กวาวเครือขาวกับสรรพคุณบำรุงสุขภาพผู้หญิง

กวาวเครือขาว (Pueraria Mirifica) เป็นพืชที่พบได้ในประเทศไทยและในกลุ่มประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งกวาวเครือขาวที่พบในท้องตลาดมักเป็นกวาวเครือขาวสกัดในรูปแบบอาหารเสริมเพื่อสุขภาพและความงามของผู้หญิง ผู้ขายมักโฆษณาว่าอาหารเสริมกวาวเครือขาวช่วยลดอาการวัยทองและอีกหลายสรรพคุณ ซึ่งส่วนใหญ่ยังไม่ได้รับการพิสูจน์

กวาวเครือขาวมีสารเคมีธรรมชาติที่ออกฤทธิ์คล้ายกับฮอร์โมนเพศของผู้หญิง ผู้ขายหรือแพทย์แผนโบราณบางส่วนจึงเชื่อว่าพืชสมุนไพรชนิดนี้ช่วยบรรเทาอาการของสตรีวัยหมดประจำเดือนและบำรุงสุขภาพผู้หญิงได้ แต่ในมุมของแพทย์แผนปัจจุบัน สารเคมีที่ออกฤทธิ์คล้ายฮอร์โมนจำเป็นต้องใช้อย่างระมัดระวัง เพราะอาจเกิดความเสี่ยงบางอย่างได้ 

ในประเทศไทยพบกวาวเครือได้หลายชนิด ทั้งกวาวเครือขาว กวาวเครือแดง และกวาวเครือดำ ซึ่งทั้งหมดเป็นพืชสมุนไพรที่มีการนำมาใช้เพื่อรักษาและบำรุงสุขภาพด้านต่าง ๆ แต่กวาวเครือขาวเป็นชนิดที่โดดเด่นและมีข้อมูลทางวิทยาศาสตร์รองรับมากกว่ากวาวเครือชนิดอื่น

กวาวเครือขาวเพิ่มขนาดหน้าอกได้จริงหรือ?

สรรพคุณขยายหน้าอกเป็นสรรพคุณที่ผู้ขายหลายคนโฆษณาเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์กวาวเครือขาว ทั้งในรูปแบบอาหารเสริมชนิดเม็ดและครีมสำหรับนวดหรือทาหน้าอก นอกจากนี้ ผู้ขายบางรายยังบอกด้วยว่ากวาวเครือขาวยังช่วยให้หน้าอกกระชับไม่หย่อนคล้อย แต่ในปัจจุบันยังไม่มีการศึกษาทางวิทยาศาสตร์ยืนยันเกี่ยวกับสรรพคุณเหล่านี้

โดยผู้ขายอนุมานจากส่วนประกอบของกวาวเครือขาวที่เรียกว่าไฟโตเอสโตรเจน (Phytoestrogen) ที่ทำหน้าที่คล้ายกับฮอร์โมนเอสโตรเจนในร่างกาย เพราะเดิมทีการเจริญเติบโตของขนาดหน้าอกในเด็กผู้หญิงวัยเจริญมีผลส่วนหนึ่งมาจากฮอร์โมนเอสโตรเจนในร่างกายที่เพิ่มขึ้น แต่โดยธรรมชาติหน้าอกจะหยุดขยายเมื่ออายุ 18 ปี

อย่างไรก็ตาม การขยายของขนาดหน้าอกในเด็กวัยรุ่นเกิดจากกระบวนการตามธรรมชาติของร่างกายที่เป็นผลมาจากการดูแลตนเองและพันธุกรรม

การใช้สารคล้ายฮอร์โมนแทรกแซงการเติบโตตามธรรมชาติเพื่อหวังผลด้านความสวยงามโดยไม่ปรึกษาแพทย์ อาจเข้าไปรบกวนฮอร์โมนธรรมชาติและการเจริญเติบโตของร่างกาย ซึ่งอาจส่งผลเสียที่เป็นอันตรายได้ อย่างการเพิ่มความเสี่ยงของโรคมะเร็งเต้านมและโรคมะเร็งปากมดลูก

ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับประโยชน์ของกวาวเครือขาวต่อสุขภาพผู้หญิง

แม้ว่ากวาวเครือขาวจะไม่สามารถเพิ่มขนาดและช่วยให้หน้าอกกระชับได้ แต่กวาวเครือขาวอาจมีประโยชน์ด้านอื่นที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพผู้หญิง โดยเฉพาะผู้ที่ประสบกับปัญหาภาวะหมดประจำเดือน

บรรเทาอาการในวัยหมดประจำเดือน

ร่างกายของผู้หญิงวัยหมดประเดือนจะผลิตฮอร์โมนเพศและฮอร์โมนบางชนิดน้อยลงอย่างมาก โดยเฉพาะฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogens) ซึ่งภาวะขาดฮอร์โมนในวัยหมดประเดือนอาจทำให้เกิดอาการร้อนวูบวาบตามร่างกาย ช่องคลอดแห้ง และประจำเดือนมาไม่ปกติ โดยอาการเหล่านี้ส่งผลต่อทั้งสภาพร่างกายและอารมณ์ รวมถึงการใช้ชีวิตเป็นอย่างมาก

ไฟโตเอสโตรเจนหรือสารจากพืชที่ทำหน้าที่คล้ายกับฮอร์โมนเอสโตรเจนในเพศหญิง อาจนำมาใช้ทดแทนฮอร์โมนเอสโตรเจนที่ร่างกายผลิตได้น้อยลง จึงอาจเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่กำลังเผชิญกับอาการของวัยหมดประจำเดือน 

การศึกษาขนาดเล็กชิ้นหนึ่งได้ทดสอบสรรพคุณของกวาวเครือขาวในการช่วยบรรเทาอาการจากภาวะหมดประเดือนในผู้หญิงที่ผ่านการผ่าตัดมดลูกจำนวน 52 คน โดยให้ผู้เข้ารับการทดลองรับประทานอาหารเสริมกวาวเครือขาวติดต่อกัน 6 เดือน ผู้ทดลองใช้ Climacteric Scale เป็นเกณฑ์วัดค่าอาการของภาวะหมดประจำเดือน หากค่ามากแสดงว่าอาการมีความเข้มข้นหรือรุนแรง

ภายหลังการศึกษาพบว่าผู้เข้าร่วมการทดลองมีคะแนนตาม Climacteric Scale ลดลง เมื่อเทียบกับก่อนเข้ารับการทดลอง ผู้ทดลองจึงคาดว่ากวาวเครือขาวสกัดในรูปแบบอาหารเสริมอาจส่งผลดีต่อภาวะหมดประจำเดือนไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง

ลดความเสี่ยงของโรคกระดูกพรุน

นอกจากสรรพคุณในการบรรเทาอาการภาวะหมดประจำเดือนโดยรวมแล้ว นักวิทยาศาสตร์บางส่วนเชื่อว่าด้วยฤทธิ์ของไฟโตเอสโตรเจนอาจช่วยลดความเสี่ยงของโรคกระดูกพรุนในผู้หญิงวัยหมดประจำเดือนและภาวะหลังหมดประจำเดือน (Postmenopause) ได้

ฮอร์โมนเอสโตรเจนที่ลดลงส่งผลต่อการดูดซึมและรักษาแร่ธาตุในกระดูก ผู้หญิงในช่วงวัยดังกล่าวจึงเสี่ยงต่อโรคกระดูกพรุนและโรคกระดูกชนิดอื่นมากขึ้น จากการศึกษาในสัตว์ทดลองพบว่า กวาวเครือขาวอาจช่วยป้องกันการสูญเสียมวลกระดูกและลดความเสี่ยงของโรคกระดูกพรุนได้ แต่การศึกษานี้จำเป็นต้องได้รับการศึกษาเพิ่มเติมในมนุษย์เพื่อยืนยันผลลัพธ์ที่แน่ชัด

ปัจจุบันการศึกษาเกี่ยวกับกวาวเครือขาวในทุก ๆ ด้านทดลองในจำนวนที่น้อยมาก อาจเพราะเป็นพืชที่พบได้เฉพาะบางภูมิภาค ดังนั้น กวาวเครือขาวและผลิตภัณฑ์จากกวาวเครือขาวจึงจำเป็นต้องได้รับการศึกษาเพิ่มเติมในแง่มุมอื่น ๆ และได้รับการศึกษาในวงกว้างมากขึ้นเพื่อยืนยันถึงประโยชน์และความเสี่ยงที่แน่ชัด

ความเสี่ยงที่ควรทราบและวิธีใช้กวาวเครือขาวให้ปลอดภัย

เนื่องจากพืชสมุนไพรชนิดนี้ยังขาดการยืนยันประโยชน์และผลข้างเคียงที่แน่ชัด จึงอาจเสี่ยงต่อผลข้างเคียงจากการใช้ได้ จึงควรใช้อย่างเหมาะสมตามวิธีต่อไปนี้

• ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้อาหารเสริมกวาวเครือขาว โดยแจ้งโรคประจำตัว ยา อาหารเสริม และสมุนไพรที่กำลังใช้ โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคหืด โรคเบาหวาน โรคลมชัก โรคไมเกรน โรคไขมันในเลือดสูง โรคเอสแอลอี (SLE) และผู้ที่รักษาโรคด้วยวิธีฮอร์โมนบำบัดหรือฮอร์โมนทดแทน เพราะอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงและเป็นอันตรายได้
• คุณแม่ที่กำลังตั้งครรภ์ หรืออยู่ระหว่างให้นมลูก ควรหลีกเลี่ยงการใช้อาหารเสริมกวาวเครือขาว
• หลีกเลี่ยงการซื้อผลิตภัณฑ์กวาวเครือขาวสำหรับใช้ภายนอก อย่างครีมและสบู่ที่โฆษณาว่าช่วยเรื่องเพิ่มขนาดหน้าอก หน้าอกกระชับ รักษาฝ้า หรือช่วยให้ผิวขาวใส เพราะปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์รองรับ ซึ่งผลิตภัณฑ์อาจมีส่วนผสมของสารเคมีอันตราย อย่างปรอทและสเตียรอยด์
• หลีกเลี่ยงการซื้อหรือใช้ผลิตภัณฑ์กวาวเครือขาวทุกประเภทที่โฆษณาผ่านโซเชียลมีเดียหรือเว็บไซต์
• เลือกซื้อผลิตภัณฑ์กวาวเครือขาวที่ผ่านการรับรองความปลอดภัยจากอย.เสมอ และตรวจสอบเลขจดแจ้งของผลิตภัณฑ์บนเว็บไซต์ของทางหน่วยงานเพื่อป้องกันสินค้าที่สวมเลขจดแจ้งผลิตภัณฑ์
• ใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารกวาวเครือขาว เมื่อผ่านการตรวจและได้รับคำยินยอมจากแพทย์แล้วเท่านั้น  และใช้ตามที่แพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญกำหนด เพราะปริมาณที่ใช้นั้นแตกต่างกันตามลักษณะอาการและระดับของฮอร์โมนในร่างกาย

สุดท้ายนี้ ผลิตภัณฑ์กวาวเครือขาวยังจำเป็นต้องได้รับการศึกษาทดลองอีกมากเพื่อความปลอดภัยในการใช้ ดังนั้นเพื่อลดความเสี่ยงของผลข้างเคียง หากไม่สบาย พบอาการของวัยหมดประจำเดือน หรือมีปัญหาสุขภาพอื่น ๆ ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจและรักษาอย่างเหมาะสมและถูกต้อง หรือหากพบอาการผิดปกติหลังจากใช้ผลิตภัณฑ์กวาวเครือขาว ควรหยุดใช้และไปพบแพทย์