ความหมาย มหาหิงคุ์

มหาหิงคุ์ (Asafoetida) คือ ยาสมุนไพรที่มีสรรพคุณแก้ปวดท้อง ช่วยย่อยอาหาร ขับลม และลดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ นิยมใช้เป็นยาทาภายนอกในรูปแบบของยาทิงเจอร์ นอกจากนี้ ยังใช้เป็นส่วนผสมของยาแพทย์แผนไทยบางชนิดด้วย

มหาหิงคุ์เป็นยาที่มีกลิ่นร้อนฉุนและมีรสขม ทำมาจากยางไม้ในลำต้นใต้ดินของพืชตระกูลผักชี มีลักษณะเป็นก้อนแข็งสีน้ำตาลซึ่งประกอบด้วยยางชัน เรซิน แป้ง และน้ำมันหอมระเหยหลายชนิด ในปัจจุบันมีงานค้นคว้าที่รับรองประสิทธิภาพทางการรักษาของมหาหิงคุ์ไม่มากนัก จึงนิยมใช้มหาหิงคุ์บรรเทาอาการท้องอืดท้องเฟ้อเป็นหลัก ส่วนการรักษาด้านอื่น ๆ อาจขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์

เกี่ยวกับมหาหิงคุ์

กลุ่มยา	ยาแก้ปวดท้อง ท้องอืด ท้องเฟ้อ
ประเภทยา	ยาที่หาซื้อได้เอง
สรรพคุณ	บรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ปวดท้อง
กลุ่มผู้ป่วย	เด็กและผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	ยาทาภายนอก ยารับประทาน

คำเตือนในการใช้มหาหิงคุ์

• ห้ามทายาทิงเจอร์มหาหิงคุ์บริเวณแผลเปิด และระวังไม่ให้ยาเข้าตา
• เด็ก ผู้ที่ตั้งครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร และผู้ป่วยที่มีไข้ ห้ามรับประทานยาที่มีส่วนผสมของมหาหิงคุ์  
• ห้ามรับประทานมหาหิงคุ์ในรูปแบบยาทิงเจอร์ และห้ามผสมยาทิงเจอร์มหาหิงคุ์ในน้ำให้เด็กรับประทาน เพราะแอลกอฮอล์ในยาอาจส่งผลเสียต่อระบบประสาทและพัฒนาการทางสมองของเด็ก

ผู้ป่วยที่มีปัญหาสุขภาพดังต่อไปนี้ ห้ามรับประทานยาที่มีส่วนผสมของมหาหิงคุ์  

• ผู้ป่วยโรคระบบประสาทโดยเฉพาะลมชัก เพราะอาจทำให้อาการโรคระบบประสาทแย่ลง
• ผู้ป่วยโรคระบบทางเดินอาหาร เพราะอาจระคายเคืองกระเพาะอาหารและลำไส้
• ผู้ที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือดและผู้ที่กำลังเข้ารับการผ่าตัด เพราะอาจทำให้เลือดไหลไม่หยุด
• ผู้ที่รับประทานยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น แอสไพริน โคลพิโดเกรล ไดโคลฟีแนค นาพรอกเซน ไอบูโพรเฟน ดาลเทพาริน วาร์ฟาริน อีน็อกซาพาริน เฮพาริน เป็นต้น เพราะอาจทำให้เลือดไหลไม่หยุดจนเป็นอันตรายถึงชีวิต
• ผู้ที่รับประทานยาลดความดันโลหิต เช่น แคปโตพริล อีนาลาพริล ลอซาร์แทน วาลซาร์แทน ดิลไทอะเซม แอมโลดิปีน ไฮโดรคลอโรไทอะไซด์ ฟูโรซีไมด์ เป็นต้น เพราะอาจทำให้ความดันโลหิตต่ำจนเกิดอันตรายได้

ปริมาณการใช้มหาหิงคุ์

เด็ก ใช้ยาทิงเจอร์มหาหิงคุ์ทาบาง ๆ บริเวณหน้าท้องวันละ 2-3 ครั้ง เมื่อเด็กปวดท้อง ท้องอืด ท้องเฟ้อ

ผู้ใหญ่ ควรรับประทานยาสมุนไพรที่มีส่วนผสมของมหาหิงคุ์ภายใต้การดูแลของแพทย์เท่านั้น

การใช้มหาหิงคุ์

• ใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรอย่างเคร่งครัดเสมอ โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัว ผู้ที่กำลังรับประทานยารักษาโรคอื่น ๆ และผู้ป่วยที่กำลังเข้ารับการผ่าตัด
• ควรทายาทิงเจอร์มหาหิงคุ์เฉพาะบริเวณหน้าท้อง และทายาในสถานที่ที่อากาศถ่ายเทสะดวกให้แอลกอฮอล์ระเหยออกไปได้ง่ายเพื่อไม่ให้เด็กสูดดมยา โดยอาจใช้ผ้าห่อบริเวณท้องของเด็กให้อุ่นหลังจากทายาเพื่อเสริมการออกฤทธิ์ยา
• ควรปิดขวดยาให้มิดชิดเป็นระเบียบที่อุณหภูมิต่ำกว่า 40 องศาเซลเซียส โดยให้ยาพ้นจากมือเด็กและห่างจากแสงแดด และหมั่นตรวจดูวันหมดอายุของยา เพราะยาอาจเสื่อมสภาพและออกฤทธิ์ได้ไม่ดี

ผลข้างเคียงจากการใช้มหาหิงคุ์

มักไม่พบผลข้างเคียงจากการใช้ยาทิงเจอร์มหาหิงคุ์ อย่างไรก็ตาม การรับประทานยาที่มีส่วนผสมของมหาหิงคุ์อาจทำให้ปวดหัว ปากบวม คลื่นไส้ อาเจียน ท้องอืด ท้องเสีย ชัก และเลือดไหลไม่หยุดได้ แม้มีโอกาสพบได้น้อยมาก แต่ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์หากมีอาการรุนแรงหรืออาการที่เกิดขึ้นไม่หายไป