Mannitol (แมนนิทอล)

Mannitol (แมนนิทอล) เป็นยาในกลุ่มยาขับปัสสาวะ นำมาใช้รักษาภาวะสมองบวม ลดความดันภายในลูกตาหรือกะโหลกศีรษะ รักษาภาวะไตวายเฉียบพลัน ใช้ทดสอบการทำงานของไต และใช้ในการผ่าตัดต่อมลูกหมากโดยวิธีส่องกล้อง นอกจากนี้ ยังอาจใช้รักษาโรคอื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์

ยา Mannitol มีข้อห้ามใช้และอาจเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรเสมอ

เกี่ยวกับยา Mannitol

กลุ่มยา	ยาขับปัสสาวะ
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	รักษาภาวะสมองบวม ลดความดันภายในลูกตาและกะโหลกศีรษะ รักษาภาวะไตวายเฉียบพลัน ใช้ทดสอบการทำงานของไต และใช้ในการผ่าตัดต่อมลูกหมากโดยการส่องกล้อง
กลุ่มผู้ป่วย	เด็ก ผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	ยาฉีด

คำเตือนในการใช้ยา Mannitol

หลีกเลี่ยงการใช้ยาหากมีประวัติแพ้ยาหรือส่วนประกอบของยานี้
หลีกเลี่ยงการใช้ยา Mannitol หากเป็นโรคไตรุนแรง ปอดบวม มีภาวะขาดน้ำรุนแรง เลือดออกในสมองที่ไม่ได้มีสาเหตุจากการผ่าตัด ไตหยุดทำงานและไม่สามารถปัสสาวะได้
แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยานี้ หากมีประวัติเป็นโรคไต โรคหัวใจ และภาวะเกลือแร่ในร่างกายไม่สมดุล
แจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับยาทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่ ทั้งยาที่แพทย์สั่ง ยาที่ซื้อใช้ด้วยตนเอง วิตามิน และสมุนไพร เพราะมียาหลายชนิดที่อาจมีปฏิกิริยากับยานี้
ผู้ที่ตั้งครรภ์ วางแผนมีบุตร หรือกำลังให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์ถึงข้อดีและข้อเสียของยาก่อนใช้

ปริมาณการใช้ยา Mannitol

ปริมาณและระยะเวลาในการใช้ยาขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา โดยมีตัวอย่างการใช้ยา ดังนี้

ภาวะสมองบวม ลดความดันภายในลูกตาและกะโหลกศีรษะ

ผู้ใหญ่ ฉีดยาเข้าหลอดเลือดดำปริมาณ 0.25-2 กรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยหยดยาเข้าหลอดเลือดดำจากยาสารละลายความเข้มข้น 15-25 เปอร์เซ็นต์ ในระยะเวลาประมาณ 30-60 นาที

ภาวะไตวายเฉียบพลัน

ผู้ใหญ่ ฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำปริมาณ 50-100 กรัม ในช่วงระยะเวลา 24 ชั่วโมง โดยหยดยาสารละลายความเข้มข้น 5-25 เปอร์เซ็นต์ ปรับอัตราการให้ยาเพื่อรักษาปริมาณปัสสาวะให้ได้อย่างน้อย 30-50 มิลลิลิตร/ชั่วโมง

เด็ก ฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำปริมาณ 0.25-2 กรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม

การทดสอบการทำงานของไต

ผู้ใหญ่ ฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำปริมาณ 0.2 กรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม เป็นระยะเวลา 3-5 นาที

การผ่าตัดต่อมลูกหมากโดยใช้วิธีส่องกล้อง

ผู้ใหญ่ ใช้ยาสารละลายความเข้มข้น 2.5-5 เปอร์เซ็นต์ โดยใช้สวนล้างกระเพาะปัสสาวะ

การใช้ยา Mannitol

ใช้ยาตามฉลากและตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ
การใช้ยา Mannitol จะใช้ฉีดหรือหยดเข้าทางหลอดเลือดดำโดยแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น
ในระหว่างที่ใช้ยานี้ ผู้ป่วยอาจจำเป็นต้องได้รับการตรวจเลือดอยู่บ่อยครั้ง เพื่อช่วยให้แพทย์ทราบระยะเวลาที่ต้องใช้ในการรักษา นอกจากนี้ ผู้ป่วยอาจต้องรับการทดสอบการทำงานของหัวใจด้วย
ระหว่างท่ี่ใช้ยา ให้ผู้ป่วยระมัดระวังและปฏิบัติตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัดในการบริโภคอาหารและเครื่องดื่ม หรือการทำกิจกรรมต่าง ๆ

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Mannitol

การใช้ยา Mannitol อาจทำให้เกิดผลข้างเคียง ได้แก่ ปัสสาวะมากขึ้น คลื่นไส้ อาเจียน มีไข้ หนาวสั่น ปวดศีรษะ น้ำมูกไหล ตัวบวม น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว เจ็บหน้าอก มีผื่นขึ้น มองเห็นไม่ชัด เวียนศีรษะ เป็นต้น หากอาการดังกล่าวไม่หายไปหรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์

หากพบผลข้างเคียงที่รุนแรงจากการใช้ยา Mannitol ดังต่อไปนี้ ควรหยุดใช้ยาและไปพบแพทย์ทันที

อาการแพ้ยา เช่น ลมพิษ หายใจลำบาก หน้าบวม ริมฝีปากบวม ลิ้นบวม และคอบวม เป็นต้น
ไตผิดปกติ ซึ่งอาจทำให้มีอาการ เช่น ปัสสาวะน้อยหรือไม่ปัสสาวะ เจ็บขณะปัสสาวะหรือปัสสาวะลำบาก เท้าบวม ข้อเท้าบวม รู้สึกเหนื่อยหรือหายใจไม่อิ่ม เป็นต้น
ภาวะเกลือแร่ในร่างกายไม่สมดุล ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการ เช่น ปากแห้ง กระหายน้ำมาก สับสน หัวใจเต้นเร็ว ปัสสาวะมากขึ้น เจ็บกล้ามเนื้อ กล้ามเนื้ออ่อนแรง วิงเวียน หมดสติ หรือชัก เป็นต้น
ภาวะขาดน้ำ ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการ เช่น กระหายน้ำมาก รู้สึกร้อน ปัสสาวะไม่ออก มีเหงื่อออกมาก ผิวหนังร้อนและแห้ง เป็นต้น
มือหรือเท้าบวม
วิตกกังวล เหงื่อออก หายใจไม่อิ่มอย่างรุนแรง เจ็บหน้าอก ไอมีเสมหะ
รู้สึกวิงเวียน คล้ายจะหมดสติ
เจ็บ แสบ ระคายเคือง หรือมีการเปลี่ยนแปลงบริเวณผิวหนังที่ฉีดยา