จัดฟันแฟชั่น คือ การนำเครื่องมือไปติดในช่องปากเพื่อเลียนแบบการจัดฟัน แต่ไม่ได้ใช้เครื่องมือที่มีคุณภาพและไม่ได้ผ่านขั้นตอนการจัดฟันที่ถูกต้องจากทันตแพทย์ ซึ่งการติดเหล็กจัดฟันที่ไม่ได้มาตรฐานและไม่ถูกสุขอนามัยจะทำให้เกิดปัญหาสุขภาพช่องปากตามมา เช่น เป็นแผลในช่องปาก ฟันผุ มีกลิ่นปาก หรือติดเชื้อ เป็นต้น
การจัดฟันแฟชั่นเป็นอย่างไร ?
เนื่องจากการจัดฟันโดยทันตแพทย์มีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง หลายคนจึงเลือกใช้วัสดุจัดฟันที่ทำขึ้นมาเลียนแบบซึ่งอาจหาซื้อได้จากร้านค้าออนไลน์ ตลาดนัด หรือคลินิกจัดฟันแฟชั่นที่ผิดกฎหมาย โดยการจัดฟันแฟชั่นที่พบได้ทั่วไปมีหลายลักษณะ ร้านจัดฟันแฟชั่นบางแห่งอาจใช้เครื่องมือแบบติดแน่นเป็นโลหะทรงสี่เหลี่ยมที่มีร่องสำหรับใส่ลวดและคล้องยางสีต่าง ๆ คล้ายอุปกรณ์จัดฟันจริง กระทั่งใช้อุปกรณ์แบบถอดได้ที่มีลักษณะคล้ายเครื่องมือคงสภาพฟันหลังการจัดฟัน หรืออาจดัดแปลงวัสดุใช้งานทั่วไปที่ไม่ใช่อุปกรณ์ทางทันตกรรมมาใช้จัดฟัน
ตัวอย่างวัสดุที่ถูกนำมาดัดแปลงเพื่อใช้จัดฟันแฟชั่น มีดังนี้
- หนังยาง หรือยางรัดผม
- ไหมขัดฟัน
- ลวดหนีบกระดาษ
- เส้นลวดขนาดเล็ก
- ลูกปัด
- วัสดุอื่น ๆ ที่ไม่ได้มาตรฐานการจัดฟันตามปกติ
อันตรายจากการจัดฟันแฟชั่น
ผู้ที่ให้บริการจัดฟันแฟชั่นมักเป็นผู้ที่ไม่มีความรู้ทางทันตกรรม โดยอาจไม่เตรียมความพร้อมในช่องปากให้ผู้รับบริการก่อนจัดฟัน เช่น ไม่อุดฟันซี่ที่ผุ ไม่ขูดหินปูน เป็นต้น และอุปกรณ์หรือวัสดุจัดฟันที่ใช้ก็อาจไม่สะอาด ไม่มีคุณภาพ หรือไม่ผ่านการฆ่าเชื้ออย่างถูกต้อง ซึ่งปัจจัยเหล่านี้อาจก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพช่องปากตามมาได้ ดังนี้
อาการแพ้ วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้จัดฟันแฟชั่นอาจไม่มีคุณภาพและปนเปื้อนสารเคมี เช่น สารปรอท สารตะกั่ว สารหนู หรือแคดเมียม เป็นต้น ซึ่งเมื่อสารดังกล่าวสะสมอยู่ในร่างกายปริมาณมากก็อาจกระตุ้นให้เกิดอาการแพ้
อักเสบและติดเชื้อ อุปกรณ์ที่ไม่สะอาดและไม่ได้ผ่านการฆ่าเชื้ออาจทำให้เสี่ยงติดเชื้อโรคต่าง ๆ เช่น ไวรัสตับอักเสบ และวัณโรค เป็นต้น รวมถึงเศษอาหารและคราบจุลินทรีย์ที่ติดสะสมอยู่รอบ ๆ วัสดุจัดฟันก็อาจทำให้ฟันผุติดเชื้อ เป็นโรคเหงือกอักเสบหรือมีกลิ่นปากได้
ฟันหรือเหงือกเสียหาย อุปกรณ์ที่ไม่ได้มาตรฐานอาจบาดหรือกดกระพุ้งแก้มและเหงือกจนเกิดเป็นแผลหรือแผลเรื้อรังจนเสี่ยงเป็นมะเร็งช่องปากได้ ส่วนการปรับแต่งลวดภายในช่องปากโดยผู้ที่ไม่มีความรู้ก็อาจเกิดแรงกดที่ตัวฟันมากเกินไปจนทำให้ปวดฟันมาก ฟันเคลื่อนผิดตำแหน่ง ฟันตายจนเปลี่ยนเป็นสีคล้ำ หรืออาจรุนแรงถึงขั้นรากฟันละลายและต้องถอนฟันซี่นั้นออกไป
อันตรายอื่น ๆ เนื่องจากการจัดฟันแฟชั่นเป็นการนำวัสดุต่าง ๆ มาใช้อย่างผิดจุดประสงค์ หรือเป็นการนำวัสดุที่ไม่ได้มาตรฐานมาใช้จัดฟัน อีกทั้งผู้ให้บริการเป็นผู้ที่ไม่มีความรู้ทางทันตกรรม จึงอาจทำให้อุปกรณ์จัดฟันหลุดลงคอหรือหลอดลม ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
อยากจัดฟัน ทำอย่างไรดี ?
ในความเป็นจริง การจัดฟันเป็นวิธีแก้ปัญหาความผิดปกติของฟัน เช่น ฟันสบกันผิดปกติ ฟันยื่น ฟันซ้อน ฟันห่าง หรือฟันเกเป็นต้น ซึ่งต้องได้รับคำแนะนำและดูแลโดยทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในโรงพยาบาลหรือคลินิกที่ได้มาตรฐานเสมอ ดังนั้น ผู้ที่มีลักษณะฟันปกติดีอยู่แล้วอาจไม่มีความจำเป็นต้องจัดฟัน แต่หากไม่มั่นใจในภาพลักษณ์ของตน หรือสงสัยเกี่ยวกับการเรียงตัวของฟัน ควรไปปรึกษาทันตแพทย์ที่มีใบประกอบโรคศิลปะในโรงพยาบาลหรือคลินิกทันตกรรมที่มีมาตรฐานเท่านั้น
นอกจากนี้ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุขได้ประกาศเตือนว่า ให้หลีกเลี่ยงการจัดฟันแฟชั่น โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ต้องไม่จัดฟันกับผู้ที่ไม่ได้เป็นทันตแพทย์และไม่มีใบประกอบวิชาชีพในด้านทันตกรรม ซึ่งร้านจัดฟันแฟชั่นล้วนเข้าข่ายเป็นคลินิกผิดกฎหมาย ดังนั้น หากผู้ใดพบเห็นร้านจัดฟันแฟชั่นให้แจ้งที่กลุ่มคลินิกสำนักสถานพยาบาลและการประกอบโรคศิลปะที่หมายเลขโทรศัพท์ 02-193-7999 ต่อ 18407 หรือที่เฟซบุ๊กสารวัตรสถานพยาบาลออนไลน์ ตลอด 24 ชั่วโมง เพื่อให้กระทรวงสาธารณสุขได้เข้าตรวจสอบและดำเนินการทางกฎหมายต่อไป
