Olanzapine (โอแลนซาปีน)

Olanzapine (โอแลนซาปีน) ยารักษาอาการทางจิตเวช ออกฤทธิ์ช่วยฟื้นฟูความสมดุลของสารเคมีในสมอง นำมาใช้รักษาอาการที่เกิดจากโรคจิตเภท โรคไบโพลาร์ หรืออาจใช้รักษาโรคอื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์

ยา Olanzapine มีข้อห้ามใช้และอาจเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรเสมอ

เกี่ยวกับยา Olanzapine

กลุ่มยา	ยารักษาอาการทางจิต
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	ใช้ควบคุมและรักษาอาการทางจิต
กลุ่มผู้ป่วย	ผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	ยาฉีด ยารับประทาน

คำเตือนในการใช้ยา Olanzapine

แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยาหากมีประวัติแพ้ยาหรือส่วนประกอบของยาชนิดนี้ และแพ้ยาชนิดอื่น อาหาร หรือสารใด ๆ
แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา Olanzapine หากมีภาวะความดันโลหิตสูงหรือต่ำ ปริมาณเม็ดเลือดขาวต่ำ ระดับไขมันคอเลสเตอรอลหรือไตรกลีเซอไรด์สูง เป็นโรคเบาหวานหรือมีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคนี้ เป็นโรคลมชักหรือมีอาการชัก ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ต่อมลูกหมากโต ปัสสาวะลำบาก มีปัญหาเกี่ยวกับลำไส้ โรคต้อหินมุมแคบ โรคตับ โรคหัวใจ ภาวะหัวใจล้มเหลว โรคหัวใจขาดเลือด โรคหลอดเลือดสมอง และมะเร็งเต้านม
การใช้ยา Olanzapine ติดต่อกันเป็นเวลานานอาจทำให้เกิดการเคลื่อนไหวผิดปกติรุนแรง โดยความเสี่ยงจะสูงขึ้นในเพศหญิงและผู้สูงอายุ
แจ้งให้แพทย์ พยาบาล เภสัชกร และทันตแพทย์ทราบว่ากำลังใช้ยานี้ก่อนเข้ารับการรักษาใด ๆ
ในระหว่างที่ใช้ยานี้ ควรหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ การขับรถ การใช้เครื่องจักร และการทำกิจกรรมที่ต้องอาศัยความตื่นตัว เพราะยาอาจทำให้เกิดอาการเวียนศีรษะหรือง่วงซึมได้
ผู้ป่วยควรป้องกันการเกิดภาวะขาดน้ำ หรือไม่ให้ร่างกายร้อนเกินไป โดยให้ดื่มน้ำในปริมาณมาก เพราะยาอาจทำให้ร่างกายร้อนหรือมีภาวะขาดน้ำได้ง่าย
ระหว่างที่ใช้ยานี้ ให้หลีกเลี่ยงการลุกขึ้นจากท่านั่งหรือท่านอนอย่างรวดเร็วเกินไป เพราะอาจทำให้เกิดอาการเวียนศีรษะและเสี่ยงเกิดอุบัติเหตุได้
ผู้ที่ตั้งครรภ์หรือวางแผนมีบุตรควรปรึกษาแพทย์ถึงข้อดีและข้อเสียของยาก่อนใช้ และใช้ยานี้เมื่อจำเป็นเท่านั้น
หญิงตั้งครรภ์ที่ใช้ยานี้ในช่วง 3 เดือนสุดท้ายของการตั้งครรภ์ อาจเสี่ยงทำให้ทารกแรกเกิดมีอาการ เช่น กล้ามเนื้อแข็งเกร็งหรือสั่น ง่วงซึม หายใจหรือรับประทานอาหารลำบาก ร้องไห้อย่างต่อเนื่อง เป็นต้น ซึ่งหากพบอาการดังกล่าว ให้แจ้งแพทย์โดยทันที
ห้ามให้นมบุตรระหว่างที่ใช้ยานี้ เพราะยาสามารถซึมเข้าสู่น้ำนมมารดาและเป็นอันตรายต่อบุตรได้
ผู้ป่วยวัยรุ่นและผู้สูงอายุมักเสี่ยงเกิดผลข้างเคียงจากการใช้ยาชนิดนี้ได้สูง
ผู้สูงอายุที่เป็นโรคสมองเสื่อมอาจมีความเสี่ยงในการเสียชีวิตได้สูงเมื่อใช้ยานี้
หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ในระหว่างที่ใช้ยา เพราะอาจเกิดผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายได้

ปริมาณการใช้ยา Olanzapine

ปริมาณและระยะเวลาในการใช้ยาขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา โดยมีตัวอย่างการใช้ยา ดังนี้

ควบคุมอาการกระสับกระส่ายและพฤติกรรมไม่เหมาะสมในผู้ป่วยโรคจิตเภท หรืออาการแมเนียในผู้ป่วยโรคไบโพลาร์
ผู้ใหญ่ ฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดปริมาณเริ่มต้น 5-10 มิลลิกรัม และอาจให้ยาซ้ำปริมาณ 5-10 มิลลิกรัม หลังจากผ่านไป 2 ชั่วโมง ส่วนปริมาณของยาชนิดรับประทานเมื่อใช้ร่วมกับยาฉีดสูงสุดต้องไม่เกิน 20 มิลลิกรัม/วัน โดยผู้ป่วยสามารถฉีดยาได้สูงสุดไม่เกิน 3 ครั้งภายใน 24 ชั่วโมง และอาจได้ฉีดยาสูงสุดไม่เกิน 3 วัน ทั้งนี้ ควรปรับเปลี่ยนเป็นการใช้ยาชนิดรับประทานให้เร็วที่สุด

รักษาโรคจิตเภท
ผู้ใหญ่ รับประทานยาปริมาณ 10 มิลลิกรัม/วัน ปรับเปลี่ยนปริมาณยาตามการตอบสนองต่อยาในช่วงระยะเวลาอย่างน้อยไม่ต่ำกว่า 24 ชั่วโมง ในอัตรา 5-20 มิลลิกรัม/วัน

รักษาอาการของโรคไบโพลาร์ที่เกิดขึ้นเฉียบพลัน
ผู้ใหญ่ รับประทานยาปริมาณเริ่มต้น 10 หรือ 15 มิลลิกรัม/วัน โดยใช้ยาตัวเดียว หรือรับประทานยาปริมาณ 10 มิลลิกรัม/วัน โดยใช้ยาร่วมกัน และเพิ่มหรือลดปริมาณยา 5 มิลลิกรัม ในช่วงระยะเวลาไม่ต่ำกว่า 24 ชั่วโมง โดยใช้ยาไปจนถึงปริมาณ 5-20 มิลลิกรัม/วัน

การใช้ยา Olanzapine

ใช้ยาตามฉลากและตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด ไม่ใช้ยานี้ในปริมาณมากกว่า น้อยกว่า หรือติดต่อกันนานกว่าที่แพทย์แนะนำ หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ
สามารถรับประทานยา Olanzapine พร้อมอาหารหรือไม่ก็ได้
แจ้งให้แพทย์ทราบหากอาการไม่ดีขึ้นหรือแย่ลง
ห้ามหยุดใช้ยาอย่างกะทันหันด้วยตนเองแม้อาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม เพราะอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่รุนแรงได้
ยา Olanzapine อาจทำให้มีภาวะน้ำตาลในเลือดสูง ผู้ป่วยโรคเบาหวานจึงต้องตรวจระดับน้ำตาลในเลือดเป็นประจำ
ระหว่างที่ใช้ยานี้ ผู้ป่วยอาจมีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น มีไขมันคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์สูง โดยเฉพาะในผู้ป่วยวัยรุ่น ซึ่งอาจต้องได้รับการตรวจเลือดอยู่บ่อยครั้ง และควรไปพบแพทย์ตามนัดเสมอ
หากลืมใช้ยาตามเวลาที่กำหนด ให้ใช้ยาทันทีที่นึกขึ้นได้ แต่หากใกล้ถึงเวลาใช้ยาในรอบถัดไป ให้ข้ามไปใช้ยารอบต่อไป และไม่เพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
หากสงสัยว่าตนใช้ยาเกินกว่าปริมาณที่กำหนด ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที
เก็บยาไว้ในอุณหภูมิห้อง ให้พ้นจากแสงแดดและความร้อน

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Olanzapine

การใช้ยา Olanzapine อาจทำให้เกิดผลข้างเคียง เช่น มีความอยากอาหารมากขึ้น น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ ง่วงซึม เหนื่อย กระสับกระส่าย มีปัญหาเกี่ยวกับการพูดหรือความทรงจำ สั่น กระตุก เป็นเหน็บชา มีพฤติกรรมเปลี่ยนแปลงไป ปากแห้ง ปวดท้อง ท้องผูก ปวดแขนและขา เป็นต้น หากอาการดังกล่าวไม่หายไปหรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์

หากพบผลข้างเคียงที่รุนแรงจากการใช้ยา Olanzapine ดังต่อไปนี้ ควรหยุดใช้ยาและไปพบแพทย์ทันที

อาการแพ้ยา เช่น เป็นลมพิษ หายใจลำบาก หน้าบวม ริมฝีปากบวม คอบวม ลิ้นบวม มีผื่นคัน มีไข้ ต่อมน้ำเหลืองบวม มีอาการคล้ายเป็นไข้หวัด มีรอยช้ำ เป็นต้น
ภาวะขาดน้ำ ซึ่งอาจมีอาการ เช่น กระหายน้ำ รู้สึกร้อนมาก ปัสสาวะไม่ออก เหงื่อออกมาก ผิวแห้งหรือผิวร้อน เป็นต้น
ตับผิดปกติ ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการ เช่น ปวดท้องส่วนบน เบื่ออาหาร คัน ปัสสาวะมีสีเข้ม อุจจาระมีสีคล้ายโคลน และมีภาวะดีซ่าน เป็นต้น
ระดับน้ำตาลในเลือดสูง ซึ่งอาจมีอาการ เช่น กระหายน้ำ หิวมาก ปัสสาวะมากขึ้น ปากแห้ง ลมหายใจมีกลิ่นคล้ายผลไม้ ง่วงซึม ผิวแห้ง มองเห็นไม่ชัด น้ำหนักตัวลดลง เป็นต้น
มีปฏิกิริยาทางระบบประสาทที่รุนแแรง เช่น กล้ามเนื้อเกร็งอย่างมาก มีไข้สูง มีเหงื่อออก สับสน หัวใจเต้นเร็วหรือเต้นผิดปกติ สั่น หรือรู้สึกคล้ายจะหมดสติ เป็นต้น
อ่อนแรงอย่างกะทันหัน รู้สึกไม่สบาย มีไข้ หนาวสั่น เจ็บคอ เหงือกบวม เจ็บแผลในปาก มีแผลที่ผิวหนัง ไอ มีอาการไข้หรือหวัด
ไม่สามารถควบคุมการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อใบหน้าได้
กลืนหรือพูดลำบาก
มือหรือเท้าบวม
สับสน มีความคิดหรือพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไป หลอน หรือมีความคิดทำร้ายตัวเอง