เคยใช้ยาระบายมา 10 ปี ตอนนี้หยุด มาทานอาหารเสริม หากไม่ใช้ จะไม่ยอมถ่าย ควรทำอย่างไร

สวัสดีค่ะ คุณ บอล ซ่อมบำรุง,

                       หากมีอาการมีท้องผูก คือ ไม่ถ่ายอุจจาระนานเกิน 3 วัน หรือถ่ายทุกวันแต่ลักษณะของอุจจาระแห้ง แข็ง และเป็นก้อนเล็กๆ ร่วมกับมีอาการถ่ายอุจจาระออกได้ยาก ต้องใช้แรงเบ่งมาก ซึ่งสาเหตุอาการท้องผูก ได้แก่

                      - มีการเคลื่อนไหวของลำไส้ลดลง เพราะขาดตัวกระตุ้นการเคลื่อนไหวของลำไส้ จากการที่มีปริมาณอุจจาระน้อย เช่น เกิดจากการกินอาหารที่มีกากใยน้อย ดื่มน้ำน้อย หรือขาดการเคลื่อนไหวของร่างกาย ทำให้ลำไส้ไม่บีบเคลื่อนตัว

                      - จากปัญหาทางอารมณ์ เช่น ความเครียด ความวิตกกังวล ส่งผลให้ลำไส้ลดการบีบตัวลง

                      -  การทานยาบางชนิด ซึ่งมีผลข้างเคียงทำให้ท้องผูกได้ เช่น ยาลดกรด ยารักษาอาการซึมเศร้า ยากันชัก แคลเซียมและธาตุเหล็ก เป็นต้น

                      - การเสียสมดุลของฮอร์โมน เช่น มีภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนต่ำ เป็นต้น

                      - มีการอุดตันภายในลำไส้ใหญ่หรือทวารหนัก เช่น มีเนื้องอกหรือมะเร็งของลำไส้ใหญ่ แต่มักมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย ได้แก่ ถ่ายอุจจาระมีมูกเลือดปน ถ่ายเป็นเลือด เบื่ออาหาร น้ำหนักลด เป็นต้น 

                        ทั้งนี้ หากเป็นมานาน และใช้ยาระบายต่อเนื่อง แนะนำควรหยุดใช้ รวมถึงยังไม่แนะนำให้ใช้อาหารเสริมต่างๆ เพราะย่อมมีฤทธิ์กระตุ้นคล้ายยาระบาย การใช้ต่อเนื่อง จะทำให้การเคลื่อนไหวของลำไส้ผิดปกติไปจากเดิมได้ และให้ปฏิบัติตัวดูแลในเรื่องการขับถ่ายต่างๆ ไปก่อน ได้แก่ การดื่มน้ำมากๆ อย่างน้อยวันละ 8-10 แก้ว เน้นทานอาหารที่มีไฟเบอร์สูง จำพวกผัก ผลไม้ ธัญพืชต่างๆ หรืออาจทานไฟเบอร์สำเร็จรูปเสริม ทานโยเกิร์ตหรือนมเปรี้ยว ซึ่งอาจช่วยให้ถ่ายง่ายขึ้นได้ เนื่องจากมีแบคทีเรียที่ไปช่วยการทำงานของลำไส้ใหญ่ ลดการทานอาหารประเภทเนื้อสัตว์ หมั่นออกกำลังกายเป็นประจำเพื่อให้ลำไส้เคลื่อนไหว และควรฝึกขับถ่ายให้เป็นเวลา เป็นต้น

                       หากยังคงมีอาการท้องผูกบ่อยๆ ก็ควรไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุของท้องผูก และทำรักษาโดยการให้ยาที่เหมาะสม โดยการใช้ยาระบายนั้น ควรจะใช้เมื่อไม่มีการถ่ายอุจจาระเกิน 3 วัน และไม่ควรใช้ต่อเนื่องค่ะ เพราะการใช้ต่อเนื่องนานๆ จะทำให้เกิดภาวะลำไส้เคยชินต่อยาระบาย ร่างกายไม่สามารถขับถ่ายได้เอง และจะทนต่อยามากขึ้นเรื่อยๆ จนต้องเพิ่มขนาดยามากขึ้นเรื่อยๆ ลำไส้ทำงานไม่ปกติยากต่อการแก้ไข นอกจากนี้ยังอาจเกิดภาวะปวดท้อง ระดับเกลือแร่เสียสมดุล ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรง เวียนศีรษะได้ด้วย