อายุ 28 ปี เป็นโรคไลเคนพลานัส ลิ้นเป็นฝ้าขาวและมีกลิ่นเหม็น

 สวัสดีค่ะ คุณ Surapong Tapong,

                   โรค lichen planus เป็นโรคที่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานผิดปกติ ไม่ทราบสาเหตุการเกิดที่ชัดเจน มักพบในผู้ใหญ่อายุมากกว่า 40 ปี อาการที่พบเป็นส่วนใหญ่คือ การมีผื่นนูนสีม่วงแดง มีเส้นสีขาวบนผื่น พบได้ที่ผิวหนังบริเวณต่างๆ ผื่นมักมีอาการคัน โดยจะค่อยๆ กระจายไปทั่วผิวหนังทั่วร่างกายภายในระยะเวลานานเป็นสัปดาห์หรือเดือน และจะหายไปได้เองภายใน 6-16 เดือน ในบางรายโรคอาจจะเกิดขึ้นเฉพาะในช่องปาก คือจะเห็นเป็นเส้นสีขาวๆ คล้ายตาข่าย ไม่มีอาการเจ็บ หรือบางรายอาจเกิดเป็นแผลชนิดตื้นและเจ็บ หรืออาจเป็นปื้นฝ้าขาว 

                นอกจากนั้น ฝ้าขาวที่ลิ้นยังอาจเกิดได้จาก

                - โรค oral leokoplakia จะไม่มีอาการเจ็บ มักพบในคนสูบบุหรี่ หรือดื่มแอลกอฮอลล์

                - โรค oral hairy leukoplakia มักพบในผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง เช่น ติดเชื้อ HIV โดยจะไม่มีการเจ็บบริเวณที่เป็น

                - โรค frictional keroatosis เป็นฝ้าขาวที่เกิดจากบริเวณนั้นถูกเสียดสีบ่อยๆ เช่นการกัด เคี้ยวหรือดูดบริเวณนั้นบ่อยๆ ฟันปลอมที่ใสไม่พอดี เป็นต้น มักไม่อาการเจ็บ ยกเว้นมีการกระทบกระแทกบริเวณนั้นรุนแรงนานๆ อาจทำให้เจ็บและบวมแดงได้ 

                - ลิ้นลายแผนที่ (geographic tongue หรือ benigh migratory glossitis) ลิ้นจะมีส่วนที่ขรุขระและส่วนที่เรียบสลับกันไปมาจนคล้ายกับแผนที่ เกิดจากการที่ปุ่มบนลิ้นฝ่อแบนราบลงในบางตำแหน่ง ทำให้เห็นเป็นพื้นเรียบเป็นปื้นที่มีขอบหยักไปมา อาจเกิดขึ้นเพียงปื้นเดียวหรือหลายปื้น อาจเคลื่อนย้ายเปลี่ยนตำแหน่งได้ ใหญ่ขึ้นและเล็กลงได้

                 - มีเซลล์ผิดปกติในระยะก่อนเป็นมะเร็ง (dysplasia) หรือเป็นมะเร็ง

                 - ติดเชื้อราในช่องปาก ซึ่งเกิดเชื้อราแคนดิดา (candida) มักพบในผู้ที่มีภูมิต้านทานไม่ดี อาการคือจะเห็นเป็นฝ้าขาวข้นเป็นมัน ถ้าขูดหรือลอกฝ้าออกจะพบพื้นข้างใต้อักเสบเป็นสีแดง และอาจมีเลือดซึมออกมาได้เล็กน้อย ในระยะแรกอาจไม่มีอาการ แต่ต่อมาจะรู้สึกเจ็บและแสบได้

                 จากลักษณะอาการที่เป็นมาหลายสิบปี ไม่มีอาการเจ็บหรือปวด ร่วมกับสามารถขูดออกได้ และมีกลิ่นเหม็น รวมทั้งมีอาการเป็นๆหายๆ น่าจะเกิดจากการสะสมของคราบอาหารร่วมกับเชื้อจุลินทรีย์ในช่องปาก 

                ในเบื้องต้นแนะนำให้รักษาดูแลความสะอาดในช่องปาก โดยการบ้วนปากหรือแปรงฟันทุกครั้งหลังทานอาหาร และแปรงทำความสะอาดลิ้นทุกครั้งด้วย ดื่มน้ำให้มาก หลีกเลี่ยงการใช้ยาสเปรย์พ่นในปากชนิดต่างๆ ไม่ควรอมลูกอมหรือเคี้ยวหมากฝรั่งที่มีน้ำตาล

                 หากทำดูความสะอาดในช่องปากดีแล้ว แต่ยังคงมีฝ้าขาวอยู่ในปาก หรือมีผื่นตามตัวร่วมด้วย แนะนำให้ไปพบแพทย์เพื่อตรวจค่ะ