ประโยชน์ของน้ำอุ่นและผลกระทบต่อสุขภาพ

คนสมัยก่อนมักพูดว่าการดื่มน้ำอุ่นนั้นดีต่อสุขภาพ แต่ประเทศที่มีอากาศร้อนจัดอย่างประเทศไทย การดื่มน้ำอุ่นหรืออาบน้ำอุ่นคงไม่เป็นที่ชื่นชอบของใครหลายคนสักเท่าไหร่ จริง ๆ แล้วมีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์จำนวนมากที่ชี้ว่าน้ำอุ่นอาจดีต่อสุขภาพมากกว่าที่คิด 

น้ำอุ่นเป็นน้ำที่มีอุณหภูมิสูงกว่าร่างกาย เมื่อเราดื่มน้ำอุ่นหรืออาบน้ำอุ่นจึงทำให้อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น โดยกลไกของร่างกายจะตอบสนองต่อความร้อนและทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงบางอย่างที่อาจช่วยให้สุขภาพดีขึ้น เช่น เพิ่มการไหลเวียนเลือด คลายความเครียด และลดอาการปวดกล้ามเนื้อ เป็นต้น ในบางครั้งน้ำอุ่นหรือน้ำร้อนก็อาจส่งผลให้เกิดปัญหาสุขภาพตามมาได้ มาดูกันว่าน้ำอุ่นดีส่งผลต่อร่างกายเราอย่างไร ?

น้ำอุ่นกับประโยชน์ต่อสุขภาพ

การดื่มและการอาบน้ำอุ่นอาจส่งผลดีต่อสุขภาพ ดังนี้

1. ผ่อนคลายกล้ามเนื้อและความเครียด

ในการใช้ชีวิตแต่ละวัน ร่างกายคนเราได้รับทั้งความเครียดที่เป็นผลกระทบทางจิตใจและความเมื่อยล้าที่เป็นผลกระทบทางร่างกาย ทั้งสองปัจจัยนี้มีความเชื่อมโยงกัน เพราะความเครียดสามารถส่งผลให้ร่างกายเมื่อยล้า ในขณะเดียวกันความเมื่อยล้าก็ทำให้เกิดความเครียดได้เช่นกัน

การอาบน้ำอุ่นอาจช่วยบรรเทาทั้งความเครียดและความเมื่อยล้าได้พร้อม ๆ กัน เพราะน้ำอุ่นจะเพิ่มอุณหภูมิของร่างกาย ส่งผลให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้น จึงทำให้กล้ามเนื้อผ่อนคลายและบรรเทาอาการเมื่อยล้าได้ สำหรับคุณสมบัติในการลดความเครียด ผู้เชี่ยวชาญทางด้านผิวหนังชี้ว่า ความร้อนจากการอาบน้ำอุ่นจะกระตุ้นให้สมองหลั่งสารเคมีที่ชื่อว่าเอ็นดอร์ฟิน (Endorphin) ออกมา สารเคมีหรือฮอร์โมนชนิดนี้รู้จักกันในชื่อฮอร์โมนแห่งความสุขและจัดว่าเป็นสารบรรเทาอาการปวดจากธรรมชาติ การอาบน้ำอุ่นจึงเปรียบเสมือนวิธีช่วยผ่อนคลายทั้งความเครียดในจิตใจและความเมื่อยล้าจากการใช้งานกล้ามเนื้อนั่นเอง

2. ช่วยกำจัดสิ่งสกปรกบนผิวหนัง

อย่างที่ทราบกันดีว่าประเทศไทยมีอากาศที่ร้อนชื้นตลอดปี การเดินทางและการทำกิจกรรมในแต่ละวัน ทำให้เราต้องสัมผัสกับความร้อนและสิ่งสกปรก ทำให้ผิวหนังผลิตน้ำมันออกมามากขึ้น โดยเฉพาะบริเวณรูขุมขน หากสิ่งสกปรก ฝุ่นควันหรือคราบเหงื่อไคลเข้าไปในรูขุมขนก็อาจทำให้อุดตันและเกิดปัญหาผิวตามมา

การอาบน้ำเป็นวิธีที่ช่วยชะล้างสิ่งสกปรกเหล่านี้ออกไป ยิ่งการอาบน้ำด้วยน้ำอุ่นอาจเพิ่มประสิทธิภาพในการทำความสะอาดมากขึ้น เพราะความร้อนจะทำให้คราบไขมันหลุดออกจากผิวหนังได้ดีขึ้น ช่วยกระตุ้นรูขุมขนให้เปิดออก ช่วยให้น้ำและสบู่สามารถทำความสะอาดได้ทั่วถึงมากยิ่งขึ้น

3. ลดอาการคัดจมูกและโพรงจมูกแห้ง

ใครที่แพ้อากาศหรือเป็นโรคหวัดมักจะมีอาการคัดจมูกและอาการโพรงจมูกแห้งแสบจากการสั่งน้ำมูกหรือยาลดน้ำมูกอยู่เป็นประจำ น้ำอุ่นอาจบรรเทาอาการเหล่านี้ได้ เพราะการสูดดมไอน้ำจากน้ำอุ่นหรือน้ำร้อน ไม่ว่าจะจากการต้มน้ำ การดื่มน้ำอุ่น หรือการอาบน้ำอุ่นจะช่วยให้น้ำมูกที่คั่งอยู่ในโพรงจมูกข้นหนืดน้อยลง ลดอาการบวมและอักเสบของเนื้อเยื่อในโพรงจมูก ทำให้จมูกโล่งและหายใจได้ง่ายขึ้น อีกทั้งความชื้นจากไอน้ำยังเพิ่มความชุ่มชื้นในโพรงจมูก จึงช่วยบรรเทาอาการโพรงจมูกแห้งและแสบได้

4. ดีต่อหัวใจและร่างกาย

อุณหภูมิร่างกายที่สูงขึ้นมักส่งผลให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้น ซึ่งภายในเลือดมีออกซิเจนและสารอาหารที่จำเป็นต่อทำงานของเซลล์ภายในร่างกาย หากเลือดไหลเวียนได้ดี เซลล์ต่าง ๆ จะได้รับออกซิเจนและสารอาหารอย่างเพียงพอและทำงานได้เป็นปกติ

การดื่มน้ำอุ่นและการอาบน้ำอุ่นจะช่วยให้ระบบไหลเวียนเลือดทำงานได้ดีขึ้น จึงอาจช่วยลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือด เพราะผู้ป่วยโรคหัวใจมักมีหลอดเลือดที่แข็ง หด ตีบ และไม่แข็งแรงจากสาเหตุต่าง ๆ โดยอุณหภูมิร่างกายและการไหลเวียนเลือดที่มากขึ้นจะช่วยขยายหลอดเลือดเหล่านี้ให้มีความยืดหยุ่นและหัวใจสูบฉีดเลือดได้ดีขึ้น ซึ่งอาจช่วยลดความเสี่ยงของโรคหัวใจได้

5. เพิ่มคุณภาพการนอนหลับ

การนอนหลับพักผ่อนที่เพียงพอและมีคุณภาพย่อมส่งผลให้สุขภาพดีและปราศจากโรค จากงานวิจัยหลายชิ้นชี้ว่าความเครียดเป็นอุปสรรคของการนอนหลับที่มีคุณภาพ ผู้ที่มีความเครียดสะสมหรือเครียดเรื้อรังอาจเกิดปัญหาด้านการนอนหลับ ดังนั้น เพื่อลดความเครียดและเพิ่มคุณภาพการนอนหลับ การอาบน้ำอุ่นเพื่อผ่อนคลายความเครียดและความเมื่อยล้า หรือการดื่มเครื่องดื่มอุ่น ๆ ก่อนนอนอาจช่วยให้นอนหลับง่ายและหลับสนิทได้มากขึ้น

นอกจากนี้ การดื่มน้ำ ไม่ว่าจะเป็นน้ำอุ่น น้ำอุณหภูมิห้อง หรือน้ำเย็นอาจช่วยเสริมการทำงานของร่างกายในด้านอื่น ๆ เช่น ป้องกันร่างกายขาดน้ำ เพิ่มประสิทธิภาพการย่อยอาหาร ช่วยให้อิ่มเร็วและเพิ่มการเผาผลาญ กระตุ้นการขับถ่าย บรรเทาอาการท้องผูก เป็นต้น

ผลกระทบของน้ำอุ่นต่อสุขภาพ

แม้ว่าน้ำอุ่นจะมีประโยชน์ต่อสุขภาพหลายด้าน แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าน้ำอุ่นอาจสร้างผลกระทบต่อสุขภาพได้เหมือนกัน หากอาบน้ำหรือแช่น้ำอุ่นที่มีอุณหภูมิสูงเกินไปและบ่อยเกินไปอาจทำให้ผิวแห้ง อ่อนแอ ผิวไหม้ และเกิดปัญหาผิวตามมาได้ โดยเฉพาะในผู้ที่มีโรคผิวหนังและผิวแพ้ง่าย อีกทั้งผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือกำลังตั้งครรภ์ การอาบน้ำอุ่นหรือน้ำร้อนก็อาจทำให้เกิดอันตรายได้เช่นเดียวกัน

สำหรับคนที่ชอบดื่มน้ำอุ่น ควรสังเกตระดับอุณหภูมิของน้ำที่ดื่มให้ดี ๆ เพราะการดื่มน้ำร้อนจัดอาจลวกลิ้น ทำให้เป็นแผลในปากจนส่งผลให้การรับรสผิดเพี้ยนไปชั่วคราว และควรหลีกเลี่ยงการดื่มน้ำอุ่นท่ามกลางสภาพอากาศที่ร้อนจัดหรือดื่มหลังออกกำลังกาย เพราะอาจเพิ่มความเสี่ยงที่อุณหภูมิร่างกายจะสูงจนเกิดความผิดปกติ

มาถึงตรงนี้อาจพอจะสรุปได้แล้วว่าน้ำอุ่นนั้นมีประโยชน์ต่อสุขภาพไม่น้อยเลย ไม่ว่าจะต่อร่างกายภายในหรือภายนอก เพียงแต่ควรเลือกระดับความร้อนที่เหมาะสม ทั้งการดื่มน้ำหรืออาบน้ำ เพื่อป้องกันผลกระทบต่อสุขภาพที่อาจเกิดขึ้น