แผ่นแปะวัคซีน ทางเลือกเสริมภูมิคุ้มกันที่ฉีดแล้วไม่เจ็บ

แผ่นแปะวัคซีน (Microneedle Patch) ถือเป็นทางเลือกใหม่สำหรับการฉีดวัคซีนที่อาจช่วยให้ผู้คนได้รับและเข้าถึงวัคซีนง่าย รวดเร็ว แถมไม่สร้างความเจ็บปวด ซึ่งหากวัคซีนในรูปแบบแผ่นแปะได้รับการศึกษาและพัฒนาอย่างต่อเนื่องก็อาจนำมาปรับใช้กับวัคซีนป้องกันโรคต่าง ๆ ได้ในอนาคต

แผ่นแปะวัคซีนเป็นเข็มขนาดจิ๋วที่นำมาเรียงต่อกันบนแผ่นแปะขนาดเล็กที่สามารถย่อยสลายหรือละลายได้ โดยขนาดของเข็มแต่ละเล่มที่นำมาประกอบกันจะบางเทียบเท่ากับเส้นผมคน ซึ่งมีขนาดเล็กจนใช้หน่วยวัดเป็นไมโครเมตร ทำให้เป็นประโยชน์อย่างมากสำหรับผู้ที่กลัวเข็มฉีดยา กลัวเจ็บ รวมไปถึงกลุ่มคนที่เข้าถึงวัคซีนได้ยาก 

คุณสมบัติของแผ่นแปะวัคซีน

เพราะไม่ใช่ทุกคนที่จะเข้ารับการฉีดวัคซีนโดยไม่อิดออดหรือไม่กลัวความเจ็บ และไม่ใช่ทุกคนที่จะเข้าถึงการฉีดวัคซีนป้องกันโรคต่าง ๆ ได้ง่าย นี่จึงถือเป็นข้อจำกัดในการเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน และอาจทำให้ผู้คนเสี่ยงต่อการติดหรือแพร่กระจายโรคได้มากยิ่งขึ้น 

ทว่าในปัจจุบัน แผ่นแปะวัคซีนได้ถูกคิดค้นและพัฒนาอย่างต่อเนื่องเพื่อนำมาใช้แทนการฉีดเข้ากล้ามเนื้อและใต้ชั้นผิวหนัง และด้วยคุณสมบัติดังต่อไปนี้อาจช่วยแก้ไขปัญหาดังข้างต้นได้

ไร้ความเจ็บปวด

เนื่องจากขนาดเข็มของแผ่นแปะวัคซีนนั้นเล็กมาก อีกทั้งยังเป็นการแปะแผ่นบรรจุวัคซีนที่ผิวหนังเท่านั้น ต่างจากวัคซีนทั่วไปที่จะใช้เข็มฉีดลึกเข้ากล้ามเนื้อหรือใต้ชั้นผิวหนัง จึงทำให้ผู้ใช้แผ่นแปะวัคซีนจะไม่รู้สึกถึงความเจ็บปวด 

ไม่จำเป็นต้องใช้เข็มฉีดยา

นอกจากแผ่นแปะวัคซีนจะมีประโยชน์ต่อผู้ที่กลัวเข็มฉีดยาแล้ว ยังช่วยลดขยะทางการแพทย์หรือขยะติดเชื้อได้เป็นอย่างดี เนื่องจากในช่วงการระบาดของโรคบางชนิดจะมีการใช้เข็มฉีดยาจำนวนมาก ซึ่งเข็มที่ใช้แล้วจะกลายเป็นขยะที่รอการกำจัดอย่างถูกวิธี ยิ่งไปกว่านั้นยังช่วยลดการแพร่กระจายเชื้อผ่านทางเลือดด้วย 

ใช้งานง่าย ไม่ยุ่งยาก

วัคซีนแบบแผ่นแปะออกแบบมาเพื่อการใช้งานที่ง่ายและมีขั้นตอนน้อยกว่าการใช้เข็มฉีดยา เพียงแปะเข้าที่ผิวหนังบริเวณแขนแล้วกดค้างไว้ประมาณ 20 นาทีเพื่อรอให้วัคซีนละลายเข้าสู่ร่างกาย โดยผู้ให้วัคซีนอาจไม่จำกัดเฉพาะบุคลากรทางการแพทย์หรือพยาบาลเช่นเดิม หากเป็นผู้ผ่านการอบรมการใช้แผ่นแปะหรือศึกษาข้อมูลมาอย่างถูกวิธีก็อาจใช้ได้ด้วยตัวเอง   

จัดเก็บ ขนส่ง และเคลื่อนย้ายสะดวก

วัคซีนทั่วไปนั้นมักใช้ระบบลูกโซ่ความเย็น (Cold Chain) ซึ่งเป็นการจัดเก็บและขนส่งวัคซีนให้คงคุณภาพดีและไม่เสื่อมสภาพด้วยการควบคุมอุณหภูมิอย่างเหมาะสม เนื่องจากวัคซีนบางชนิดจะไวต่อความร้อน ความเย็น และแสง โดยจะมีอุปกรณ์แช่เย็น ขั้นตอน และข้อควรระวังไม่น้อยเลย ต่างจากแผ่นแปะวัคซีนที่ไม่จำเป็นต้องใช้ระบบดังกล่าว เนื่องด้วยคุณสมบัติทนต่อความร้อนที่สูงกว่าและเก็บได้นานกว่า โดยอาจนานถึง 1 ปี โดยไม่ต้องแช่เย็น

ประสิทธิภาพของแผ่นแปะวัคซีน

ด้วยคุณสมบัติที่ดีในหลาย ๆ ด้าน แผ่นแปะวัคซีนจึงอาจช่วยให้ผู้คนได้รับและเข้าถึงวัคซีนได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะในพื้นที่ห่างไกล และอาจมีประสิทธิภาพในการกระตุ้นภูมิคุ้มกันร่างกายได้สูงกว่าวัคซีนแบบปกติ ซึ่งอาจทำให้ความเสี่ยงของการแพร่กระจายโรคลดน้อยลงไปด้วย

แม้ว่าแผ่นแปะวัคซีนจะปลอดภัยต่อร่างกาย แต่มีโอกาสเกิดผลข้างเคียงได้เช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นผื่น คัน แดง หรือระคายเคืองผิวหนังเล็กน้อย ทว่าส่วนใหญ่แล้วอาการก็จะดีขึ้นเองในไม่กี่วัน

อนาคตหากแผ่นแปะวัคซีนผ่านการทดสอบอย่างต่อเนื่องและถูกพัฒนาให้ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพมากขึ้น จนนำมาประยุกต์ใช้ในการฉีดวัคซีนหรือเป็นส่วนหนึ่งในการรักษาปัญหาสุขภาพอย่างกว้างขวาง ผู้คนก็จะมีภูมิคุ้มกันต่อโรคมากขึ้น และอาจนำไปสู่การมีสุขภาพและคุณภาพชีวิตที่ดีอย่างยั่งยืน