เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว (Finger Pulse Oximeter) เป็นอุปกรณ์ที่หลายคนให้ความสนใจกันอย่างมากในช่วงการระบาดของโรคโควิด-19 โดยนำมาใช้ตรวจวัดระดับออกซิเจนในร่างกาย เพราะหากร่างกายมีระดับออกซิเจนต่ำผิดปกติก็อาจเป็นสัญญาณเตือนของภาวะออกซิเจนต่ำในโรคโควิด-19 ได้ แต่อุปกรณ์ชนิดนี้จำเป็นจริงหรือ
เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วเป็นอุปกรณ์ที่ใช้วัดค่าความอิ่มตัวของออกซิเจน (SpO2) หรือปริมาณออกซิเจนในเลือดได้อย่างสะดวก รวดเร็ว และไม่ก่อให้เกิดความเจ็บปวด อีกทั้งยังเห็นได้บ่อยในการใช้วัดออกซิเจนของผู้ป่วยโรคต่าง ๆ อาทิ โรคหืด โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคปอดบวม หรือโรคหัวใจ หรือใช้ตามคำแนะนำของแพทย์ เพื่อตรวจและประเมินร่างกายของผู้เข้ารับบริการตามสถานพยาบาล
เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วทำงานอย่างไร
เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วนั้นจะมีลำแสงแอลอีดี (Light Emitting Diodes: LED) อยู่ภายในเครื่อง เมื่อเราสอดนิ้วมือเข้าไปในตัวเครื่อง ลำแสงดังกล่าวจะยิงทะลุจากเล็บไปยังปลายนิ้วมืออีกด้าน และเซ็นเซอร์ที่อยู่อีกด้านหนึ่งจะดูดซับลำแสงที่ทะลุผ่านนิ้วมือ เพื่อนำมาประเมินค่าความอิ่มตัวของออกซิเจนในเซลล์เม็ดเลือด และแสดงผลออกมาเป็นเปอร์เซ็นต์ตั้งแต่ 1 ถึง 100
ผู้ใหญ่และเด็กที่มีสุขภาพปกติควรมีระดับออกซิเจนในเลือดอยู่ที่ประมาณ 95–100% หากมีระดับต่ำกว่า 95% นั่นอาจหมายถึงร่างกายกำลังขาดออกซิเจนหรืออาจมีความผิดปกติอื่นใดเกิดขึ้น จึงควรได้รับการตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติมจากแพทย์โดยเร็ว
เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วแม่นยำแค่ไหน
แม้เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วที่ซื้อมาใช้เองที่บ้านจะไม่ได้แม่นยำเท่าเครื่องวัดออกซิเจนที่ใช้ในโรงพยาบาล แต่เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วหลาย ๆ ยี่ห้อก็ช่วยวัดค่าความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดได้เป็นอย่างดี หากตัวเครื่องมีอัตราความผิดพลาดต่ำกว่า 3% ก็จะถือว่ามีความแม่นยำและสามารถใช้ได้
ทั้งนี้ เพื่อลดข้อผิดพลาดหรือผลลัพธ์ที่คลาดเคลื่อนให้ได้มากที่สุด ผู้ใช้ควรอ่านคู่มือและวิธีการใช้งานอย่างละเอียด หากมีข้อสงสัยอื่นใดในการใช้เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วควรปรึกษาผู้ผลิต ผู้จัดจำหน่าย เภสัชกร หรือแพทย์เพิ่มเติม
เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วจำเป็นไหม
อย่างที่ทราบกันดีว่าโรคโควิด-19 ก่อให้เกิดปัญหาในระบบทางเดินหายใจ โดยหนึ่งในอาการที่สำคัญและควรระวังคือ Happy Hypoxia ซึ่งผู้ป่วยจะมีระดับออกซิเจนในเลือดต่ำกว่าปกติ แต่กลับไม่แสดงอาการเหนื่อยหรืออาการในระบบทางเดินหายใจ
เมื่ออาการแสดงออกมาก็อาจรุนแรงหรือเสี่ยงต่อการเสียชีวิตแล้ว นี่จึงเป็นเหตุผลให้ใครหลายคนวิตกกังวลและรู้สึกว่า การมีเครื่องวัดออกซิเจนในเลือดติดบ้านไว้นั้นจำเป็น
อันที่จริง หากมีความกังวลก็สามารถซื้อเครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วมาใช้ได้ แต่ควรเลือกซื้อเครื่องที่ผ่านการรับรองจากสำนักกรรมการอาหารและยา หรืออย. เพื่อคุณภาพของตัวเครื่องและประสิทธิภาพในการใช้งานทางการแพทย์ เนื่องจากเครื่องวัดออกซิเจนตามท้องตลาดอาจผลิตมาใช้ในการดูแลสุขภาพทั่วไปหรือใช้ในการเล่นกีฬาเท่านั้น จึงอาจมีประสิทธิภาพต่ำกว่าหรือทำให้ผลลัพธ์คลาดเคลื่อนได้
อย่างไรก็ตาม เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วควรใช้ในการติดตามและประเมินอาการที่เป็นอยู่เท่านั้น ไม่ควรนำมาเป็นตัวตัดสินว่าตนเองหรือผู้อื่นติดหรือไม่ติดโรคโควิด-19 เนื่องจากร่างกายคนเราอาจมีค่าออกซิเจนในเลือดต่ำได้จากสาเหตุที่แตกต่างกันไป
หากตนเองเสี่ยงต่อการติดเชื้อโควิด-19 วัดออกซิเจนในเลือดแล้วได้ค่าต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน หรือมีอาการที่เข้าข่ายระดับออกซิเจนในเลือดต่ำ อาทิ หายใจลำบาก หายใจเร็ว หายใจตื้น รู้สึกสับสน ตื่นยาก เจ็บหน้าอก ปวดศีรษะ ควรแจ้งให้แพทย์ทราบ เพื่อเข้ารับการตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติมโดยเร็ว
