การอาบน้ำเด็กอาจสร้างความกังวลให้คุณพ่อคุณแม่มือใหม่หลาย ๆ คน ซึ่งแม้ว่าการอาบน้ำจะช่วยสร้างความผ่อนคลายให้แก่ลูกน้อย และช่วยให้ร่างกายของทารกนั้นสะอาดยิ่งขึ้น แต่การอาบน้ำเด็กด้วยวิธีที่ไม่ถูกต้องอาจทำให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพของเด็กได้
เมื่อกลับจากโรงพยาบาลหลังการคลอด คุณพ่อคุณแม่สามารถใช้ฟองน้ำและน้ำเปล่าทำความสะอาดบริเวณหัว ตัวและบริเวณที่เด็กสวมใส่ผ้าอ้อม ทั้งนี้คุณพ่อคุณแม่หรือผู้ปกครองไม่จำเป็นจะต้องอาบน้ำเด็กทุกวัน แต่สามารถเช็ดทำความสะอาดในบริเวณหน้า คอ มือ และก้นอย่างระมัดระวังแทนได้ โดยบทความนี้มีเทคนิคดี ๆ มาฝากคุณพ่อคุณแม่และผู้ปกครองมือใหม่เพื่อช่วยให้สามารถอาบน้ำลูกได้อย่างสะอาดและปลอดภัย
เมื่อไหร่ที่ควรอาบน้ำเด็กเป็นครั้งแรก
จากการแนะนำขององค์การอนามัยโลกได้ระบุไว้ว่า คุณพ่อคุณแม่ควรอาบน้ำเด็กทารกครั้งแรกหลังผ่านการคลอดไปแล้วเป็นเวลา 24 ชั่วโมง เนื่องจากการอาบน้ำให้เด็กทันทีหลังการคลอดอาจทำให้เสี่ยงต่อการเป็นหวัด เกิดภาวะตัวเย็นเกิน (Hypothermia) หรืออาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดของทารกลดลงได้
เมื่อสามารถอาบน้ำเด็กได้แล้ว คุณพ่อคุณแม่หรือผู้ปกครองควรอาบน้ำ 1 ครั้งต่อวันเนื่องจากเด็กทารกเป็นวัยที่มีเหงื่อออกน้อย หากทารกเริ่มโตขึ้น อาจเพิ่มการอาบน้ำเป็น 2 ครั้งต่อวันได้ โดยไม่ควรอาบน้ำลูกอย่างเร่งรีบ หรือหากต้องการอาบน้ำเด็กทารกหลังการรับประทานอาหาร ควรเว้นระยะเวลาซักครู่เพื่อให้กระเพาะของเด็กได้ย่อยอาหาร
เทคนิคอาบน้ำเด็กสำหรับคุณพ่อคุณแม่มือใหม่
ก่อนการอาบน้ำเด็กทารก ควรเตรียมอุปกรณ์อาบน้ำให้อยู่ใกล้มือที่สุดและเตรียมสถานที่ให้พร้อม เช่น น้ำอุ่น สบู่ หรือแชมพู สำลีแผ่น อุปกรณ์สำหรับวัดอุณหภูมิน้ำ ฟองน้ำ ผ้าเช็ดตัว ผ้าห่ม ชุดสะอาด ผ้าอ้อมและที่เปลี่ยนผ้าอ้อม ปิดหน้าต่างเพื่อป้องกันลมเย็น ควรใช้ศอกหรืออุปกรณ์วัดอุณหภูมิน้ำในอ่าง โดยอุณหภูมิของน้ำที่เหมาะสมควรอยู่ระหว่าง 33–37 องศาเซลเซียส และไม่ควรสูงเกิน 40 องศาเซลเซียส
หลังจากเตรียมอุปกรณ์และสถานที่เสร็จแล้ว คุณพ่อคุณแม่สามารถอาบน้ำทารกได้ตามขั้นตอนต่อไปนี้
- ถอดเสื้อผ้าหรือผ้าอ้อมออกและห่อตัวทารกด้วยผ้าขนหนู หากเด็กปัสสาวะหรืออุจจาระ ควรทำความสะอาดอวัยวะเพศและทวารหนักก่อนให้เด็กลงอ่างอาบน้ำ
- อุ้มลูกน้อยลงในอ่างที่เตรียมไว้อย่างช้า ๆ โดยประคองหัวและคอไว้ด้วยและใช้แขนอีกข้างอุ้มตัวเด็กไว้จากบริเวณก้น
- ใช้สำลีชุบน้ำอุ่นในอ่าง บีบน้ำออกและเช็ดหน้าทารกเบา ๆ โดยควรใช้น้ำเปล่าเท่านั้น หากเด็กมีคราบน้ำมูกหรือขี้ตา ควรใช้สำลีซับเพื่อให้คราบต่าง ๆ อ่อนตัวลงแล้วจึงเช็ดออก
- ใช้สบู่หรือแชมพูสูตรอ่อนโยนเพื่อทำความสะอาดร่างกาย อย่างในบริเวณหัว หลังใบหู คอ แขน ตัว บริเวณที่สวมใส่ผ้าอ้อม หลังจากนั้นให้ล้างสบู่หรือแชมพูออกทันที หากทารกผิวแห้ง สามารถเติมผลิตภัณฑ์เพิ่มความชุ่มชื้นสูตรอ่อนโยนผสมกับน้ำในอ่างอาบน้ำได้ เพื่อช่วยให้เกราะป้องกันผิวทำงานได้ดียิ่งขึ้น
- เมื่อล้างสบู่หรือแชมพูออกเรียบร้อยแล้ว ให้ห่อตัวและหัวลูกด้วยผ้าขนหนูเพื่อให้เด็กรู้สึกอุ่นแล้วจึงค่อย ๆ เช็ดตัวให้แห้งและแต่งตัวให้เด็ก ในกรณีที่ทารกมีอายุมากกว่า 1 เดือน สามารถทาโลชั่นเพิ่มความชุ่มชื้นแบบไม่ผสมน้ำหอมให้แก่ลูกเพื่อป้องกันผิวแห้งหรือโรคผิวหนังอักเสบได้
นอกจากนี้ผู้ปกครองควรใช้เวลาในการอาบน้ำอย่าพิถีพิถันและเล่นกับลูกระหว่างการอาบน้ำเพื่อให้เด็กรู้สึกผ่อนคลาย ลดการกลัวน้ำ อีกทั้งยังช่วยสร้างสัมพันธ์ระหว่างผู้ปกครองกับทารกด้วยเช่นกัน
สิ่งที่ควรระวังเมื่ออาบน้ำเด็ก
ในระหว่างการอาบน้ำเด็ก ควรประคองตัวตลอดการอาบน้ำเพื่อป้องกันการจมน้ำ ห้ามปล่อยให้ทารกอยู่ในอ่างน้ำหรือห้องน้ำเพียงลำพัง หากต้องทำกิจกรรมอื่น ๆ กลางคันระหว่างอาบน้ำเด็ก ควรนำลูกขึ้นจากน้ำโดยห่อตัวไว้ด้วยผ้าขนหนูและอุ้มลูกไปด้วย ควรสังเกตว่าทารกมีอาการหวาดกลัว ร้องไห้งอแงหรือไม่ ตรวจอุณหภูมิภายในห้องน้ำให้เหมาะสม รวมถึงผู้ปกครองควรล้างสบู่ออกจากมือเพื่อป้องกันทารกลื่นหลุดมือ และควรระมัดระวังการใช้สบู่มากเกินไปเพราะอาจทำให้ผิวของเด็กทารกแห้งได้
นอกจากการสังเกตสภาพแวดล้อมในห้องน้ำ อุณหภูมิและระมัดระวังการเกิดอุบัติเหตุแล้ว หากผู้ปกครองพบว่าเด็กทารกมีอาการผิดปกติอย่างอาการหวัด หายใจลำบาก เกิดผื่น คัน อ่อนแรง ชัก เบื่ออาหาร อาเจียนหรือขับถ่ายเป็นเลือด ควรนำตัวเด็กส่งโรงพยาบาลเพื่อเข้ารับการรักษาโดยเร็วที่สุด
