Danazol (ดานาซอล)

Danazol (ดานาซอล) เป็นยาในกลุ่มฮอร์โมนแอนโดรเจน ซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศชาย ออกฤทธิ์ต่อต่อมใต้สมองและรังไข่ โดยช่วยลดปริมาณฮอร์โมนบางชนิดที่ผลิตจากรังไข่ และเพิ่มปริมาณโปรตีนบางชนิดในระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ใช้รักษาอาการปวดบริเวณอุ้งเชิงกราน ภาวะมีบุตรยากในผู้ป่วยเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ และก้อนในเต้านมชนิดไฟโบรซีสติคในผู้หญิง รวมทั้งใช้ป้องกันอาการบวมบริเวณท้อง แขน ขา ใบหน้า และทางเดินหายใจในผู้ป่วยโรคแองจิโออีดีมาแต่กำเนิดทั้งในผู้ชายและผู้หญิง

เกี่ยวกับยา Danazol

กลุ่มยา	ยาฮอร์โมนแอนโดรเจน
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	รักษาเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่และก้อนเนื้อในเต้านมชนิดไฟโบรซีสติค
กลุ่มผู้ป่วย	ผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	ยารับประทาน
การใช้ยาในหญิงตั้งครรภ์	Category X ห้ามใช้ในสตรีมีครรภ์หรือในสตรีที่อาจตั้งครรภ์ เพราะจากการศึกษาในมนุษย์และสัตว์แสดงให้เห็นว่า ทำให้เกิดความผิดปกติของทารกในครรภ์มนุษย์และตัวอ่อนในครรภ์สัตว์ หรือพบหลักฐานยืนยันว่า เกิดความเสี่ยงที่อันตรายต่อทารกในครรภ์ การใช้ยามีความเสี่ยงในการเกิดความผิดปกติสูงกว่าประโยชน์ที่อาจได้รับอย่างชัดเจน

คำเตือนในการใช้ยา Danazol

แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยาหากมีประวัติแพ้ยา Danazol หรือส่วนประกอบของยาชนิดนี้ รวมถึงการแพ้ยาชนิดอื่น อาหาร หรือสารใด ๆ
แจ้งให้แพทย์ทราบหากกำลังใช้ยาชนิดอื่น ทั้งยาที่แพทย์สั่ง ยาที่ซื้อใช้ด้วยตนเอง วิตามิน อาหารเสริม และสมุนไพรใด ๆ เพราะยาบางชนิดอาจทำปฏิกิริยากับยานี้จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงหรือทำให้ประสิทธิภาพของยาลดลงได้
แจ้งให้แพทย์ทราบถึงประวัติทางการแพทย์และภาวะที่กำลังเผชิญอยู่ โดยเฉพาะผู้ที่มีเนื้องอกซึ่งเป็นผลมาจากแอนโดรเจน ผู้ป่วยโรคมะเร็งเต้านม มะเร็งต่อมลูกหมาก โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคเบาหวาน โรคไต โรคตับ โรคพอร์ฟิเรีย ภาวะความดันโลหิตสูง ผู้ที่มีอาการชัก ไมเกรน หรือมีระดับคอเลสเตอรอลสูง รวมถึงผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับเลือด เช่น เคยเกิดลิ่มเลือด และเคยมีเลือดออกทางช่องคลอด เป็นต้น
แจ้งให้แพทย์ พยาบาล เภสัชกร และทันตแพทย์ทราบว่ากำลังใช้ยานี้ก่อนเข้ารับการรักษาใด ๆ
แจ้งให้แพทย์ทราบว่ากำลังใช้ยานี้ หากต้องเข้ารับการตรวจทางห้องปฏิบัติการ เนื่องจากการใช้ยาชนิดนี้อาจทำให้ผลการทดสอบบางชนิดคลาดเคลื่อนได้
ห้ามเริ่ม หยุด หรือปรับปริมาณการใช้ยาด้วยตนเองโดยไม่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์ และห้ามใช้ยา Danazol ติดต่อกันเป็นระยะเวลานานเกินกว่าที่แพทย์กำหนด
ห้ามใช้ยาในระหว่างที่ตั้งครรภ์ เนื่องจากยาอาจเป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์
ผู้ที่อยู่ในช่วงให้นมบุตร ห้ามให้นมบุตรในระหว่างที่ใช้ยา Danazol เนื่องจากยังไม่ทราบแน่ชัดว่ายาชนิดนี้สามารถส่งผ่านทางน้ำนมไปสู่บุตรได้หรือไม่ ดังนั้น ควรปรึกษาแพทย์ก่อนให้นมบุตรเสมอ
ยานี้อาจส่งผลให้ผู้ป่วยชายมีจำนวนอสุจิลดลง
ยา Danazol อาจทำให้เกิดลิ่มเลือด ดังนั้น หากผู้ป่วยมีอาการปวดบริเวณอวัยวะต่าง ๆ อย่างหน้าอก แขน หลัง คอ และขากรรไกร ไอเป็นเลือด รู้สึกว่าลำตัวข้างใดข้างหนึ่งชาหรืออ่อนแรง พูดหรือคิดลำบาก มีปัญหาในการทรงตัว มีการมองเห็นที่เปลี่ยนไป หายใจไม่อิ่ม มีอาการบวม รู้สึกอุ่นหรือปวดบริเวณแขนหรือขา ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
ยานี้อาจทำให้ผู้ป่วยมีปัญหาเกี่ยวกับตับได้ หากพบว่าปัสสาวะมีสีเข้ม อุจจาระมีสีอ่อน มีอาการปวดท้อง อาเจียน ตัวหลืองหรือตาเหลือง ควรไปพบแพทย์ทันที
ยานี้อาจทำให้ความดันในสมองเพิ่มสูงขึ้น หากผู้ป่วยมีอาการปวดศีรษะ เวียนศีรษะ ปวดท้อง อาเจียน ชัก รู้สึกอ่อนแรงบริเวณข้างใดข้างหนึ่งของร่างกาย พูดหรือคิดลำบาก มีปัญหาในการทรงตัวหรือมีการมองเห็นที่เปลี่ยนไป ควรไปพบแพทย์ทันทีเช่นกัน

ปริมาณการใช้ยา Danazol

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
ตัวอย่างการใช้ยา Danazol เพื่อรักษาเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่

ผู้ใหญ่ รับประทานยาปริมาณเริ่มต้น 200-800 มิลลิกรัม โดยแบ่งรับประทาน 2-4 ครั้ง/วัน และแพทย์อาจปรับเปลี่ยนปริมาณยาตามการตอบสนองของผู้ป่วย โดยให้รับประทานยาติดต่อกันเป็นเวลา 3-6 เดือน หรือไม่เกิน 9 เดือนในกรณีที่จำเป็น

ก้อนในเต้านม
ตัวอย่างการใช้ยา Danazol เพื่อรักษาก้อนในเต้านม

ผู้ใหญ่ รับประทานยาปริมาณเริ่มต้น 100-400 มิลลิกรัม โดยแบ่งรับประทาน 2 ครั้ง/วัน และแพทย์อาจปรับเปลี่ยนปริมาณยาตามการตอบสนองของผู้ป่วย โดยให้รับประทานยาติดต่อกันเป็นเวลา 3-6 เดือน

โรคแองจิโออีดีมาแต่กำเนิด
ตัวอย่างการใช้ยา Danazol เพื่อรักษาโรคแองจิโออีดีมาแต่กำเนิด

ผู้ใหญ่ รับประทานยาปริมาณเริ่มต้น 200 มิลลิกรัม 2-3 ครั้ง/วัน หลังจากดูการตอบสนองของผู้ป่วยในช่วงแรก แพทย์อาจปรับลดปริมาณยาโดยไม่เกินร้อยละ 50 ของปริมาณเริ่มต้นในช่วงเวลา 1-3 เดือนหรือมากกว่านั้น ขึ้นอยู่กับความถี่ของการเกิดอาการในช่วงก่อนใช้ยา หากเกิดปฏิกิริยาบางอย่างขึ้นในระหว่างที่ใช้ยาอย่างมีอาการบวมในบริเวณต่าง ๆ แพทย์อาจเพิ่มปริมาณการใช้ยาขึ้นจากเดิม โดยปริมาณยาสูงสุดไม่เกิน 200 มิลลิกรัม/วัน

การใช้ยา Danazol

ใช้ยา Danazol ตามฉลากและปฏิบัติตามคำสั่งของแพทย์อย่างเคร่งครัด หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ
รับประทานยาโดยกลืนลงไปทั้งแคปซูลพร้อมกับน้ำ และห้ามกัดหรือเคี้ยวยาก่อนกลืน
รับประทานยาพร้อมอาหารหรือขณะท้องว่างก็ได้ แต่ต้องรับประทานให้เหมือนกันทุกครั้ง
ห้ามใช้ยาติดต่อกันนานกว่าที่แพทย์กำหนด
ห้ามให้ผู้อื่นใช้ยานี้ และห้ามใช้ยาของผู้อื่น
หากลืมใช้ยาตามเวลาที่กำหนด ให้รับประทานยาทันทีเมื่อนึกขึ้นได้ แต่หากใกล้ถึงเวลาใช้ยาในรอบถัดไป ให้ข้ามไปรับประทานยายารอบต่อไป และไม่เพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
ห้ามรับประทานยา Danazol เกินปริมาณที่กำหนด เพราะอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงบางอย่างขึ้น เช่น เป็นลม หายใจลำบาก ผิวเหลือง ตาเหลือง ปวดท้องอย่างรุนแรง และปัสสาวะมีสีเข้ม เป็นต้น
ผู้ที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูงควรเฝ้าระวังระดับน้ำตาลในเลือดของตนอย่างใกล้ชิดในระหว่างที่ใช้ยานี้
ควรเข้ารับการตรวจเลือดและความดันโลหิตอย่างสม่ำเสมอในระหว่างที่ใช้ยา
เก็บยาไว้ที่อุณหภูมิห้อง ให้ห่างจากความร้อน ความชื้น และแสงแดด โดยเก็บยาในบรรจุภัณฑ์ที่ปิดสนิทและไม่เปิดฝาขวดยาทิ้งไว้ ห้ามเก็บยาไว้ในห้องน้ำ รวมทั้งเก็บให้พ้นจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Danazol

การใช้ยา Dazanol อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ โดยมีอาการที่พบได้ทั่วไป เช่น สิวขึ้น หน้าแดง น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น เสียงแหบ ระดับเสียงสูงเสียงต่ำเปลี่ยนไป ส่วนผู้หญิงอาจมีขนขึ้นตามร่างกายมากผิดปกติ รอบเดือนผิดปกติ รู้สึกระคายเคืองบริเวณช่องคลอด ช่องคลอดแห้ง และเต้านมอาจมีขนาดเล็กลง เป็นต้น

นอกจากนี้ ผู้ป่วยบางรายอาจมีผลข้างเคียงที่รุนแรง ดังนี้

อาการที่เป็นสัญญาณของการแพ้ยา เช่น ผื่น ลมพิษ รู้สึกคัน ผิวหนังบวม แดง พองหรือลอก มีไข้ขึ้น หายใจเสียงดัง แน่นหน้าอก หายใจลำบาก เวียนศีรษะอย่างรุนแรง มีปัญหาในการกลืนและการพูด มีน้ำหนักตัวมากขึ้น มีอาการบวมบริเวณใบหน้า ริมฝีปาก ลิ้น หรือลำคอ เป็นต้น
เวียนศีรษะ เป็นลม และหายใจถี่
แขน ขา หรือเท้าบวม
อารมณ์แปรปรวนง่าย รู้สึกตื่นตัวผิดปกติ
ผู้หญิงอาจประสบภาวะขาดประจำเดือน และอาจพบก้อนเนื้อหรือรู้สึกเจ็บบริเวณเต้านม
ผู้ชายอาจมีจำนวนอสุจิลดลงอย่างมากหรือไม่มีอสุจิเลย