Nitroglycerin (ไนโตรกลีเซอริน)

Nitroglycerin (ไนโตรกลีเซอริน) คือ ยาขยายหลอดเลือดในกลุ่มไนเตรต ที่ช่วยให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้น เพื่อลดภาวะขาดออกซิเจน รักษาและป้องกันอาการเจ็บหน้าอกจากภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจ หรืออาจใช้รักษาควบคุมภาวะความดันโลหิตสูง ในระหว่างการผ่าตัดด้วย

เกี่ยวกับยา Nitroglycerin

กลุ่มยา	ไนเตรต
ประเภทยา	ยาตามคำสั่งแพทย์
สรรพคุณ	ช่วยให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้น
กลุ่มผู้ป่วย	ผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	ยาอมใต้ลิ้น ยาเม็ดรับประทาน ยาพ่น ยาฉีด

คำเตือนของการใช้ยา Nitroglycerin

ห้ามใช้ยาในผู้ที่เคยมีอาการแพ้ยา หรือแพ้ส่วนประกอบใด ๆ ในยา Nitroglycerin
ห้ามใช้ยาในผู้ที่กำลังใช้ยา Avanafil (อะวานาฟิล) Riocituat (ไรโอซิก็อท) Sildenafil (ซิลเดนาฟิล) Tadalafil (ทาดาลาฟิล) และ Vardenafil (วาร์เดนาฟิล)
ห้ามใช้ยาในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง หรือมีภาวะเลือดออกในสมอง ถุงหุ้มหัวใจบวม หรือภาวะอื่น ๆ ที่รบกวนการไหลเวียนเลือดกลับสู่หัวใจ
ห้ามดื่มแอลกอฮอล์ในขณะที่ใช้ยา Nitroglycerin เพราะแอลกอฮอล์อาจทำปฏิกิริยากับยาจนส่งผลให้เกิดภาวะความดันโลหิตต่ำ หรืออาจเกิดภาวะแอลกอฮอล์เป็นพิษ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง โอกาสเกิดพิษจากแอลกอฮอล์จะยิ่งเพิ่มสูงขึ้น เมื่อใช้แอลกอฮอล์ร่วมกับ Nitroglycerin และยาชนิดอื่น เช่น Disulfiram (ไดซัลฟิแรม) Cephalosporin (เซฟาโลสปอริน) Furazolidone (ฟูราโซลิโดน) Metronidazole (เมโทรนิดาโซล) และ Monoamine Oxidase Inhibitors: MAOIs (ยารักษาโรคซึมเศร้ากลุ่มเอ็มเอโอไอ)
ห้ามขับขี่ยานพาหนะหรือทำกิจกรรมที่เสี่ยงอันตราย หากใช้ยาแล้วเกิดผลข้างเคียง เช่น เวียนหัว วิงเวียนคล้ายจะเป็นลม มองเห็นเป็นภาพเบลอ
ในขณะใช้ยา ควรเคลื่อนไหวร่างกายในท่าลุกขึ้นนั่ง ยืน หรือนอนลงอย่างช้า ๆ เพื่อป้องกันผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นสร้างผลกระทบต่อร่างกายเพิ่มมากขึ้นได้
การใช้ยา Nitroglycerin อาจรบกวนผลการตรวจค่าไขมันไตรกลีเซอไรด์ในตับได้
การใช้ยา Nitroglycerin ในผู้สูงอายุ อาจมีแนวโน้มในการเกิดผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายได้ง่ายขึ้น
ในระหว่างที่ใช้ยา ผู้ป่วยอาจต้องได้รับการตรวจวัดระดับความดันโลหิตอยู่เสมอ
ผู้ที่ตั้งครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร ต้องแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยาเสมอ เพื่อปรึกษาแพทย์ถึงผลดีผลเสียและความเสี่ยงต่อทารกก่อนการใช้ยา
ผู้ป่วยควรใช้ยาอย่างถูกต้องตามคำสั่งแพทย์อยู่เสมอ ใช้ยาตามวิธีที่ระบุบนฉลากยาอย่างเคร่งครัด หากมีข้อสงสัยให้สอบถามแพทย์หรือเภสัชกร และห้ามใช้ยาเกินกว่าหรือน้อยกว่าปริมาณที่แพทย์กำหนด
การใช้ยา Nitroglycerin ติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจส่งผลทำให้เกิดอาการดื้อยาได้ ซึ่งทำให้ประสิทธิภาพของยาลดลง ดังนั้น ผู้ป่วยควรแจ้งให้แพทย์ทราบหากเกิดอาการดื้อยา หรือรักษาด้วยยาชนิดนี้แล้วอาการไม่ดีขึ้น
ไม่ควรใช้ยาในผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปี เนื่องจากยังไม่มีผลการศึกษาทดลองที่แน่ชัดถึงประสิทธิผลของการใช้ยา Nitroglycerin ในเด็ก

ปริมาณการใช้ยา Nitroglycerin

รักษาอาการเจ็บหน้าอกจากภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด

ยาเม็ด อมยาปริมาณ 0.3-0.6 มิลลิกรัมไว้ใต้ลิ้นหรือในกระพุ้งแก้มให้ละลายในปาก โดยทั่วไปให้อม 1 เม็ดเมื่อมีอาการ หากไม่ดีขึ้นให้อมซ้ำอีก 1 เม็ดได้ทุก 5 นาที ปริมาณสูงสุดที่ใช้ยา 3 ครั้งภายใน 15 นาที หากอาการยังไม่ดีขึ้นหลังจากอมยาเม็ดที่ 2 ให้อมยาเม็ดที่ 3 แล้วรีบไปพบแพทย์ทันที โดยผู้ป่วยห้ามกลืนยาทั้งเม็ด และพยายามอย่ากลืนน้ำลายจนกว่ายาจะละลายในปากจนหมด และควรอมยาในท่านั่ง
ยาพ่น พ่นยา 1-2 ครั้ง (0.4-0.8 มิลลิกรัม) ไปบนลิ้นหรือใต้ลิ้นทุก ๆ 5 นาที พ่นสูงสุดไม่เกิน 3 ครั้ง ภายในเวลา 15 นาที หากพ่นยาในปริมาณสูงสุดแล้ว อาการปวดยังคงอยู่ ควรรีบไปพบแพทย์ เพื่อรักษาด้วยวิธีการอื่นที่เหมาะสมต่อไป โดยการพ่นยาควรทำในท่านั่ง และผู้ป่วยต้องไม่กลืนยาหรือสูดหายใจเอายาเข้าไป
ยาฉีด ใช้ในกรณีที่ผู้ป่วยไม่ตอบสนองต่อยา Nitroglycerin แบบยาอมใต้ลิ้น หรือ ยาเบต้าบล็อคเกอร์ (Beta-Blockers) โดยเริ่มจากฉีดยาเข้าทางเส้นเลือดปริมาณ 5 ไมโครกรัม/นาที แล้วให้ยาเพิ่ม 5 ไมโครกรัม/นาที ทุก ๆ 3-5 นาที ตามอาการ โดยสามารถใช้ยาในปริมาณสูงสุดที่ 20 ไมโครกรัม/นาที และให้ยาต่อจากนั้นเป็น 10-20 ไมโครกรัม/นาที ตามอาการ

ป้องกันการเกิดอาการเจ็บหน้าอกจากภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน

ยาเม็ด อมยาปริมาณ 0.3-0.6 มิลลิกรัมไว้ใต้ลิ้นหรือในกระพุ้งแก้ม 5-10 นาที ก่อนทำกิจกรรมที่เสี่ยงต่อการเกิดภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน ควรอมยาในท่านั่ง และผู้ป่วยต้องไม่เคี้ยวหรือกลืนยาเข้าไป
ยาพ่น พ่นยา 1-2 ครั้ง (0.4 - 0.8 มิลลิกรัม) ไปบนลิ้นหรือใต้ลิ้น 5-10 นาที ก่อนทำกิจกรรมที่เสี่ยงต่อการเกิดภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน ควรพ่นยาในท่านั่ง และผู้ป่วยต้องไม่กลืนยาหรือสูดหายใจเอายาเข้าไป
ยาแคปซูล รับประทานยาปริมาณ 2.5-6 มิลลิกรัม 3-4 ครั้ง/วัน โดยแพทย์อาจวิเคราะห์เพิ่มปริมาณยาตามความเหมาะสม ปริมาณยาสูงสุดที่ใช้รักษาไม่เกิน 26 มิลลิกรัม 4 ครั้ง/วัน

การใช้ยา Nitroglycerin

ก่อนใช้ยา Nitroglycerin ผู้ป่วยต้องแจ้งให้แพทย์ทราบถึงประวัติการใช้ยารักษา อาหารเสริม หรือสมุนไพรต่าง ๆ โดยเฉพาะก่อนเข้ารับการผ่าตัดหรือการรักษาทำหัตถการใด ๆ เพื่อปรึกษาแพทย์ถึงวิธีการใช้สารเหล่านั้นร่วมกับยา Nitroglycerin เนื่องจากในบางกรณี แพทย์อาจแนะนำให้ปรับยา หยุดใช้ยา หรืออาหารเสริมบางชนิด เพื่อป้องกันการเกิดผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายจากการใช้ยาเหล่านั้นร่วมกับ Nitroglycerin โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หากผู้ป่วยเคยมีประวัติการแพ้ยา Nitroglycerin สารประกอบตัวใดใน Nitroglycerin หรือแพ้ยาชนิดใดที่ใกล้เคียงกับ Nitroglycerin ในยาชนิดอื่น ๆ ที่อยู่ในกลุ่มไนเตรต

นอกจากประวัติการใช้ยา ก่อนใช้ยาผู้ป่วยต้องแจ้งให้แพทย์ทราบถึงประวัติทางการแพทย์ที่สำคัญ อย่างผู้ป่วยมีอาการแพ้ยาหรือแพ้สารตัวใด กำลังตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร ดื่มแอลกอฮอล์ เคยป่วยหรือกำลังป่วยด้วยโรคใด โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หากมีอาการป่วย เช่น โลหิตจาง ความดันโลหิตต่ำ มีปริมาณเลือดในร่างกายน้อย ภาวะขาดน้ำ ต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป ระบบการดูดซึมภายในลำไส้ไม่ดี ปวดเกร็งหน้าท้องบ่อย ๆ ท้องร่วง หัวใจโต หัวใจวาย กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด เส้นเลือดในสมองแตกหรือตีบตัน มีเลือดออกในสมอง ได้รับบาดเจ็บบริเวณสมอง

ยา Nitroglycerin เป็นยาที่ผู้ป่วยต้องใช้ภายใต้คำสั่งและการดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด ผู้ป่วยต้องใช้ยาตามปริมาณ และวิธีการใช้ยาที่แพทย์กำหนดอย่างเคร่งครัดเท่านั้น ผู้ป่วยควรปรึกษาและสอบถามแพทย์หากมีข้อสงสัย ห้ามใช้ยาร่วมกับบุคคลอื่น และห้ามใช้ยาน้อยกว่าหรือเกินกว่าปริมาณที่แพทย์สั่ง

เจ้าหน้าที่ผู้ดูแลจะเป็นผู้เก็บรักษายาตามวิธีการที่เหมาะสม ส่วนผู้ป่วยที่ต้องใช้ยาเอง ควรเก็บยาให้พ้นจากเด็กและสัตว์เลี้ยง

หลังจากใช้ยาไปแล้ว หากอาการป่วยไม่ดีขึ้น หรือผู้ป่วยตั้งครรภ์ในระหว่างใช้ยา ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที เพื่อปรึกษาแพทย์และวางแผนรักษาอย่างเหมาะสมต่อไป

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Nitroglycerin

แม้มีประสิทธิผลทางการรักษา และยา Nitroglycerin มักไม่ก่อให้เกิดผลข้างเคียงกับผู้ป่วย หรืออาจเกิดผลข้างเคียงน้อยมากและไม่เป็นอันตราย รวมทั้งมีโอกาสพบได้น้อย ผู้ป่วยบางรายก็อาจเผชิญกับอาการป่วยรุนแรงได้เช่นกัน

โดยผลข้างเคียงที่พบได้ทั่วไปจากการใช้ยา Nitroglycerin คือ อาการปวดหัว เวียนหัว วิงเวียนคล้ายจะเป็นลม และในกรณีที่ใช้ยาแบบฉีด อาจพบอาการระคายเคืองบริเวณที่ถูกฉีดยา ทั้งนี้ ผู้ป่วยควรขอความช่วยเหลือจากแพทย์ หากพบว่าอาการป่วยดังกล่าวไม่ดีขึ้น ไม่หายไป หรือมีอาการทรุดหนักลง

ส่วนผลข้างเคียงรุนแรงที่อาจเกิดขึ้นและเป็นอันตรายต่อผู้ป่วย และควรขอความช่วยเหลือจากแพทย์ทันที หากพบตัวอย่างอาการดังต่อไปนี้

อาการแพ้อย่างรุนแรง เช่น มีผดผื่นขึ้น หรือคันตามผิวหนัง แน่นหน้าอก หายใจลำบาก หน้าบวม ลิ้นบวม ปากบวม หรือคอบวม
มีปัญหาในการมองเห็น มองเห็นเป็นภาพเบลอ
ปากแห้ง หน้ามืด เป็นลม
หัวใจเต้นแรง หรือใจเต้นผิดปกติ
หน้าแดง
มีเหงื่อออกมากผิดปกติ
ผิวซีด
กระวนกระวาย อยู่ไม่สุข
อ่อนเพลีย เมื่อยล้า หมดแรงอย่างผิดปกติ
ปวดหัวรุนแรง หรือเวียนหัวอย่างรุนแรง
คลื่นไส้ อาเจียนอย่างรุนแรง หรือคลื่นไส้ อาเจียนอยู่ตลอด