Perphenazine (เพอร์เฟนาซีน)
Perphenazine (เพอร์เฟนาซีน) เป็นยาระงับอาการทางจิตที่ออกฤทธิ์ช่วยปรับสมดุลของสารสื่อประสาทในสมอง เช่น สารโดพามีน เป็นต้น โดยนำมาใช้รักษาอาการอาเจียนและคลื่นไส้รุนแรง ภาวะแมเนียหรืออารมณ์ดีผิดปกติ อาการวิกลจริต และโรคจิตเภท นอกจากนี้ อาจใช้รักษาโรคอื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์ด้วย
ยา Perphenazine มีข้อห้ามใช้และอาจเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรเสมอ
เกี่ยวกับยา Perphenazine
| กลุ่มยา | ยาระงับอาการทางจิต |
| ประเภทยา | ยาตามใบสั่งแพทย์ |
| สรรพคุณ | รักษาอาการอาเจียนและคลื่นไส้รุนแรง โรคอารมณ์สองขั้ว อาการวิกลจริต และโรคจิตเภท |
| กลุ่มผู้ป่วย | ผู้ใหญ่ |
| รูปแบบของยา | ยาฉีด ยารับประทาน |
คำเตือนในการใช้ยา Perphenazine
- แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยาหากมีประวัติแพ้ยาหรือส่วนประกอบของยาชนิดนี้ และแพ้ยาชนิดอื่น อาหาร หรือสารใด ๆ
- แจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับยาทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่ ทั้งยาที่แพทย์สั่ง ยาที่ซื้อใช้ด้วยตนเอง วิตามิน และสมุนไพร เพราะมียาหลายชนิดที่อาจมีปฏิกิริยากับยานี้
- แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา หากเป็นโรคเลือด โรคไขกระดูก สมองผิดปกติ โรคตับ เซลล์เม็ดเลือดขาวต่ำ หรือมีภาวะง่วงซึมอย่างมาก
- หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ในระหว่างที่ใช้ยานี้
- แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยาหากดื่มแอลกอฮอล์หรือใช้ยาอื่น ๆ ในปริมาณมาก เพราะอาจทำให้การตอบสนองของร่างกายช้าลง
- แจ้งให้แพทย์ พยาบาล เภสัชกร และทันตแพทย์ทราบว่ากำลังใช้ยานี้ ก่อนเข้ารับการรักษาใด ๆ
- ห้ามหยุดใช้ยาด้วยตนเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์ เพราะอาจทำให้เกิดอาการถอนยาได้
- ระหว่างที่ใช้ยานี้ ผู้ป่วยต้องเข้ารับการตรวจเลือดตามที่แพทย์สั่งเสมอ
- หลีกเลี่ยงการขับรถหรือการทำกิจกรรมที่ต้องอาศัยความตื่นตัวในระหว่างที่ใช้ยานี้ จนกว่าจะแน่ใจว่ายาไม่ทำให้เกิดผลข้างเคียงที่เป็นอันตราย
- ระมัดระวังในการลุกขึ้นจากท่านั่งหรือท่านอนและการขึ้นลงบันได เพื่อลดความเสี่ยงของอาการวิงเวียนหรือหมดสติ ซึ่งอาจทำให้เกิดอุบัติเหตุได้
- ผู้ป่วยโรคเบาหวานต้องได้รับการตรวจและเฝ้าดูระดับน้ำตาลในเลือดในระหว่างที่ใช้ยา
- ห้ามให้เด็กอายุต่ำกว่า 12 ปีใช้ยานี้
- ผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไปควรใช้ยาด้วยความระมัดระวัง เพราะเสี่ยงเกิดผลข้างเคียงจากการใช้ยาได้สูง
- ผู้ที่ตั้งครรภ์ วางแผนมีบุตร หรืออยู่ในช่วงให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์ถึงข้อดีและข้อเสียของยาก่อนใช้เสมอ
- ระหว่างที่ใช้ยา ผู้ป่วยอาจมีอาการไวต่อแสงแดด จึงควรหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดและแสงไฟ โดยให้ใช้ครีมกันแดดและสวมใส่เสื้อผ้าปกป้องผิว
- ช่วงที่ใช้ยาให้ผู้ป่วยระมัดระวังเมื่ออยู่ในที่ที่มีอากาศร้อนหรือระหว่างที่ทำกิจกรรมต่าง ๆ โดยให้ดื่มน้ำในปริมาณมากเพื่อป้องกันร่างกายสูญเสียน้ำ
- การใช้ยา Perphenazine ในช่วง 3 เดือนสุดท้ายของการตั้งครรภ์ อาจเสี่ยงทำให้ทารกแรกเกิดไม่สามารถควบคุมการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อได้ และอาจมีอาการถอนยาด้วย
- ยานี้อาจทำให้ผลทดสอบการตั้งครรภ์บางชนิดคลาดเคลื่อนได้
- แจ้งให้แพทย์หรือผู้ตรวจทางห้องปฏิบัติการทราบว่ากำลังใช้ยานี้ เพราะยาอาจทำให้การตรวจบางชนิดมีผลคลาดเคลื่อนได้
ปริมาณการใช้ยา Perphenazine
ปริมาณและระยะเวลาในการใช้ยาขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา โดยมีตัวอย่างการใช้ยา ดังนี้
อาเจียนและคลื่นไส้รุนแรง
ยาฉีดเข้าทางกล้ามเนื้อ
- ผู้ใหญ่ ฉีดยาปริมาณ 5 มิลลิกรัม หากจำเป็นอาจเพิ่มปริมาณจนถึง 10 มิลลิกรัม
- ผู้สูงอายุ ลดปริมาณยาลงหรือตามที่แพทย์สั่ง
ยาฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำ
- ผู้ใหญ่ ฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำ 5 มิลลิกรัม โดยให้ยาหยดเข้าทางหลอดเลือดดำอย่างช้า ๆ หรือแบ่งให้ยาปริมาณน้อยกว่าหรือเท่ากับ 1 มิลลิกรัม/ครั้ง ในระยะเวลาห่างกัน 1-2 นาที
- ผู้สูงอายุ ลดปริมาณยาลงหรือตามที่แพทย์สั่ง
ยารับประทาน
- ผู้ใหญ่ รับประทานยาเริ่มต้น 8-16 มิลลิกรัม โดยแบ่งรับประทาน หากจำเป็นอาจเพิ่มปริมาณยาจนถึง 24 มิลลิกรัม
- ผู้สูงอายุ ลดปริมาณยาลงหรือตามที่แพทย์สั่ง
ภาวะแมเนีย วิกลจริต โรคจิตเภท
ยาฉีดเข้าทางกล้ามเนื้อ
- ผู้ใหญ่ ฉีดยาเข้าทางกล้ามเนื้อปริมาณเริ่มต้น 5 มิลลิกรัม และอาจฉีดซ้ำทุก 6 ชั่วโมง กรณีที่มีอาการรุนแรงอาจให้ยาเริ่มต้น 10 มิลลิกรัม และปริมาณยาสูงสุดไม่เกิน 15 มิลลิกรัม/วัน หรือ 30 มิลลิกรัม หากรักษาตัวที่โรงพยาบาล
- ผู้สูงอายุ ลดปริมาณยาลงหรือตามที่แพทย์สั่ง
ยารับประทาน
- ผู้ใหญ่ รับประทานยาเริ่มต้น 4-8 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง โดยลดปริมาณยาลงให้ต่ำที่สุดโดยเร็วทึ่สุด แต่ยังคงอยู่ในระดับที่ให้ผลการรักษาที่มีประสิทธิภาพ ปริมาณยาสูงสุดไม่เกิน 24 มิลลิกรัม/วัน และอาจสูงสุด 64 มิลลิกรัม ในกรณีที่รักษาในโรงพยาบาล
- ผู้สูงอายุ ลดปริมาณยาลงหรือตามที่แพทย์สั่ง
การใช้ยา Perphenazine
- ใช้ยาตามฉลากและตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ
- สามารถใช้ยาพร้อมอาหารหรือไม่พร้อมอาหารก็ได้ แต่หากมีอาการท้องไส้ปั่นป่วนก็ควรใช้ยาพร้อมอาหาร
- หากลืมใช้ยาตามเวลาที่กำหนด ให้ใช้ยาทันทีที่นึกขึ้นได้ แต่หากใกล้ถึงเวลาใช้ยาในรอบถัดไป ให้ข้ามไปใช้ยารอบต่อไป ห้ามเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
- ใช้ยาอย่างต่อเนื่องตามที่แพทย์สั่งแม้อาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม และใช้ยาในเวลาเดิมทุกวัน
- หากสงสัยว่าตนใช้ยาเกินกว่าปริมาณที่กำหนด ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที
- ห้ามให้ผู้อื่นใช้ยานี้ และห้ามใช้ยาของผู้อื่น
-
เก็บยาไว้ที่อุณหภูมิห้อง ให้ห่างจากความร้อน แสงแดด และความชื้น โดยเก็บยาให้พ้นจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Perphenazine
การใช้ยา Perphenazine อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่พบได้บ่อย เช่น เวียนศีรษะ ปากแห้ง ท้องผูก ท้องเสีย ง่วงซึม เบื่ออาหาร ท้องไส้ปั่นป่วน อาเจียน และคัดจมูก เป็นต้น แต่หากพบผลข้างเคียงที่รุนแรงดังต่อไปนี้ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เช่น
- อาการแพ้ยา เช่น ลมพิษ หายใจลำบาก หน้าบวม ริมฝีปากบวม ลิ้นบวม คอบวม มีผื่นคัน ผิวหนังบวมแดง มีเม็ดพุพอง ผิวลอกพร้อมกับมีไข้หรือไม่มีไข้ แน่นหน้าอกหรือลำคอ หายใจเสียงดัง มีปัญหาในการหายใจหรือการพูด เสียงแหบ เป็นต้น
- ตับผิดปกติ ซึ่งอาจทำให้มีอาการ เช่น ไม่อยากอาหาร อาเจียน อ่อนเพลีย ตัวเหลืองตาเหลือง ท้องไส้ปั่นป่วน ปวดท้อง ปัสสาวะมีสีเข้ม อุจจาระมีสีซีด เป็นต้น
- มีความคิดทำร้ายตัวเอง
- มีปัญหาในการควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกาย เสียการทรงตัว กระตุก
- มีปัญหาในการกลืนหรือการพูด
- เวียนศีรษะรุนแรง หรือหมดสติ
- ปวดศีรษะรุนแรง
- เจ็บหน้าอก หรือแน่นหน้าอก
- สั่น มีปัญหาในการเคลื่อนตัว เมื่อยล้า
- ปัสสาวะไม่ออก
- รู้สึกเหนื่อยหรืออ่อนเพลีย
- มีรอยช้ำหรือมีเลือดออกโดยไม่สามารถอธิบายได้
- มีพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไป
- การมองเห็นเปลี่ยนแปลง เจ็บตา ระคายเคืองตารุนแรง
- น้ำลายไหล
- หัวใจเต้นช้า
- ผิวซีด
- ท้องผูก
- กระสับกระส่าย
- ประจำเดือนไม่มาตามปกติ
- หน้าอกขยายใหญ่ หรือมีของเหลวไหลจากหัวนม
- ความสนใจทางเพศลดลง หรือมีปัญหาในการหลั่งน้ำอสุจิ
- กลุ่มอาการยึกยือ (Tardive Dyskinesia) ซึ่งอาจทำให้มีอาการ เช่น มีปัญหาเกี่ยวกับกล้ามเนื้อบริเวณลิ้น ใบหน้า ปาก และขากรรไกร อาจทำให้ลิ้นยื่นออกมา แก้มบวม ปากมีรอยย่น หรือมีปัญหาในการเคี้ยว เป็นต้น
- ชัก
