Modafinil (ยาโมดาฟินิล)

Modafinil (ยาโมดาฟินิล) เป็นยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง โดยสันนิษฐานว่าตัวยาส่งผลต่อสารสื่อประสาทในสมองอย่างกาบา (GABA) ที่ช่วยในการนอนหลับ นำมาใช้รักษาโรคลมหลับ โรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้นของทางเดินหายใจ รักษาความผิดปกติจากการนอนหลับไม่เป็นเวลา และอาจใช้รักษาโรคอื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์

ยา Modafinil มีข้อห้ามใช้และอาจเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรเสมอ

เกี่ยวกับยา Modafinil

กลุ่มยา	ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	โรคลมหลับ รักษาโรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้นของทางเดินหายใจ รักษาความผิดปกติจากการนอนหลับไม่เป็นเวลา
กลุ่มผู้ป่วย	ผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	ยารับประทาน

คำเตือนในการใช้ยา Modafinil

แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยานี้ หากมีประวัติแพ้ยาหรือส่วนประกอบของยาชนิดนี้ ยาอาร์โมดาฟินิล รวมถึงการแพ้ยาชนิดอื่น อาหาร หรือสารใด ๆ
แจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับยาทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่ ทั้งยาที่แพทย์สั่ง ยาที่ซื้อใช้ด้วยตนเอง วิตามิน และสมุนไพร เพราะมียาหลายชนิดที่อาจทำปฏิกิริยากับยานี้ โดยเฉพาะยาโอเมพราโซล ยาเฟนิโทอิน ยาวาร์ฟาริน และยาไดอะซีแพม
แจ้งให้แพทย์ทราบ หากมีประวัติผื่นขึ้นเมื่อใช้ยานี้หรือยาที่ใกล้เคียงกัน
แจ้งให้แพทย์ทราบ หากมีปัญหาเกี่ยวกับหัวใจหรือลิ้นหัวใจผิดปกติ โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือความดันโลหิตสูง
แจ้งให้แพทย์ พยาบาล เภสัชกร และทันตแพทย์ทราบว่ากำลังใช้ยานี้ ก่อนเข้ารับการรักษาใด ๆ
ก่อนเริ่มใช้ยานี้ ผู้ป่วยอาจต้องได้รับการตรวจหัวใจตามที่แพทย์สั่ง
ระหว่างที่ใช้ยานี้ ผู้ป่วยต้องเข้ารับการตรวจความดันโลหิตตามที่แพทย์สั่ง
หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ในระหว่างที่ใช้ยานี้
หลีกเลี่ยงการขับรถหรือการทำกิจกรรมที่ต้องใช้ความตื่นตัว เพราะยาอาจทำให้เกิดอาการเวียนศีรษะ ผู้ป่วยควรรอจนกว่าจะแน่ใจว่ายาไม่ก่อให้เกิดผลข้างเคียง จึงกลับไปทำกิจกรรมดังกล่าวตามปกติ
ระหว่างที่ใช้ยานี้ ให้ผู้ป่วยจำกัดการบริโภคเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนและช็อกโกแลต เพราะอาจทำให้เกิดผลข้างเคียง เช่น ประหม่า สั่น และหัวใจเต้นเร็ว
ผู้ป่วยที่ใช้ยานี้ติดต่อกันเป็นเวลานานอาจมีภาวะติดยาได้
การหยุดใช้ยา Modafinil อย่างกะทันหันอาจทำให้เกิดอาการถอนยา ควรแจ้งให้แพทย์ทราบหากหยุดใช้ยาแล้วพบความผิดปกติใด ๆ
ผู้ที่อายุ 65 ปีขึ้นไป ให้ใช้ยานี้อย่างระมัดระวัง เพราะเสี่ยงเกิดผลข้างเคียงสูง
ยา Modafinil ไม่อนุญาตให้ใช้กับเด็ก เพราะเสี่ยงเกิดผลข้างเคียงที่รุนแรงได้ โดยเฉพาะกลุ่มอาการสตีเวนส์-จอห์นสัน หรือหากจำเป็นต้องใช้ยาจริง ๆ ก็ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์
ผู้ที่ตั้งครรภ์ วางแผนมีบุตร หรือกำลังให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์ถึงข้อดีและข้อเสียของยาก่อนใช้ยานี้
ยานี้อาจทำให้ยาคุมกำเนิดมีประสิทธิภาพลดลง ผู้ป่วยควรใช้การคุมกำเนิดวิธีอื่นร่วมด้วยในระหว่างที่ใช้ยานี้และ 1 เดือน หลังจากที่หยุดใช้ยานี้ เช่น ถุงยางอนามัย เป็นต้น

ปริมาณการใช้ยา Modafinil

ปริมาณและระยะเวลาในการใช้ยาขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา โดยมีตัวอย่างการใช้ยา ดังนี้

รักษาโรคลมหลับและภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้นของทางเดินหายใจ
ผู้ใหญ่ รับประทานยาปริมาณเริ่มต้น 200 มิลลิกรัม/วัน วันละ 1 ครั้ง ในมื้อเช้า หรือแบ่งรับประทาน 2 ครั้ง ในตอนเช้าและตอนบ่าย ปริมาณยาสูงสุดไม่เกิน 400 มิลลิกรัม/วัน โดยรับประทาน 1 ครั้ง หรือ 2 ครั้ง ขึ้นอยู่กับการตอบสนองต่อยา
ผู้สูงอายุ รับประทานยาปริมาณเริ่มต้น 100 มิลลิกรัม/วัน

รักษาความผิดปกติจากการนอนหลับไม่เป็นเวลา
ผู้ใหญ่ รับประทานยาปริมาณ 200 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง 1 ชั่วโมงก่อนเริ่มทำงาน
ผู้สูงอายุ รับประทานยาปริมาณเริ่มต้น 100 มิลลิกรัม/วัน

การใช้ยา Modafinil

ใช้ยาตามฉลากและตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ
การใช้ยา Modafinil มักใช้ติดต่อกันไม่เกิน 12 สัปดาห์
รับประทานยานี้พร้อมอาหารหรือระหว่างมื้ออาหารก็ได้ สำหรับการรักษาความผิดปกติจากการนอนหลับไม่เป็นเวลา ให้ใช้ยา 1 ชั่วโมง ก่อนเริ่มทำงาน ส่วนภาวะง่วงหลับในตอนกลางวัน ให้รับประทานยาในเวลาเช้า
กรณีีใช้ยานี้รักษาความผิดปกติทางการนอนหลับที่เกิดจากโรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้นของทางเดินหายใจ แพทย์อาจให้ใช้ยาควบคู่ไปกับการใช้เครื่องอัดอากาศแรงดันบวก ซึ่งจะช่วยขยายทางเดินหายใจขณะนอนหลับ และห้ามหยุดใช้เครื่องดังกล่าวด้วยตนเอง
ยา Modafinil ไม่ได้ใช้รักษาโรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้นหรือรักษาต้นเหตุของโรคที่แท้จริง ผู้ป่วยควรปฏิบัติตามขั้นตอนการรักษาอื่น ๆ ของแพทย์อย่างเคร่งครัดด้วย
ยา Modafinil ไม่ได้ใช้สำหรับช่วยในการนอนหลับ ห้ามนำมาใช้ทดแทนการนอนหลับไม่เพียงพอ
ห้ามให้ผู้อื่นใช้ยานี้ และห้ามใช้ยาของผู้อื่น
แจ้งให้แพทย์ทราบ หากอาการไม่ดีขึ้นหรือแย่ลง
หากสงสัยว่าตนใช้ยาเกินกว่าปริมาณที่กำหนด ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที
หากลืมใช้ยาให้รับประทานยาทันทีที่นึกขึ้นได้ แต่หากใกล้ได้เวลานอนแล้ว ให้ข้ามไปใช้ยาในรอบถัดไป และห้ามเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถึงวิธีเก็บยาและวิธีกำจัดยาที่ไม่ได้ใช้แล้วอย่างเหมาะสม
เก็บยาไว้ที่อุณหภูมิห้อง ในที่แห้ง ห่างจากความชื้น และเก็บให้พ้นจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Modafinil

การใช้ยา Modafinil อาจทำให้เกิดผลข้างเคียง ได้แก่ ปวดศีรษะ ประหม่า ตื่นเต้นง่ายกว่าปกติ นอนไม่หลับ ท้องเสีย ปวดหลัง ปวดท้อง เวียนศีรษะ น้ำมูกไหล คัดจมูก เป็นต้น หากอาการดังกล่าวไม่หายไปหรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์

หากพบผลข้างเคียงที่รุนแรงจากการใช้ยา Modafinil ดังต่อไปนี้ ควรหยุดใช้ยาและไปพบแพทย์ทันที

อาการแพ้ยา เช่น ลมพิษ หายใจลำบาก หน้าบวม ริมฝีปากบวม ลิ้นบวม คอบวม ผื่นคัน ผิวหนังบวมแดง พุพอง ผิวลอกพร้อมกับมีไข้หรือไม่มีไข้ แน่นหน้าอกหรือลำคอ หายใจเสียงดัง มีปัญหาในการหายใจหรือการพูด เสียงแหบ เป็นต้น
ไตทำงานผิดปกติ ทำให้มีอาการบางอย่าง เช่น ปัสสาวะไม่ออก ปริมาณปัสสาวะเปลี่ยนแปลง ปัสสาวะมีเลือดปน หรือน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น
ตับทำงานผิดปกติ ทำให้มีอาการข้างเคียง เช่น ไม่อยากอาหาร อาเจียน อ่อนเพลีย ตัวเหลืองตาเหลือง ท้องไส้ปั่นป่วน ปวดท้อง ปัสสาวะสีเข้ม อุจจาระสีซีด
อาการของภาวะซึมเศร้า ได้แก่ มีความคิดฆ่าตัวตาย ประหม่า อารมณ์แปรปรวน ความคิดผิดปกติ วิตกกังวล หรือขาดความสนใจในการใช้ชีวิต
หัวใจผิดปกติ อาจมีอาการเจ็บหน้าอก หัวใจเต้นเร็ว หัวใจเต้นผิดปกติ หรือหายใจไม่อิ่ม
หลอน สับสน ปวดศีรษะมาก
มีไข้ หนาวสั่น เจ็บคอ
แขนบวมหรือขาบวม
เกิดรอยช้ำหรือมีเลือดออกโดยไม่ทราบสาเหตุ
รู้สึกเหนื่อยหรืออ่อนเพลียมาก
เจ็บกล้ามเนื้อหรือปวดข้อ
เกิดปฏิกิริยาต่อผิวหนังอย่างรุนแรงหรือกลุ่มอาการสตีเวนส์-จอห์นสัน อาจทำให้มีอาการคล้ายเป็นไข้หวัด หนาวสั่น เจ็บคอ และปวดศีรษะ