำสลัด ซึ่งจะให้กลิ่นและรสชาติที่สดชื่น นอกจากนี้ อาจนำส้มยูซุมาสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหยเพื่อช่วยบำบัดความเครียดได้อีกด้วย บทความนี้จะชวนทุกคนมาทำรู้จักกับประโยชน์และเรื่องควรรู้ก่อนรับประทานของส้มยูซุเพื่อความปลอดภัยต่อสุขภาพ
ประโยชน์ของส้มยูซุที่มีต่อสุขภาพ
ส้มยูซุมีประโยชน์ต่อสุขภาพในด้านต่าง ๆ อาทิ
อุดมไปด้วยสารอาหารที่มีประโยชน์
ส้มยูซุน้ำหนัก 100 กรัมประกอบด้วยวิตามินเอ 31% และวิตามินซีสูงถึง 59% ของปริมาณที่แนะนำต่อวัน (Daily Value) ซึ่งวิตามินซีมีส่วนช่วยเสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน และช่วยสร้างคอลลาเจนซึ่งเป็นส่วนประกอบที่ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นของผิวหนังและข้อต่อ
นอกจากนี้ ส้มยูซุให้แคลอรี่ต่ำและประกอบด้วยวิตามินและแร่ธาตุหลายชนิด เช่น วิตามินบี วิตามินอี ธาตุเหล็ก แมกนีเซียม ทองแดง แคลเซียม สังกะสี และใยอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย
เป็นแหล่งของสารต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidant)
ส้มยูซุประกอบด้วยกรดฟีนอลิก (Phenolic Acid) สารกลุ่มฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) อย่างแอนโทไซยานิน (Anthocyanin) แคโรทีนอยด์ (Carotenoid) ที่มีคุณสมบัติเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ จึงช่วยป้องกันความเสื่อมของเซลล์ที่อาจนำไปสู่โรคเรื้อรัง เช่น โรคเกี่ยวกับสมอง โรคหัวใจ โรคเบาหวานชนิดที่ 2 และมะเร็งบางชนิด
ช่วยในการไหลเวียนของเลือด
สารในกลุ่มฟลาโวนอยด์ 2 ชนิด คือเฮสเพอริดิน (Hesperidin) และนารินจิน (Naringin) ที่พบในเนื้อและเปลือกของส้มยูซุอาจช่วยป้องกันไม่ให้เกล็ดเลือดจับตัวที่เยื่อบุหลอดเลือด จึงลดการเกิดลิ่มเลือดและลดการอักเสบของหลอดเลือด ซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจได้
แต่ในปัจจุบันยังขาดข้อมูลเกี่ยวกับประสิทธิภาพและความปลอดภัยในการใช้สารสกัดจากส้มยูซุเพื่อป้องกันการเกิดลิ่มเลือด จึงต้องรอผลการศึกษาเพิ่มเติมในอนาคต
ปรับอารมณ์และลดความเครียด
ผลการศึกษาพบว่าการสูดดมน้ำมันหอมระเหยที่สกัดจากส้มยูซุประมาณ 10 นาทีจะช่วยปรับอารมณ์ที่ขุ่มมัวและวิตกกังวลให้ผ่อนคลาย และลดความเหนื่อยล้า
นอกจากนี้ การสูดดมกลิ่นส้มยูซุที่มีกลิ่นหอมผ่อนคลายยังช่วยลดอาการก่อนมีประจำเดือน เช่น ความเครียด ความวิตกกังวล อารมณ์แปรปรวน ความโกรธ และความอ่อนเพลียได้
ประโยชน์ด้านอื่น
ส้มยูซุอาจมีประโยชน์ต่อร่างกายในด้านอื่น ๆ เช่น
- บำรุงสายตา เนื่องจากส้มยูซุมีวิตามินซีสูง จึงอาจช่วยชะลอความเสื่อมของดวงตาและป้องกันโรคจอประสาทตาเสื่อม (Age-Related Macular Degeneration)
- บำรุงผิว ส้มยูซุมีวิตามินซีและสารต้านอนุมูลอิสระสูง จึงนำมาสกัดเป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่ช่วยให้ผิวกระจ่างใสและลดเลือนริ้วรอย
- บำรุงสมอง ผลการวิจัยในสัตว์ทดลองพบว่าสารนารินเจนิน (Naringenin) ในกลุ่มฟลาโวนอยด์ช่วยพัฒนาความจำ และอาจช่วยป้องกันโรคอัลไซเมอร์ได้
- ต้านมะเร็ง ส้มยูซุประกอบด้วยสารลิโมนอยด์ (Limonoid) ที่พบมากในผลไม้ตระกูลซิตรัส สารนี้มีคุณสมบัติเป็นสารต้านมะเร็งบางชนิด เช่น มะเร็งเต้านม มะเร็งต่อมลูกหมาก และมะเร็งลำไส้ใหญ่ นอกจากนี้ ส้มยูซุมีสารแทนเกอเรติน (Tangeretin) และโนบิเลทิน (Nobiletin) ที่อาจช่วยยับยั้งการเติบโตของเซลล์มะเร็ง ทั้งนี้ คุณสมบัติของส้มยูซุที่ช่วยในการต้านมะเร็งเป็นผลการศึกษาที่วิจัยในหลอดทดลองเท่านั้น
อย่างไรก็ตาม ไม่ควรซื้อส้มยูซุหรือผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนประกอบของส้มยูซุมารับประทานในปริมาณมากเพื่อหวังสรรพคุณต่าง ๆ เหล่านี้ อีกทั้งผลการศึกษาเกี่ยวกับประโยชน์เหล่านี้เป็นเพียงการศึกษาในหลอดทดลอง สัตว์ทดลอง จึงต้องรอผลการศึกษาในมนุษย์เพิ่มเติมต่อไป
ข้อควรรู้และควรระวังเกี่ยวกับส้มยูซุ
ส้มยูซุมีรสชาติเปรี้ยวจึงไม่นิยมรับประทานผลสด โดยที่ขายตามร้านค้าทั่วไปมักสกัดให้อยู่ในรูปแบบผง น้ำเชื่อมเข้มข้น (Syrup) แยมทาขนมปัง และเปลือกส้มยูซุเชื่อม ใช้ประกอบอาหารได้หลายประเภท เช่น น้ำสลัด ซุป ซอสราดสเต๊ก โดยใช้แทนน้ำส้มสายชูและน้ำมะนาวตามสูตรอาหาร หรือผสมกับโซดา ชา และกาแฟ รวมทั้งดัดแปลงเป็นขนมหวาน เช่น ทาร์ตไอศ กรีม
คนทั่วไปสามารถรับประทานส้มยูซุได้โดยไม่ส่งผลเสียต่อสุขภาพ แต่อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพสำหรับคนบางกลุ่ม เช่น
- คนที่แพ้กรดซิตริก (Citric Acid) ซึ่งพบในส้มยูซุและผลไม้ตระกูลซิตรัสอื่น ๆ โดยอาจทำให้เกิดอาการแพ้ เช่น ผื่นแดงคันบริเวณรอบปากและลิ้น ใบหน้า ปากและลำคอบวม ปวดท้อง ท้องอืด คนที่แพ้กรดซิตริกจึงควรหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีส่วนผสมของส้มยูซุ
- คนที่มีอาการกรดไหลย้อน การรับประทานส้มยูซุ ซึ่งเป็นผลไม้ที่มีความเป็นกรดสูงอาจกระตุ้นให้เกิดอาการของโรค เช่น แสบร้อนกลางอกและเรอเปรี้ยว
- คนที่รักษาด้วยเคมีบำบัด (Chemotherapy) อาจทำให้รู้สึกเจ็บภายในปากเมื่อรับประทานอาหารที่เป็นกรดสูง อย่างผลไม้ตระกูลซิตรัส จึงควรปรึกษาแพทย์ก่อนและจำกัดปริมาณการรับประทาน
นอกจากนี้ มักมีการนำส้มยูซุมาสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหยเพื่อบำบัดรักษาสุขภาพร่างกายและจิตใจ โดยใช้สูดดมกลิ่นหรือทาลงบนผิวหนัง ทั้งนี้ ควรเลือกซื้อน้ำมันหอมระเหยจากแหล่งที่เชื่อถือได้ และก่อนใช้น้ำมันหอมระเหยกับผิวหนัง ควรเจือจางด้วยน้ำหรือน้ำมัน เนื่องจากน้ำมันหอมระเหยบริสุทธิ์จะมีฤทธิ์แรงและทำให้ระคายเคืองผิวหนัง รวมทั้งห้ามกินหรือกลืนน้ำมันหอมระเหย
ส้มยูซุเป็นผลไม้ตระกูลซิตรัสที่เป็นที่รู้จักจากกลิ่นและรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์ และมาพร้อมประโยชน์ต่อสุขภาพหลายด้าน เช่น อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยบำรุงสายตาและผิวพรรณ รวมถึงน้ำมันหอมระเหยที่สกัดจากส้มยูซุยังช่วยบำบัดความเครียดได้อีกด้วย แต่ผู้ที่มีอาการแพ้หรือมีโรคประจำตัวควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทานส้มยูซุ เพื่อความปลอดภัยต่อสุขภาพ
