วัคซีนซิโนฟาร์ม (Sinopharm COVID-19 Vaccine/ BIBP)

วัคซีนซิโนฟาร์ม (Sinopharm COVID-19 Vaccine) หรือที่รู้จักกันในอีกชื่อวัคซีน BIBP เป็นวัคซีนที่ใช้ป้องกันโรคโควิด-19 (COVID-19) ผลิตมาจากเชื้อไวรัสก่อโรคที่ถูกเพาะเลี้ยงและทำให้ตายในห้องปฏิบัติการ โดยจะฉีดทั้งหมด 2 เข็ม เพื่อกระตุ้นภูมิต้านทานร่างกายต่อเชื้อไวรัส แต่ยังไม่มีข้อมูลพอจะบอกได้ว่า ช่วยลดการแพร่กระจายของเชื้อไวรัสหรือไม่ จึงต้องป้องกันตัวเองด้วยวิธีอื่น ๆ ร่วมด้วย

วัคซีนซิโนฟาร์มที่ใช้ในประเทศไทยจะผลิตโดยบริษัท Beijing Institute of Biological Products (BIBP) จากกรุงปักกิ่ง ประเทศจีน โดยใช้ชื่อทางการค้าว่า COVILO ในปัจจุบันวัคซีนชนิดนี้ได้รับอนุญาตให้ใช้ในกรณีฉุกเฉินจากองค์การอนามัยโลก (WHO) รวมทั้งผ่านการขึ้นทะเบียนจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ของไทย 

*บทความนี้จะเรียกวัคซีน BIBP แทนเป็นวัคซีนซิโนฟาร์ม*

เกี่ยวกับวัคซีนซิโนฟาร์ม

กลุ่มยา	วัคซีนป้องกันโรค
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	ป้องกันโรคโควิด-19
กลุ่มผู้ป่วย	ผู้ที่มีอายุ 18 ปีขึ้นไป
รูปแบบของยา	ยาฉีด
การใช้ยาในหญิงตั้งครรภ์และผู้ให้นมบุตร	ยังไม่มีการระบุหมวดหมู่สำหรับการใช้ยาในหญิงตั้งครรภ์และผู้ให้นมบุตร เนื่องจากยังไม่มีการศึกษาทดลองในมนุษย์และสัตว์ที่เพียงพอ จึงควรใช้วัคซีนเมื่อพิจารณาแล้วว่า มีประโยชน์มากกว่าความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นต่อทารกในครรภ์และทารกแรกเกิด

คำเตือนในการฉีดวัคซีนซิโนฟาร์ม

เพื่อให้เกิดความปลอดภัยในการฉีดวัคซีนซิโนฟาร์ม ผู้ป่วยควรระมัดระวังและปฏิบัติตามคำแนะนำดังนี้

• ผู้ที่มีประวัติแพ้วัคซีนซิโนฟาร์มหรือส่วนผสมของวัคซีนชนิดนี้ เช่น ไดโซเดียมไฮโดรเจนฟอสเฟต โซเดียมคลอไรด์ โซเดียมไดไฮโดรเจนฟอสเฟต หรืออลูมิเนียมไฮดรอกไซด์ ควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อน
• ผู้ที่มีปฏิกิริยาการแพ้หลังฉีดวัคซีนเข็มแรกควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที
• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนการฉีดวัคซีนหากผู้ป่วยรู้สึกเครียดหรือวิตกกังวล ตัวเองและคนในครอบครัวมีประวัติทางสุขภาพ อาทิ โรคเบาหวาน อาการชัก โรคลมชัก กลุ่มอาการทางสมอง เลือดมีการแข็งตัวผิดปกติ ภาวะเกล็ดเลือดต่ำ หรือภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง
• ผู้ที่มีไข้สูงกว่า 38.5 องศาเซลเซียส ควรเลี่อนการฉีดวัคซีนไปก่อนจนกว่าไข้จะลดลงเป็นปกติ
• ผู้ป่วยที่กำลังตั้งครรภ์ วางแผนจะตั้งครรภ์ สงสัยว่ากำลังตั้งครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตรควรปรึกษาแพทย์ก่อนการฉีดวัคซีน เพื่อความปลอดภัยต่อคุณแม่และทารก
• ผู้ที่มีอายุมากกว่า 60 ปีขึ้นไป ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการฉีดวัคซีนซิโนฟาร์มเสมอ เนื่องจากข้อมูลด้านความปลอดภัยและประสิทธิภาพในกลุ่มผู้สูงอายุยังมีไม่เพียงพอ

ปริมาณการฉีดวัคซีนซิโนฟาร์ม

การฉีดวัคซีนซิโนฟาร์มเพื่อป้องกันโรคโควิด-19 จะฉีดทั้งหมด 2 เข็ม โดยจะให้ฉีดครั้งละ 1 เข็ม ในปริมาณ 0.5 มิลลิตร เข้าที่กล้ามเนื้อบริเวณต้นแขน และเว้นระยะเวลาในการฉีดประมาณ 21–28 วัน ก่อนฉีดเข็มที่ 2 ซึ่งแนะนำให้เป็นวัคซีนซิโนฟาร์มเช่นเดียวกันกับเข็มแรก  

การฉีดวัคซีนซิโนฟาร์ม

วัคซีนซิโนฟาร์มจะฉีดโดยแพทย์ พยาบาล หรือบุคลากรทางการแพทย์เท่านั้น ผู้ป่วยควรปฏิบัติตามคำแนะนำทั้งก่อนและหลังการฉีดวัคซีนของเจ้าหน้าที่อย่างเคร่งครัด โดยหลังจากฉีดวัคซีนเสร็จแล้ว เจ้าหน้าที่จะให้ผู้ป่วยสังเกตอาการประมาณ 15–30 นาที แล้วจึงกลับไปพักผ่อนที่บ้านได้ 

ทั้งนี้ ผู้ป่วยควรไปฉีดวัคซีนตามนัดหมายให้ครบทุกเข็ม เพื่อให้ได้รับประสิทธิภาพสูงสุด ในกรณีที่ไม่สามารถไปตามนัดหมายหรือลืมไปฉีดวัคซีนตามเวลาที่กำหนดควรแจ้งให้แพทย์ทราบ เพื่อทำการนัดหมายอีกครั้ง 

ผลข้างเคียงจากการฉีดวัคซีนซิโนฟาร์ม

ผู้ป่วยมักมีผลข้างเคียงเล็กน้อยถึงปานกลาง มักจะพบอาการปวดบริเวณที่ฉีดยา มีไข้ อ่อนเพลีย อีกทั้งยังอาจมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น ปวดกล้ามเนื้อหรือข้อต่อ ไอ หายใจลำบาก คลื่นไส้ ท้องเสีย อาการคันอย่างรุนแรง เป็นต้น

นอกจากนี้ ผู้ป่วยอาจมีอาการเวียนศีรษะ เบื่ออาหาร อาเจียน กลืนลำบาก มีปัญหาในการนอนหลับ คัดจมูก คอแห้ง ใจสั่น หนาวสั่น สูญเสียการรับรส ปวดหู ปัญหาความดันโลหิต หรือกลั้นปัสสาวะไม่ได้ แต่มักพบได้น้อยหรือน้อยมาก

ทั้งนี้ มีรายงานการพบผลข้างเคียงที่รุนแรง แต่พบได้น้อยมาก เช่น คลื่นไส้หรืออาเจียนรุนแรง และปัญหาทางระบบประสาทอย่าง โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็งหรือสมองและไขสันหลังอักเสบเฉียบพลัน แต่ยังไม่อาจสรุปได้ว่าเป็นผลมาจากวัคซีนซิโนฟาร์มจริงหรือไม่

อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยมักจะได้รับการดูแลจากบุคลากรทางการแพทย์อย่างรวดเร็ว เนื่องจากผลข้างเคียงเหล่านี้อาจปรากฏขึ้นมาภายในเวลาไม่กี่นาทีหรือไม่กี่ชั่วโมงหลังการฉีดวัคซีน ในกรณีที่พบอาการแพ้หรือความผิดปกติอื่นใดนอกเหนือจากที่กล่าวมาในภายหลัง ควรแจ้งให้แพทย์หรือเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องทราบโดยด่วน