การแพร่ระบาดอย่างต่อเนื่องของโควิด-19 (COVID-19) ส่งผลให้ทุกคนเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ทุกเวลา โดยเฉพาะหากยังต้องออกไปนอกบ้านหรือไปทำงานเป็นประจำ การทำความสะอาดหรือฆ่าเชื้อโรคภายในบ้านจึงเป็นหนทางสำคัญที่ช่วยปกป้องตัวเองและคนในครอบครัวได้อีกทาง
ในปัจจุบันมีงานวิจัยที่ชี้ให้เห็นว่า เชื้อไวรัสสายพันธุ์ต่าง ๆ ในกลุ่มโคโรนาสามารถปนเปื้อนอยู่ตามพื้นผิวสิ่งของได้หลายชั่วโมง โดยอาจอยู่นานสูงสุดเฉลี่ยประมาณ 9 วัน การหมั่นรักษาความสะอาดสิ่งของหรือบริเวณที่ต้องสัมผัสบ่อย ๆ จึงเป็นวิธีที่ง่ายในการป้องกันโควิด-19 รวมถึงโรคในระบบทางเดินหายใจจากเชื้อไวรัสชนิดอื่น ๆ ด้วย
ในกรณีที่คนในครอบครัวป่วยเป็นโควิด-19 หรือเป็นผู้ต้องสงสัยติดเชื้อไวรัสชนิดนี้ ควรเพิ่มความระมัดระวังในการทำความสะอาดและการฆ่าเชื้อมากเป็นพิเศษ โดยควรแยกห้องนอนและห้องน้ำของผู้ป่วยหรือผู้ต้องสงสัย แยกชุดเพื่อทำความสะอาดและฆ่าเชื้อ หลีกเลี่ยงการใช้อุปกรณ์ทำความสะอาดต่าง ๆ ร่วมกัน อย่างผ้าเช็ดทำความสะอาด ผ้าถูพื้น หรือถังน้ำ หมั่นทำความสะอาดบริเวณที่มีการใช้งานเป็นประจำทุกวัน แต่สำหรับผู้ดูแลควรทำความสะอาดห้องนอนและห้องน้ำของผู้ป่วยหรือผู้ต้องสงสัยให้น้อยลงเท่าที่จำเป็น เพื่อเพิ่มระยะห่างและลดการแพร่กระจายของเชื้อไวรัสไปสู่คนอื่นในครอบครัว
เตรียมความพร้อมก่อนทำความสะอาดและฆ่าเชื้อโรค
เพื่อความปลอดภัยต่อร่างกายทั้งก่อนและหลังการทำความสะอาด ควรปฏิบัติตามคำแนะนำ ดังนี้
- ล้างมือด้วยสบู่ น้ำสะอาด หรือแอลกอฮอล์ทุกครั้งก่อนเริ่มทำความสะอาดและฆ่าเชื้อโรค
- สวมถุงมือ ผ้ากันเปื้อนแบบใช้แล้วทิ้ง และแว่นตานิรภัย เพื่อป้องกันน้ำยาทำความสะอาดกระเด็น
- หากต้องทำความสะอาดในบริเวณที่มีผู้ป่วยติดเชื้อหรือต้องสงสัยติดเชื้อโควิด-19 ควรสวมหน้ากากอนามัยให้แนบสนิทกับใบหน้า โดยคลุมให้ปิดจมูก ปาก และคาง รวมทั้งไม่ควรสัมผัสหรือขยับหน้ากากอนามัยบ่อย ๆ ในขณะทำความสะอาด
- เลือกสารฆ่าเชื้อโรคที่มีประสิทธิภาพอย่างแอลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้นอย่างน้อย 70 เปอร์เซ็นต์
นอกจากนี้ หากใครไม่สามารถหาน้ำยาฆ่าเชื้อที่มีประสิทธิภาพหรือแอลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้มเหมาะสมได้ ทางฝ่ายเภสัชกรรมร่วมกับสาขาวิชาโรคติดเชื้อ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี และสมาคมโรคติดเชื้อแห่งประเทศไทย ได้เผยแพร่วิธีการทำน้ำยาฆ่าเชื้อไวรัสโคโรนา โดยให้ผสมน้ำยาซักผ้าขาวที่มีส่วนประกอบของสารโซเดียมไฮโปคลอไรต์ (Sodium Hypochlorite) ความเข้มข้น 5-6 เปอร์เซ็นต์ปริมาณ 100 มิลลิลิตร ในน้ำสะอาดปริมาณ 900 มิลลิลิตร หรือผสมสารโซเดียมไฮโปคลอไรต์ปริมาณ 5 กรัม ในน้ำสะอาดปริมาณ 1,000 มิลลิลิตร
อย่างไรก็ตาม ควรสวมถุงมือและหน้ากากอนามัย ทั้งก่อนการผสมน้ำยาฆ่าเชื้อหรือในระหว่างการใช้เช็ดสะอาด โดยให้หลีกเลี่ยงการใช้กับพื้นผิวไม้เคลือบเงา อะคริลิกพลาสติก หรือบริเวณที่มีเปลวไฟ ในกรณีที่ผสมน้ำยาทำความสะอาดเสร็จแล้ว ควรใช้ให้หมดภายใน 1 วัน หากใช้ไม่หมดควรเททิ้งลงโถชักโครกแล้วกดน้ำทิ้ง 3 ครั้ง
เคล็ดลับทำความสะอาดและฆ่าเชื้อโรคภายในบ้านอย่างปลอดภัย
โดยปกติ เราสามารถเทน้ำยาซักผ้าขาวที่เจือจางแล้วใส่ผ้าสะอาดแล้วนำไปเช็ดตามพื้นผิวที่ถูกสัมผัสเป็นประจำได้ทันที เช่น โต๊ะ เก้าอี้ หรือลูกบิดประตู โดยให้เช็ดทิ้งไว้ประมาณ 10 นาที แล้วจึงเช็ดออกด้วยน้ำสะอาด ผู้ทำความสะอาดควรระมัดระวังในการใช้สารเคมีเหล่านี้ พร้อมทั้งปฏิบัติตามคำแนะนำหรือคำเตือนบนฉลากของน้ำยาแต่ละชนิดอย่างเคร่งครัด
ทั้งนี้ พื้นผิวและสิ่งของบางประเภทควรเพิ่มความระมัดระวังในการทำความสะอาดและฆ่าเชื้อโรค เช่น
อุปกรณ์ไฟฟ้า
ไม่ว่าจะเป็น โทรศัพท์มือถือ จอคอมพิวเตอร์หรือโทรทัศน์ คีย์บอร์ด หรือตู้เย็น ควรทำความสะอาดด้วยแอลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้นอย่างน้อย 70 เปอร์เซ็นต์ แล้วปล่อยให้แห้ง แทนการใช้น้ำยาซักผ้าขาว เพราะอาจกัดกร่อนและสร้างความเสียหายให้กับอุปกรณ์ไฟฟ้าที่มีพื้นผิวเป็นโลหะได้ นอกจากนี้ ควรนำผ้ามาคลุมอุปกรณ์เหล่านี้เมื่อไม่ได้ใช้งาน เพื่อป้องกันฝุ่น น้ำ และเชื้อโรคมาเกาะติดอยู่ตามพื้นผิวของอุปกรณ์โดยตรงได้อีกทาง
ผ้าหรือสิ่งของที่ทำจากผ้า
เสื้อผ้า ผ้าปูเตียง ปลอกหมอน หรือตุ๊กตาผ้าของผู้ป่วยหรือผู้เข่าข่ายติดเชื้อสามารถซักรวมกับผู้อื่นได้ตามปกติโดยใช้ผงซักฟอกและน้ำสะอาด แล้วนำไปตากให้แห้ง แต่ผู้ทำความสะอาดควรใส่ถุงมือก่อนการซักผ้าเสมอ หากไม่มีถุงมือควรล้างมือให้สะอาดหลังการซักผ้าทุกครั้ง ยิ่งไปกว่านั้นยังไม่ควรสะบัดผ้าที่ใช้แล้ว เพราะอาจทำให้เชื้อไวรัสที่ติดอยู่บนผ้าฟุ้งกระจายในอากาศได้
อย่างไรก็ตาม หลังทำความสะอาดเสร็จแล้ว ควรทิ้งผ้าเช็ด ผ้าถูพื้น ถุงมือ ผ้ากันเปื้อน หน้ากากอนามัย รวมถึงขยะต่าง ๆ ในถุงขยะที่ซ้อนไว้ 2 ชั้น จากนั้นมัดให้แน่น และนำไปทิ้งรวมกับขยะอื่น ๆ ได้ตามปกติ แต่หากในครอบครัวมีคนป่วยหรือเข่าข่ายติดเชื้อควรรออย่างน้อย 72 ชั่วโมง แล้วค่อยนำถุงขยะนั้นออกไปทิ้ง ส่วนอุปกรณ์ที่นำกลับมาใช้ใหม่ได้อย่างแว่นตานิรภัยหรือถังน้ำ ควรทำความสะอาดด้วยผงซักฟอกหรือน้ำยาฟอกขาวที่ผสมใหม่ เพื่อความสะอาดและปลอดภัยต่อร่างกายเมื่อใช้ในครั้งถัดไป
สุดท้ายนี้ นอกเหนือจากการทำความสะอาดพื้นผิวและสิ่งของภายในบ้านอย่างถูกวิธีแล้ว ทุกคนควรดูแลตัวเองให้มีสุขภาพแข็งแรงและอยู่ห่างไกลจากเชื้อไวรัสโคโรนาได้ด้วยการหมั่นล้างมือด้วยน้ำและสบู่ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ สวมหน้ากากอนามัยทุกครั้งที่ออกไปนอกบ้าน ติดตามข่าวสารของโควิด-19 จากแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ หากคนในครอบครัวมีอาการป่วยหรือเข่าข่ายเป็นโรคนี้ ควรติดต่อสถานพยาบาลหรือเจ้าหน้าที่ในพื้นที่ทันที
