อาการแสบจมูกเกิดได้จากหลายสาเหตุ ส่วนใหญ่ไม่ได้เป็นสัญญาณของโรคอันตรายหรือร้ายแรง แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าอาการแสบจมูกอาจสร้างความรำคาญใจและหงุดหงิด บางครั้งอาจรบกวนชีวิตประจำวันได้ด้วยเหมือนกัน
อาการแสบจมูกมักหมายถึงอาการแสบและระคายเคืองภายในโพรงจมูก โดยอาจเป็นผลมาจากการสัมผัสกับสารบางอย่างหรือเป็นผลข้างเคียงจากยา แต่อาการแสบจมูกอาจบรรเทาและป้องกันได้หลายวิธี มาดูกันว่าจะมีวิธีใดบ้าง
สาเหตุที่พบได้บ่อยของอาการแสบจมูก
อย่างที่ได้กล่าวไปว่าอาการแสบจมูกมักไม่ได้เป็นสัญญาณของอาการร้ายแรง แต่อาจมาจากสาเหตุต่อไปนี้
1. โพรงจมูกแห้ง
โพรงจมูกแห้งสามารถทำให้โพรงจมูกระคายเคืองและแสบจมูกได้ โดยสาเหตุและปัจจัยที่ทำให้โพรงจมูกแห้งอาจมาจากอากาศที่แห้งจากสภาพอากาศ การอยู่ในห้องที่ใช้เครื่องปรับอากาศเป็นเวลานาน หรืออาจเป็นผลข้างเคียงจากยาแก้แพ้และยาลดน้ำมูก ทำให้ร่างกายผลิตของเหลวที่คลุมเยื่อบุโพรงจมูกน้อยลง
2. การสูดดมสารเคมี
สารเคมีไม่ว่าจะรูปแบบใดมักมีฤทธิ์เป็นกรดด่างไม่มากก็น้อย การสูดดมสารเคมีจะส่งผลให้ระบบทางเดินหายใจระคายเคือง โดยจมูกเป็นทางผ่านแรกของระบบนี้ เมื่อสูดดมสารเคมีทั้งจากการทำงานหรือการใช้ชีวิตประจำวันก็อาจทำให้เยื่อบุโพรงจมูกระคายเคืองและแสบจมูกได้
สารเคมีในชีวิตประจำวันที่เมื่อสูดดมแล้วทำให้แสบจมูกมักจะเป็นน้ำหอม สเปรย์ปรับอากาศ ควันบุหรี่ สีทาบ้าน ควันเสียจากรถยนต์ และผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด ดังนั้น หากใครทำงานเกี่ยวข้องกับสารเคมีอาจมีความเสี่ยงที่จะพบอาการแสบจมูกมากกว่าคนทั่วไปได้
3. อาการจากโรคภูมิแพ้
โรคภูมิแพ้เป็นโรคที่เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันมองสารบางชนิดที่เข้าสู่ร่างกายว่าเป็นสารอันตราย ร่างกายจึงตอบสนองด้วยการหลั่งสารบางอย่างออกมาเพื่อกำจัดสารแปลกปลอมเหล่านั้น ทำให้เนื้อเยื่อโพรงจมูกอาจเกิดการอักเสบ ทำให้จาม คันโพรงจมูก แสบจมูก คัดจมูก และน้ำมูกไหล
โดยแต่ละคนอาจแพ้สารที่แตกต่างกัน แต่ที่พบได้บ่อยจะเป็นพวกฝุ่นละออง เกสรดอกไม้ ขนสัตว์ รังแคสัตว์ แมลงสาบ เชื้อรา หรือบางคนอาจแพ้สารเคมีก็ได้เช่นกัน
นอกจากสาเหตุเหล่านี้แล้ว อาการแสบจมูกอาจมาจากการแคะจมูกบ่อยหรือแรงเกินไป การสั่งน้ำมูกบ่อยหรือแรงเกินไป การได้รับแรงกระแทกจากอุบัติเหตุหรือการเล่นกีฬาก็อาจทำให้เกิดการบาดเจ็บในโพรงจมูกทำให้รู้สึกระคายเคือง เป็นแผล และแสบจมูกได้
วิธีบรรเทาและรักษาอาการแสบจมูก
อาการแสบจมูกอาจบรรเทาและป้องกันได้ด้วยวิธีต่อไปนี้
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารเคมีและสารก่อภูมิแพ้ เช่น ปิดประตูหน้าต่างให้สนิท ทำความสะอาดบ้านเป็นประจำ สวมหน้ากากอนามัยเมื่อต้องเผชิญกับปัจจัยกระตุ้น โดยเฉพาะผู้ที่ต้องทำงานกับสารเคมีและสารก่อภูมิแพ้
- หลีกเลี่ยงอากาศแห้งและเย็นจัด หากเลี่ยงไม่ได้ควรเพิ่มความชื้นให้อากาศภายในห้องด้วยการใช้เครื่องทำความชื้นและวิธีอื่น ๆ
- ดื่มน้ำในปริมาณที่เหมาะสม เพื่อให้ร่างกายทำงานได้ปกติและรักษาความชุ่มชื้นภายในโพรงจมูก
- ใช้ยาแก้แพ้ (Antihistamines) เพื่อบรรเทาอาการแสบจมูกและอาการอื่น ๆ ที่เกิดจากโรคภูมิแพ้ สำหรับคนที่โพรงจมูกแห้งจากการใช้ยาควรปรึกษาแพทย์ถึงวิธีแก้ไข
- ล้างจมูกด้วยน้ำเกลือเพื่อลดการระคายเคือง เพิ่มความชุ่มชื้นในโพรงจมูก และกำจัดสารแปลกปลอมที่ก่อให้เกิดอาการแสบจมูก
- หลีกเลี่ยงการถู ขยี้ แคะ แกะ เกาจมูกและโพรงจมูกเพื่อป้องกันการระคายเคือง
สุดท้ายนี้ แม้ว่าอาการแสบจมูกมักไม่ได้เป็นสัญญาณรุนแรง แต่หากอาการแสบจมูกไม่ดีขึ้น รุนแรงขึ้น มีเลือดออก หรือพบอาการติดเชื้อ อย่างเป็นไข้สูง หนาวสั่น ปวดตามร่างกาย และปวดหู ควรไปพบแพทย์
