ต่อมทอนซิลอักเสบ (Tonsillitis) ถือเป็นภาวะหนึ่งที่พบได้บ่อย โดยเฉพาะในเด็ก โดยภาวะนี้ส่วนใหญ่แล้วมักไม่ส่งผลกระทบร้ายแรงใด ๆ ต่อผู้ป่วย แต่ก็มีบางกรณีเช่นกันที่ผู้ป่วยเกิดภาวะแทรกซ้อนบางอย่าง เช่น ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ หรือไข้รูมาติก การทำความรู้จักกับอาการต่อมทอนซิลอักเสบเอาไว้จึงเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะสำหรับคุณพ่อคุณแม่ที่มีลูกเล็ก
ต่อมทอนซิลคือ อวัยวะที่อยู่บริเวณลำคอ ใกล้ ๆ กับลิ้นไก่ มีหน้าที่ช่วยผลิตเซลล์เม็ดเลือดขาวที่ช่วยป้องกันร่างกายจากการติดเชื้อต่าง ๆ โดยภาวะต่อมทอนซิลอักเสบจะเกิดขึ้นเมื่อต่อมทอนซิลเกิดการติดเชื้อและอักเสบ ซึ่งอาจเกิดได้จากทั้งเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย แต่โดยส่วนใหญ่มักเกิดจากเชื้อไวรัส
อาการต่อมทอนซิลอักเสบ
อาการต่อมทอนซิลอักเสบหลัก ๆ คือ อาการต่อมทอนซิลบวมและอาการเจ็บคอรุนแรง ส่วนอาการอื่น ๆ ที่อาจเกิดขึ้นร่วมด้วย เช่น
- กลืนลำบากและรู้สึกเจ็บขณะกลืน
- เกิดคราบสีขาวหรือสีเหลืองบริเวณต่อมทอนซิล
- มีกลิ่นปาก
- มีไข้สูง ตัวร้อน
- รู้สึกเจ็บหรือตึงบริเวณลำคอ
- ลำคอบริเวณใต้ใบหูมีตุ่มบวม
- ปวดศีรษะ
- ปวดท้อง อาเจียน โดยอาการนี้จะยิ่งพบได้มากในเด็กเล็ก
ในกรณีเด็กเล็กที่ยังสื่อสารลำบาก คุณพ่อคุณแม่อาจสังเกตอาการต่อมทอนซิลอักเสบได้จากอาการบางอย่างของเด็ก เช่น น้ำลายไหลยืด ไม่ยอมรับประทานอาหาร หรืองอแงผิดปกติ
รับมือกับอาการต่อมทอนซิลอักเสบอย่างไร
โดยส่วนใหญ่ ภาวะต่อมทอนซิลอักเสบมักไม่ส่งผลกระทบร้ายแรงต่อร่างกาย แต่หากพบว่าผู้ป่วยมีอาการต่อมทอนซิลอักเสบ หรือมีอาการที่เข้าข่ายต่อมทอนซิลอักเสบ ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจที่เหมาะสม เนื่องจากตามที่ได้กล่าวไว้ในตอนต้นว่าในบางคนอาจเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนได้ อีกทั้งโรคนี้ยังอาจแพร่กระจายไปสู่ผู้อื่นได้ด้วย
ในส่วนของการรักษา แพทย์จะพิจารณาจากผู้ป่วยแต่ละราย เนื่องจากวิธีการรักษาที่ใช้จะขึ้นอยู่กับสาเหตุของโรค โดยในบางคนอาจเพียงให้ดูแลตนเองที่บ้าน บางคนอาจต้องรับประทานยาปฏิชีวนะ หรือบางคนอาจต้องผ่าตัด
ในระหว่างการรักษา ผู้ที่มีอาการต่อมทอนซิลอักเสบ หรือคุณพ่อคุณแม่ที่ลูกมีภาวะนี้ อาจใช้วิธีบางอย่างควบคู่ไปกับการรักษาจากแพทย์เพื่อช่วยบรรเทาอาการ เช่น
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ เพื่อช่วยให้คอมีความชุ่มชื้นและป้องกันการเกิดภาวะขาดน้ำ
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
- กลั้วคอด้วยน้ำเกลือ โดยอาจจะใช้เป็นน้ำเกลือสำเร็จรูปหรือผสมด้วยตัวเองโดยการผสมเกลือครึ่งช้อนชากับน้ำอุ่น 1 แก้ว
- ใช้เครื่องทำความชื้น เพื่อช่วยเพิ่มระดับความชื้นให้อากาศที่เป็นหนึ่งในสาเหตุของอาการเจ็บคอ
- หลีกเลี่ยงสารก่อการระคายเคือง เช่น การสูดดมควันบุหรี่หรือน้ำยาทำความสะอาดบางชนิด
- อมยาอมแก้เจ็บคอ แต่ควรใช้เฉพาะกับเด็กที่มีอายุมากกว่า 4 ปีเท่านั้น
ทั้งนี้ หากสังเกตพบอาการต่อมทอนซิลอักเสบ หรือพบว่ามีอาการที่เข้าข่ายต่อมทอนซิลอักเสบ และต้องการใช้ยาชนิดใด ๆ เพื่อบรรเทาอาการ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ เพื่อความปลอดภัยต่อร่างกายและป้องกันการเกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์
