สิวขึ้นรอบปาก คือสิวที่เกิดขึ้นรอบริมฝีปาก ใต้ปาก มุมปาก หรือบริเวณคาง โดยสิวขึ้นรอบปากอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น ฮอร์โมนแปรปรวน การถูกสัมผัสบริเวณใบหน้า หรือการใช้เครื่องสำอางที่ก่อให้เกิดการอุดตัน อย่างไรก็ตาม สิวขึ้นรอบปากเป็นปัญหาทางผิวหนังที่พบได้ทั่วไป และสามารถเกิดขึ้นได้กับผู้คนทุกเพศทุกวัย
สิวมักเกิดขึ้นเมื่อรูขุมขนเกิดการอุดตันจากสิ่งต่าง ๆ เช่น น้ำมัน เซลล์ผิวที่ตายแล้ว ซึ่งสิวมักพบได้บ่อยบริเวณใบหน้า หน้าผาก หน้าอก หลังส่วนบน หัวไหล่ รวมไปถึงบริเวณรอบ ๆ ปาก โดยสิวขึ้นรอบปากเป็นปัญหาที่สามารถรักษาได้ด้วยวิธีรักษาสิวหลายวิธี เช่น การใช้ผลิตภัณฑ์รักษาสิว การรักษาใบหน้าให้สะอาด
สาเหตุของสิวขึ้นรอบปาก
สิวขึ้นรอบปากมักเกิดขึ้นคล้ายกับสิวทั่วไป ซึ่งก็คือการมีน้ำมัน เซลล์ผิวที่ตายแล้ว หรือสิ่งสกปรกอื่น ๆ อุดตันในรูขุมขน โดยปัจจัยบางอย่างอาจกระตุ้นให้เกิดสิวขึ้นรอบปากได้ เช่น
1. ฮอร์โมนแปรปรวน
สิวขึ้นรอบปากมักเป็นสิวฮอร์โมน ซึ่งอาจเกิดจากการที่ระดับฮอร์โมนแอนโดรเจนมากเกินไป เมื่อร่างกายมีฮอร์โมนแอนโดรเจนมากเกินไป ต่อมไขมันอาจถูกกระตุ้นให้ผลิตน้ำมันเพิ่มขึ้น ซึ่งอาจส่งผลให้น้ำมันส่วนเกินอุดตันในรูขุมขน และอาจทำให้สิวขึ้นรอบปากได้
ระดับฮอร์โมนอาจเกิดการแปรปรวนได้จากหลายสาเหตุ เช่น เข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ มีประจำเดือน ตั้งครรภ์ วัยทอง การเปลี่ยนหรือเริ่มกินยาคุมกำเนิดบางชนิด นอกจากนี้ อาจมีปัญหาสุขภาพบางอย่างที่ส่งผลให้สิวขึ้นรอบปาก เช่น กลุ่มอาการถุงน้ำรังไข่หลายใบ (PCOS)
2. ผิวหน้าระคายเคืองจากการจับหรือเสียดสี
เมื่อมีบางสิ่งมาสัมผัสบริเวณปากหรือใบหน้าอาจทำให้เกิดสิวขึ้นรอบปากได้ เช่น สายหมวกกันน็อก หรือหน้ากากอนามัย ซึ่งสิ่งของเหล่านี้อาจกักเก็บความร้อนและเหงื่อไว้บนผิวหนัง และอาจส่งผลให้เกิดสิวขึ้นรอบปากได้ อีกทั้งการเสียดสีกับสิ่งของเหล่านี้อย่างต่อเนื่อง ยังอาจทำให้รูขุมขนเกิดการระคายเคือง และทำให้สิวรุนแรงยิ่งขึ้น
3. เกิดการอุดตันจากการใช้เครื่องสำอางหรือครีม
การใช้เครื่องสำอางหรือผลิตภัณฑ์ดูแลผิวบางชนิดอาจทำให้เกิดการอุดตัน และทำให้เกิดสิวขึ้นรอบปากได้ โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของน้ำมันต่าง ๆ เช่น น้ำมันมะพร้าว และสารอื่น ๆ เช่น ไอโซโพรพิล ไมริสเตท (Isopropyl Myristate) ลาโนลิน (Lanolin) บิวทิล สเตียเรต (Butyl stearate) สเตียริล แอลกอฮอล์ (Stearyl alcohol) กรดโอเลอิก (Oleic acid) สารสกัดจากสาหร่าย
4. สิวเห่อ (Skin purging)
สิวขึ้นรอบปากอาจเกิดจากการที่สิวเห่อหรือเกิดการดันสิวขึ้นเต็มใบหน้ารวมไปถึงบริเวณปาก ซึ่งสาเหตุมักเกิดจากการรักษาสิวด้วยวิธีต่าง ๆ เช่น การใช้เรตินอล กรดซาลิไซลิก หรือเบนโซอิลเปอร์ออกไซด์ การผลัดเซลล์ผิว โดยสิวเห่ออาจเกิดขึ้นเพียงชั่วคราว เมื่อผิวหนังเริ่มปรับตัวกับการรักษาสิวแล้ว สิวขึ้นรอบปากที่เกิดจากสิวเห่ออาจค่อย ๆ ดีขึ้น
5. การโกนขน
การโกนขนหรือการโกนหนวดอาจส่งผลให้สิวขึ้นรอบปากได้ โดยอาจเกิดจากการที่ครีมโกนหนวดทำให้เกิดการระคายเคืองผิว หรือเข้าไปอุดตันในรูขุมขน ซึ่งอาจนำไปสู่ปัญหาสิวบริเวณปากได้
วิธีรักษาสิวขึ้นรอบปากด้วยตนเองอย่างเหมาะสม
การรักษาสิวขึ้นรอบปากมักเหมือนกับการรักษาสิวที่ขึ้นบริเวณอื่น โดยวิธีรักษาสิวขึ้นรอบปากมีหลายวิธี เช่น
- ล้างหน้าเป็นประจำทุกวันด้วยผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดใบหน้าสูตรอ่อนโยนทั้งเช้าและเย็น รวมไปถึงหลังจากการออกกำลังกายหรือกินอาหาร
- หลีกเลี่ยงการบีบหรือแกะสิว เพราะอาจทำให้เกิดรอยแผลเป็นหรือรอยสิวได้
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสผิวหนังบริเวณรอบปากบ่อย ๆ เพราะอาจทำให้สิ่งสกปรกจากมืออุดตันในรูขุมขน และทำให้เกิดสิวตามมา
- เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวและเครื่องสำอางที่ไม่ก่อให้เกิดการอุดตัน หรือไม่มีน้ำมันเป็นส่วนผสม
- ใช้ผลิตภัณฑ์รักษาสิวที่มีส่วนผสมของสารต่าง ๆ เช่น เรตินอล เบนโซอิลเปอร์ออกไซด์ กรดซาลิไซลิก หรือกรดอะซีลาอิก เพื่อช่วยให้สิวที่ขึ้นรอบปากมีอาการดีขึ้น
- ทายาปฏิชีวนะ เช่น ยาคลินดามัยซิน เพื่อต้านเชื้อแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดสิวอักเสบรอบปาก
หากใช้วิธีการดูแลตัวเองต่าง ๆ เพื่อรักษาสิวขึ้นรอบปากแล้ว แต่สิวยังคงไม่ดีขึ้นหรือมีอาการรุนแรงขึ้น ควรไปพบแพทย์ผิวหนังเพื่อทำการรักษาสิวขึ้นรอบปาก โดยแพทย์อาจรักษาด้วยวิธีการอื่น ๆ เช่น การใช้ยาปรับฮอร์โมน การฉีดสิว หรือการผลัดเซลล์ผิวด้วยสารเคมี (Chemical peel) ซึ่งการเลือกใช้แต่ละวิธีอาจแตกต่างกันไปตามความรุนแรงของสิวที่ขึ้นรอบปาก
