Albumin (อัลบูมิน)

อัลบูมิน (Albumin) หรือ Human Albumin เป็นหนึ่งในโปรตีนที่พบได้ในเลือด แต่นำมาใช้เพื่อรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะโปรตีนในเลือดต่ำจากสาเหตุต่าง ๆ เช่น การสูญเสียเลือด ถูกไฟไหม้ การสูญเสียระดับโปรตีนในเลือดจากการผ่าตัด หรือภาวะตับวาย นอกจากนี้ ยังอาจใช้ในการผ่าตัดบายพาสหัวใจ 

อัลบูมินเป็นสารที่ต้องให้แพทย์เป็นผู้สั่งและใช้ภายในสถานพยาบาลเท่านั้น โดยแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาปริมาณ ความเข้มข้นของอัลบูมิน และความเร็วในการให้สาร อีกทั้งยังมีการดูแลอย่างใกล้ชิดเพื่อป้องกันไม่ให้ร่างกายได้รับสารมากเกินไป และเกิดอันตรายตามมา

เกี่ยวกับอัลบูมิน

กลุ่มยา	ยาฉีดเข้าหลอดเลือดดำ และสารละลาย (Intravenous & Other Sterile Solutions)
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	รักษาภาวะโปรตีนในเลือดต่ำ หรือสูญเสียเลือดเนื่องจากสาเหตุอื่น ๆ
กลุ่มผู้ป่วย	เด็กและผู้ใหญ่
การใช้ยาในหญิงตั้งครรภ์	Category C จากการศึกษาในสัตว์พบว่า ทำให้เกิดความผิดปกติต่อตัวอ่อนในครรภ์สัตว์ แต่ไม่มีการศึกษาในมนุษย์ หรือไม่มีข้อมูลเพียงพอในการศึกษาทดลองในมนุษย์และสัตว์ ควรใช้ยาเมื่อพิจารณาแล้วว่า มีประโยชน์มากกว่าความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นต่อทารกในครรภ์ ทั้งนี้ ผู้ที่กำลังตั้งครรภ์หรือวางแผนจะมีบุตรควรแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบก่อนใช้ยานี้
การใช้ยาในผู้ให้นมบุตร	ปัจจุบันยังไม่มีข้อมูลเพียงพอถึงความเสี่ยงในการใช้ยานี้ในผู้ให้นมบุตร ผู้ที่กำลังให้นมบุตรควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยา
รูปแบบของยา	ยาฉีด

คำเตือนการใช้อัลบูมิน

เพื่อความปลอดภัยในการใช้อัลบูมิน ผู้ป่วยควรระมัดระวังและปฏิบัติตามคำแนะนำ ดังนี้

• ควรแจ้งแพทย์ให้ทราบถึงประวัติการแพ้ยา สารประกอบ หรืออาหารใด ๆ โดยเฉพาะผู้ที่มีอาการแพ้อัลบูมิน 
• ควรแจ้งแพทย์ให้ทราบ หากผู้ป่วยเคยมีประวัติหัวใจวาย ไตวาย โลหิตจางเรื้อรัง โรคปอด หรือร่างกายมีความเสี่ยงต่อภาวะน้ำเกิน รวมถึงโรคประจำตัวอื่น ๆ
• สตรีที่วางแผนจะตั้งครรภ์หรืออยู่ในระหว่างตั้งครรภ์ ควรแจ้งแพทย์เพื่อหลีกเลี่ยง เนื่องจากสารชนิดนี้อาจมีโอกาสเกิดอันตรายต่อเด็กในครรภ์ได้
• ผู้ป่วยที่ใช้ยาอื่น ๆ ตามแพทย์สั่ง ควรแจ้งแพทย์ เพราะอัลบูมินอาจทำปฏิกิริยาต่อยาเหล่านั้นได้

ปริมาณการใช้อัลบูมิน

ปริมาณการใช้อัลบูมินอาจแตกต่างกันไป เช่น

ภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด (Neonatal Hyperbilirubinemia)
เด็ก ให้ในปริมาณ 1 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัมด้วยการฉีดเข้าเส้นเลือด โดยให้ก่อนการเปลี่ยนถ่ายเลือด ความเร็วในการให้อาจแตกต่างกันไปตามความเข้มข้น สำหรับสารละลายความเข้มข้น 5% ให้สารด้วยความเร็วไม่เกิน 5 มิลลิลิตรต่อนาที หรือสำหรับสารละลายความเข้มข้น 20%  ให้สารด้วยความเร็ว 1–2 มิลลิลิตรต่อนาที

ภาวะโปรตีนอัลบูมินในเลือดต่ำ (Hypoproteinaemia)
ผู้ใหญ่ ให้สารอัลบูมินปริมาณ 250–500 มิลลิลิตรผ่านทางเส้นเลือด ด้วยความเร็ว 1–2 มิลลิลิตรต่อนาทีสำหรับสารละลายความเข้มข้น 5% และอาจให้อัลบูมินเพิ่มอีก หากผ่านไป 15–30 นาทีแล้วยังไม่มีการตอบสนอง

ภาวะช็อก (Shock)
ผู้ใหญ่ เบื้องต้นให้สารอัลบูมิน 25 กรัม แล้วค่อย ๆ เพิ่มหรือลด ตามการตอบสนองของผู้ป่วย ความเร็วในการให้ ไม่เกิน 5 มิลลิลิตรต่อนาทีสำหรับสารละลายความเข้มข้น 5% หรือ 1–2 มิลลิลิตรต่อนาทีสำหรับสารละลายความเข้มข้น 20%

เด็ก ไม่เกิน 1 กรัม ต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม แล้วค่อย ๆ เพิ่มหรือลด ตามการตอบสนองของผู้ป่วย ความเร็วในการให้ ไม่เกิน 5 มิลลิลิตรต่อนาทีสำหรับสารละลายความเข้มข้น 5% หรือ 1-2 มิลลิลิตรต่อนาทีสำหรับสารละลายความเข้มข้น 20%

การใช้อัลบูมิน

Albumin เป็นสารที่ต้องได้รับอนุญาตจากแพทย์จึงจะใช้ได้ และต้องเป็นแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญที่ให้สารชนิดนี้แก่ผู้ป่วย โดยสารชนิดนี้จะให้ผ่านทางหลอดเลือดดำ และความเร็วในการให้จะต้องเป็นไปตามที่แพทย์กำหนดไว้เท่านั้น เพื่อไม่ให้ร่างกายได้รับสารชนิดนี้เร็วมากเกินไปจนเป็นอันตราย

ในการใช้อัลบูมิน ควรสังเกตลักษณะของขวดบรรจุ และสีของสารดังกล่าวให้ดี หากขวดมีร่องรอยของการเปิด หรือเปิดทิ้งไว้นานกว่า 4 ชั่วโมงควรเปลี่ยนขวดใหม่ และหากสีของสารอัลบูมิน เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม หรือมีความผิดปกติ ไม่ควรนำมาใช้ นอกจากนี้ ควรเก็บอุปกรณ์ที่ใช้บรรจุสารนี้ให้ห่างไกลจากเด็กและไม่ควรใช้เข็มซ้ำ

นอกจากนี้ หากลืมใช้สารดังกล่าว ควรรีบแจ้งแพทย์เพื่อให้ได้รับสารดังกล่าวเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้ แต่หากใกล้กับการให้ครั้งต่อไปควรรอให้ถึงเวลาแล้วค่อยให้ที่เดียว โดยไม่ต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า เพราะจะทำให้ร่างกายได้รับสารดังกล่าวมากเกินไป

สำหรับสตรีมีครรภ์อัลบูมิน เป็นสารที่ห้ามใช้โดยเด็ดขาด เพราะสารชนิดนี้มีอันตรายต่อเด็กทารกในครรภ์ แต่หากจำเป็นต้องใช้ ผู้ป่วยควรได้รับข้อมูลเกี่ยวกับประโยชน์และความเสี่ยงที่จะได้รับในการใช้เพื่อชั่งน้ำหนักถึงผลที่จะได้รับ

ปฏิกิริยาระหว่างอัลบูมินและยาอื่น

การใช้ยา สมุนไพร หรืออาหารเสริมใด ๆ อาจก่อให้เกิดปฏิกิริยากับอัลบูมิน ซึ่งอาจทำให้ประสิทธิภาพการออกฤทธิ์ลดลงได้

นอกจากนี้ ควรระมัดระวังไม่ผสมหรือเจือจางอัลบูมินกับสารอื่น ๆ เช่น น้ำ โปรตีนไฮโดรไลเสต (Protein hydrolysates) สารที่มีส่วนประกอบของแอลกอฮอล์ เลือดหรือส่วนประกอบอื่น ๆ ของเลือด

ผลข้างเคียงจากการใช้อัลบูมิน

Albumin ถือเป็นสารที่ค่อนข้างปลอดภัยสำหรับผู้ป่วย แต่อาจพบผลข้างเคียงได้เช่น อาการแพ้ เป็นไข้ หนาวสั่น มีผื่นขึ้น คลื่นไส้ อาเจียน เกิดภาวะหัวใจเต้นเร็วผิดปกติ ความดันโลหิตต่ำ ร่างกายมีภาวะน้ำเกิน หรือปอดบวมน้ำ