Clonidine (โคลนิดีน)

Clonidine (โคลนิดีน) เป็นยาลดความดันโลหิต ออกฤทธิ์ช่วยลดระดับสารเคมีในเลือด ซึ่งจะช่วยให้หลอดเลือดคลายตัว ส่งผลให้หัวใจเต้นช้าลงและเลือดสามารถไหลผ่านได้ง่ายขึ้น ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูง ลดอาการผิวหนังแดงในวัยทอง ป้องกันอาการปวดไมเกรน ระงับอาการปวดรุนแรงจากมะเร็ง และอาจใช้รักษาโรคอื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์

ยา Clonidine มีข้อห้ามใช้และอาจเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรเสมอ

เกี่ยวกับยา Clonidine

กลุ่มยา	ยาลดความดันโลหิต
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	ลดความดันโลหิต ลดอาการผิวหนังแดงของวัยทอง ป้องกันปวดไมเกรน และระงับอาการปวดรุนแรงจากมะเร็ง
กลุ่มผู้ป่วย	ผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	ยารับประทาน ยาฉีด แผ่นแปะ

คำเตือนในการใช้ยา Clonidine

• แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยานี้ หากมีประวัติแพ้ยาหรือส่วนประกอบของยาชนิดนี้
• แจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับยาทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่ ทั้งยาที่แพทย์สั่ง ยาที่ซื้อใช้ด้วยตนเอง วิตามิน และสมุนไพรใด ๆ เพราะมียาหลายชนิดที่อาจมีปฏิกิริยากับยานี้ โดยเฉพาะยาเกี่ยวกับโรคหัวใจและความดันชนิดอื่น ๆ ยารักษาโรคซึมเศร้า และยาชนิดอื่นที่มีส่วนประกอบของยา Clonidine
• ปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยานี้เสมอหากเคยแพ้ยาชนิดแผ่นแปะที่มีตัวยา Clonidine ความดันต่ำ ป่วยเป็นโรคไต โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดหัวใจ หัวใจเต้นผิดปกติ หัวใจเต้นช้า มีประวัติหัวใจขาดเลือด หรือโรคหลอดเลือดสมอง
• ผู้สูงอายุต้องระมัดระวังในการใช้ยานี้ เพราะเสี่ยงเกิดผลข้างเคียงจากการใช้ยาได้สูง
• หญิงตั้งครรภ์ วางแผนมีบุตร หรือกำลังให้นมบุตร ให้ปรึกษาแพทย์ถึงข้อดีและข้อเสียก่อนใช้ยา และหากตั้งครรภ์ระหว่างที่ใช้ยานี้ ให้แจ้งแพทย์ทันที
• หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ระหว่างที่ใช้ยานี้ เพราะอาจเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดผลข้างเคียงได้
• ระหว่างที่ใช้ยานี้ ให้หลีกเลี่ยงการขับรถหรือการทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร เพราะยาอาจทำให้เกิดอาการเวียนศีรษะหรือง่วงซึมอย่างรุนแรง ซึ่งอาจทำให้ผู้ป่วยเกิดอุบัติเหตุได้

ปริมาณการใช้ยา Clonidine

ปริมาณและระยะเวลาในการใช้ยาขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา โดยมีตัวอย่างการใช้ยา ดังนี้

รักษาความดันโลหิตสูง

ผู้ใหญ่

• ยาชนิดรับประทาน ใช้ยาปริมาณเริ่มต้น 50-100 ไมโครกรัม วันละ 3 ครั้ง โดยเพิ่มปริมาณทุกวันที่ 2 หรือ 3 ขึ้นอยู่กับการตอบสนองต่อยา ปริมาณยาสำหรับควบคุมอาการ ให้รับประทานยา 300-1,200 ไมโครกรัม/วัน บางรายอาจต้องรับประทานยาในปริมาณตั้งแต่ 1,800 ไมโครกรัม/วันขึ้นไป โดยมีปริมาณสูงสุดไม่เกิน 2,400 ไมโครกรัม/วัน
• ยาชนิดแผ่นแปะให้ยาซึมผ่านเข้าทางผิวหนัง ใช้แผ่นแปะที่ผิวหนังเพื่อปลดปล่อยยาปริมาณ 100-300 ไมไครกรัมภายใน 24 ชั่วโมง โดยใช้สัปดาห์ละ 1 ครั้ง

รักษาความดันโลหิตสูงขั้นวิกฤต

ผู้ใหญ่ ฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำปริมาณ 150-300 ไมโครกรัม โดยให้ยาเข้าสู่ร่างกายช้า ๆ เป็นเวลาประมาณ 10-15 นาที อาจฉีดยาซ้ำอีกครั้งหลังจากนั้น 24 ชั่วโมงในปริมาณไม่เกิน 750 ไมโครกรัม

รักษาอาการผิวหนังแดงในวัยทอง และป้องกันการปวดไมเกรน

ผู้ใหญ่ รับประทานยาปริมาณ 50 ไมโครกรัม วันละ 2 ครั้ง และอาจเพิ่มปริมาณถึง 75 ไมโครกรัม วันละ 2 ครั้ง หากอาการไม่ดีขึ้นหลังจากผ่านไป 2 สัปดาห์

รักษาความเจ็บปวดจากมะเร็ง

ผู้ใหญ่ ใช้ยาปริมาณเริ่มต้น 30 ไมโครกรัม/ชั่วโมง โดยให้ยาทางช่องเหนือไขสันหลัง (Epidural) ร่วมกับยาโอปิออยด์อย่างต่อเนื่อง การปรับปริมาณยาขึ้นอยู่กับการตอบสนองต่อยาของผู้ป่วย

การใช้ยา Clonidine

• ใช้ยาตามฉลากและตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด ไม่ใช้ยาในปริมาณมากกว่า น้อยกว่า หรือติดต่อกันนานกว่าที่แพทย์แนะนำ หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ
• สามารถใช้ยา Clonidine พร้อมอาหารหรือไม่ก็ได้ โดยมักจะใช้เวลาเช้าและก่อนนอน
• ห้ามหัก บด หรือเคี้ยวยา Clonidine ชนิดยาเม็ดที่ออกฤทธิ์นาน แต่ให้กลืนลงไปทั้งเม็ด หากมีปัญหาในการกลืนยาก็ควรไปปรึกษาแพทย์
• หลีกเลี่ยงการใช้ยา Clonidine รูปแบบที่แตกต่างกันในเวลาเดียวกัน
• หากจำเป็นต้องเข้ารับการผ่าตัดระหว่างที่ใช้ยานี้ อาจต้องหยุดใช้ยาชั่วคราว
• ห้ามหยุดใช้ยานี้อย่างกะทันหัน เพราะอาจก่อให้เกิดอาการถอนยา หากต้องการหยุดยาให้ปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ
• หากป่วยพร้อมกับอาเจียน ให้ปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา เพราะการเจ็บป่วยติดต่อกันเป็นเวลานานอาจทำให้ร่างกายดูดซึมยาได้ยาก และอาจนำไปสู่อาการถอนยา โดยเฉพาะในเด็ก
• ผู้ที่ใช้ยานี้รักษาความดันโลหิตสูงต้องใช้ยาอย่างต่อเนื่องตามที่แพทย์สั่ง ห้ามหยุดยาด้วยตนเองแม้อาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม
• หากลืมใช้ยาตามเวลาที่กำหนด ให้ใช้ยาทันทีที่นึกขึ้นได้ แต่หากใกล้ถึงเวลาใช้ยาในรอบถัดไป ให้ข้ามไปใช้ยารอบต่อไป และไม่เพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
• หากสงสัยว่าตนใช้ยาเกินกว่าปริมาณที่กำหนด ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที เพราะอาจทำให้เกิดอาการ เช่น ความดันโลหิตสูงในระดับอันตรายจนปวดศีรษะรุนแรง เลือดกำเดาไหล วิตกกังวล แน่นหน้าอก หายใจไม่อิ่ม คล้ายจะหมดสติ เป็นต้น
• เก็บยาไว้ในอุณหภูมิห้อง ให้ห่างจากความร้อน แสงแดด และความชื้น โดยเก็บให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยงด้วย

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Clonidine

การใช้ยา Clonidine อาจทำให้เกิดผลข้างเคียง ได้แก่ เวียนศีรษะ ง่วงซึม เหนื่อย หงุดหงิด ไม่อยากอาหาร ปากแห้ง ท้องผูก ตาแห้ง รู้สึกไม่สบายตาเมื่อใส่คอนแทคเลนส์ ฝันร้าย นอนไม่หลับ เป็นต้น ซึ่งหากอาการดังกล่าวไม่หายไปหรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์
นอกจากนี้ หากพบผลข้างเคียงที่รุนแรงจากการใช้ยา Clonidine ดังต่อไปนี้ ควรหยุดใช้ยาหรือไปพบแพทย์ทันที

• ปวดศีรษะรุนแรง มองเห็นไม่ชัด
• หายใจไม่อิ่ม แน่นหน้าอกรุนแรง หัวใจเต้นผิดปกติ หัวใจเต้นช้า
• เลือดกำเดาไหล
• สับสน วิตกกังวล อารมณ์แปรปรวน
• วิงเวียน คล้ายจะหมดสติ
• อาการแพ้ยา เช่น คัน มีผื่นขึ้น ใบหน้าบวม คอบวม ลิ้นบวม เวียนศีรษะรุนแรง และมีปัญหาในการหายใจ เป็นต้น