รำมะนาดหรือโรคปริทันต์อักเสบ เป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียบริเวณเหงือกและอวัยวะรอบฟันและทำให้เกิดการอักเสบอย่างรุนแรง ซึ่งอาจส่งผลให้เหงือกเกิดอาการแดง บวมและเลือดออกง่ายขณะแปรงฟัน หากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกวิธี รำมะนาดอาจทำลายกระดูกรอบรากฟันและอาจส่งผลให้ฟันโยกหรือฟันหลุดได้
โรคปริทันต์อักเสบหรือรำมะนาดมักเกิดจากการไม่รักษาความสะอาดภายในช่องปาก ซึ่งอาจทำให้แบคทีเรียสะสมตัวกลายเป็นคราบจุลินทรีย์หรือคราบหินปูน แพร่กระจายเข้าสู่เหงือกและก่อให้เกิดการอักเสบอย่างรุนแรง โดยปัจจัยบางอย่างอาจเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นรำมะนาด เช่น การสูบบุหรี่ การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน ร่างกายขาดวิตามินซี และป่วยเป็นโรคบางชนิด เช่น โรคเบาหวานหรือโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
ทำความรู้จักอาการของรำมะนาด
อาการของรำมะนาดหรือโรคปริทันต์อักเสบอาจค่อย ๆ รุนแรงขึ้น ซึ่งอาจแบ่งได้เป็น 4 ระยะ คือ ระยะเหงือกอักเสบ โรคปริทันต์อักเสบระยะเริ่มต้น โรคปริทันต์อักเสบระยะกลาง และโรคปริทันต์อักเสบระยะปลาย
โดยอาการของรำมะนาดหรือโรคปริทันต์อักเสบมีดังนี้
- เลือดออกตามไรฟันง่ายขณะแปรงฟันหรือขณะใช้ไหมขัดฟัน
- เหงือกอักเสบ
- เหงือกมีสีเข้มขึ้น โดยอาจมีสีแดงหรือสีม่วง และมีอาการบวมร่วมด้วย
- เหงือกร่น
- ฟันห่างหรือมีช่องว่างลักษณะคล้ายสามเหลี่ยมเกิดขึ้นระหว่างฟัน
- ปากหรือลมหายใจมีกลิ่น
- รู้สึกเจ็บเมื่อเคี้ยวอาหาร
- มีหนองหรือฝีเกิดขึ้นบริเวณเหงือก
- ฟันโยกหรือฟันหลุด
แนวทางการรักษารำมะนาดอย่างเหมาะสม
เมื่อมีอาการรำมะนาดหรือโรคปริทันต์อักเสบเกิดขึ้น ควรไปพบทันตแพทย์เพื่อทำการรักษาอย่างเหมาะสม หากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ได้รับการรักษา นอกจากจะนำไปสู่ปัญหาฟันโยกหรือฟันหลุดแล้ว รำมะนาดอาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจอีกด้วย
การรักษารำมะนาดหรือโรคปริทันต์อักเสบมักเน้นไปที่การขจัดคราบหินปูนหรือหาแบคทีเรียที่สะสมอยู่บนเหงือกและอวัยวะรอบฟัน โดยวิธีการรักษารำมะนาดหรือโรคปริทันต์อักเสบอาจขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ ซึ่งวิธีการรักษารำมะนาด มีดังนี้
- การขูดหินปูน ทันตแพทย์อาจขูดคราบจุลินทรีย์และคราบหินปูนออกจากฟัน เพื่อให้ทำความสะอาดช่องปากง่ายขึ้น
- การเกลารากฟัน ทันตแพทย์อาจเกลารากฟันเพื่อกำจัดคราบหินปูนและแบคทีเรียบริเวณรากฟันที่อยู่ใต้เหงือก อีกทั้งยังช่วยให้ผิวรากฟันเรียบขึ้นและอาจป้องกันไม่ให้คราบหินปูนหรือแบคทีเรียกลับมาสะสมซ้ำ
- การกินยาปฏิชีวนะ หากการอักเสบไม่ดีขึ้น ทันตแพทย์อาจให้กินยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาอาการติดเชื้อบริเวณเหงือก โดยยาอาจอยู่ในรูปแบบน้ำยาบ้วนปาก ยาสำหรับทาหรือยาเม็ดสำหรับรับประทาน
- การผ่าตัด หากรำมะนาดหรือโรคปริทันต์อักเสบมีอาการรุนแรง ทันตแพทย์อาจแนะนำให้ผ่าตัดศัลยกรรมเหงือก (Periodontal surgery) เพื่อกำจัดแบคทีเรียที่สะสมลึกอยู่ใต้เหงือก ช่วยให้การทำความสะอาดช่องปากง่ายยิ่งขึ้นและลดโอกาสการเกิดโรคเกี่ยวกับเหงือกในอนาคต
อย่างไรก็ตาม ระหว่างการรักษารำมะนาดควรรักษาความสะอาดภายในช่องปาก ซึ่งอาจทำได้โดยการแปรงฟันวันละ 2 ครั้งและใช้ยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ ใช้ไหมขัดฟันอย่างน้อยวันละ 1 ครั้งเพื่อขจัดคราบจุลินทรีย์หรือเศษอาหารที่ติดตามฟันและงดการสูบบุหรี่
นอกจากรักษาความสะอาดภายในช่องปากแล้ว ควรไปพบทันตแพทย์เพื่อทำการตรวจสุขภาพช่องปากทุก ๆ 6 เดือน เพื่อป้องกันการเกิดรำมะนาดหรือโรคปริทันต์อักเสบ และอาจช่วยป้องกันไม่ให้รำมะนาดกลับมาเป็นซ้ำได้ในอนาคต
