Donepezil (โดนีพีซิล)
Donepezil (โดนีพีซิล) เป็นกลุ่มยารักษาโรคทางระบบประสาท ช่วยป้องกันการทำลายสารสื่อประสาทในสมอง นำมาใช้รักษาภาวะสมองเสื่อมระดับไม่รุนแรงจนถึงระดับปานกลางในผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ หรืออาจใช้รักษาโรคอื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์
ยา Donepezil มีข้อห้ามใช้และอาจเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรเสมอ
เกี่ยวกับยา Donepezil
| กลุ่มยา | ยารักษาโรคทางระบบประสาท |
| ประเภทยา | ยาตามใบสั่งแพทย์ |
| สรรพคุณ | รักษาภาวะสมองเสื่อมระดับไม่รุนแรงจนถึงระดับปานกลางในผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ |
| กลุ่มผู้ป่วย | ผู้ใหญ่ |
| รูปแบบของยา | ยารับประทาน |
คำเตือนในการใช้ยา Donepezil
- แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยานี้ หากมีประวัติแพ้ยาหรือส่วนประกอบของยาชนิดนี้ และแพ้ยาชนิดอื่น อาหาร หรือสารใด ๆ
- แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยานี้ หากมีจังหวะการเต้นของหัวใจผิดปกติ ปัสสาวะผิดปกติ ต่อมลูกหมากโต เป็นโรคไตหรือโรคตับ โรคลมชักหรืออาการชักอื่น ๆ มีปัญหาในการกลืน เป็นโรคหืด โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคเกี่ยวกับการหายใจ หรือเคยมีแผลในกระเพาะอาหาร
- แจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับยาทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่ เพราะยาบางชนิดอาจมีปฏิกิริยากับยานี้ โดยเฉพาะยากลุ่มเอ็นเสด (NSAIDs) เช่น ยาแอสไพริน ยาไอบูโพรเฟน และยานาพรอกเซน
- แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา หากกำลังตั้งครรภ์ วางแผนจะตั้งครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร
- หากผู้ป่วยจำเป็นต้องเข้ารับการผ่าตัดหรือรักษาทางทันตกรรม ต้องแจ้งให้แพทย์ผู้รักษาทราบก่อนว่ากำลังใช้ยานี้ เพราะอาจจำเป็นต้องหยุดใช้ยาชั่วคราว
- ระหว่างที่ใช้ยานี้ให้ระมัดระวังการขับรถหรือทำกิจกรรมที่ต้องมีความตื่นตัว เพราะยาอาจทำให้ความคิดหรือการตอบสนองบกพร่อง
ปริมาณการใช้ยา Donepezil
ปริมาณและระยะเวลาในการใช้ยาขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา โดยมีตัวอย่างการใช้ยา ดังนี้
รักษาภาวะสมองเสื่อมระดับไม่รุนแรงจนถึงระดับปานกลางในผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์
ผู้ใหญ่ รับประทานยาปริมาณเริ่มต้น 5 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้งก่อนนอน หากจำเป็นอาจเพิ่มปริมาณจนถึง 10 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง หลังผ่านไป 1 เดือน ปริมาณยาสูงสุดไม่เกิน 10 มิลลิกรัม/วัน
ผู้สูงอายุ รับประทานยาปริมาณเริ่มต้น 5 มิลลิกรัม/วัน เวลาก่อนนอน หากจำเป็นอาจเพิ่มปริมาณจนถึง 10 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้งก่อนนอน หลังจากเริ่มใช้ยา 4-6 สัปดาห์
การใช้ยา Donepezil
- ใช้ยาตามฉลากและคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด ไม่ใช้ยานี้ในปริมาณมากกว่า น้อยกว่า หรือติดต่อกันนานกว่าที่แพทย์แนะนำ หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ
- สามารถรับประทานยา Donepezil พร้อมอาหารหรือไม่พร้อมอาหารก็ได้
- ห้ามบด เคี้ยว หรือหักยาชนิดเม็ดทั่วไป แต่ให้กลืนทั้งเม็ด ส่วนยาเม็ดชนิดแตกตัวในช่องปากต้องปล่อยให้ยาละลายในปากโดยห้ามเคี้ยว เมื่อยาละลายหมดแล้วจึงดื่มน้ำตาม
- ห้ามหยุดใช้ยาโดยไม่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์
- หากลืมใช้ยาตามเวลาที่กำหนด ให้ใช้ยาทันทีที่นึกขึ้นได้ แต่หากใกล้ถึงเวลาใช้ยาในรอบถัดไป ให้ข้ามไปใช้ยารอบต่อไป และไม่เพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
- หากไม่ได้ใช้ยาติดต่อกันนานกว่า 7 วัน ให้ปรึกษาแพทย์ก่อนกลับมาใช้ยาอีกครั้ง
- หากสงสัยว่าตนใช้ยาเกินกว่าปริมาณที่กำหนด ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที
- เก็บยาไว้ในอุณหภูมิห้อง ให้ห่างจากความร้อนและความชื้น
ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Donepezil
การใช้ยา Donepezil อาจทำให้เกิดผลข้างเคียง ได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย เบื่ออาหาร ปวดกล้ามเนื้อ นอนไม่หลับ อ่อนเพลีย เป็นต้น ซึ่งหากอาการดังกล่าวไม่หายไปหรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์
อย่างไรก็ตาม หากพบผลข้างเคียงที่รุนแรงจากการใช้ยา Donepezil ดังต่อไปนี้ ควรหยุดใช้ยาและไปพบแพทย์ทันที
- อาเจียนอย่างรุนแรงหรือต่อเนื่อง
- วิงเวียน คล้ายจะหมดสติ
- มีปัญหาเกี่ยวกับการหายใจ
- หัวใจเต้นช้า
- มีอาการชัก
- ปัสสาวะลำบากหรือเจ็บเมื่อปัสสาวะ
- เลือดออกในกระเพาะอาหาร ซึ่งอาจมีอาการบางอย่าง เช่น ปวดท้อง แสบร้อนกลางอกรุนแรง อุจจาระปนเลือดหรือเป็นสีดำคล้ายยางมะตอย ไอเป็นเลือด หรืออาเจียนเป็นสีน้ำตาลเข้ม เป็นต้น
