เชื่อว่าหลายคนคงเบื่อแมลงวันไม่น้อย โดยเฉพาะในช่วงหน้าร้อนที่แมลงวันจะแพร่พันธุ์เป็นจำนวนมาก ซึ่งเจ้าแมลงชนิดนี้ไม่เพียงแค่บินตอมของเสีย อาหาร หรือใบหน้าคนเราจนชวนให้รำคาญใจ แต่ยังเป็นพาหะนำเชื้อโรคต่าง ๆ มากมายด้วย นี่จึงเป็นเหตุผลที่เราควรกำจัดแมลงวันก่อนที่ปัญหาสุขภาพจะเกิดขึ้นในอนาคต
แมลงวันนั้นบินไปมาได้อย่างอิสระ อย่างที่ได้เห็นจนชินตาจากการไต่ตอมเศษอาหาร ขยะมูลฝอย สิ่งปฏิกูล มูลและซากสัตว์ ทำให้เชื้อโรคอย่างแบคทีเรีย ไวรัส เชื้อรา หรือปรสิตเกาะติดตามขาและปีกของแมลงวัน โดยจะมีชีวิตอยู่ได้เพียงไม่กี่ชั่วโมงเท่านั้น แต่หากเชื้อโรคเหล่านี้เข้าไปสู่ถุงพักอาหารหรือลำไส้ของแมลงวันผ่านการกินสิ่งต่าง ๆ ก็อาจมีชีวิตอยู่ได้นานหลายวัน ซึ่งแมลงวันสามารถแพร่กระจายเชื้อโรคเหล่านี้ไปสู่คนจากการสัมผัสโดยตรง และปนเปื้อนเชื้อโรคในอาหารหรือน้ำดื่ม
ปัญหาสุขภาพที่มาพร้อมแมลงวัน
แมลงวันมีอยู่หลายชนิด แต่ชนิดที่พบบ่อยในประเทศไทย ได้แก่ แมลงวันบ้านและแมลงวันหัวเขียว ซึ่งถือเป็นแหล่งรวมเชื้อโรค อาทิ เชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ (Campylobacter) เชื้อซาลโมเนลลา (Salmonella) เชื้ออีโคไล (E. coli) เชื้อแบคทีเรียชิเกลลา (Shigella) เชื้อราเพนิซิลเลียม (Penicillium) เชื้อแอสเปอร์จิลลัส (Aspergillus) พยาธิไส้เดือน หรือพยาธิปากขอ อันเป็นต้นเหตุของปัญหาสุขภาพที่หลากหลาย ยกตัวอย่างเช่น
- การติดเชื้อในระบบทางเดินอาหาร เช่น โรคบิด อาหารเป็นพิษ ไข้ไทฟอยด์ อหิวาตกโรค หรือโรคหนอนพยาธิบางชนิด เป็นต้น
- การติดเชื้อที่ดวงตา เช่น โรคริดสีดวงตา โรคตาแดง เป็นต้น
- การติดเชื้อที่ผิวหนัง เช่น คุดทะราด โรคคอตีบที่ผิวหนัง โรคติดเชื้อราบางชนิด และโรคเรื้อน เป็นต้น
- ปัญหาสุขภาพอื่น ๆ อย่างโรคโปลิโอ
เคล็ดลับกำจัดแมลงวันอย่างถูกวิธี
วิธีง่าย ๆ ในการกำจัดแมลงวันเบื้องต้นคือการใช้ไม้ตีแมลงวัน กรงดักแมลงวัน กาวดักแมลงวัน หรือสารเคมีกำจัดแมลงวัน แต่ในระยะยาว วิธีการเหล่านี้อาจไม่มีประสิทธิภาพมากพอหรือส่งผลเสียต่อสุขภาพหากไม่แก้ไขที่ต้นตอของปัญหา ผู้อยู่อาศัยจึงจำเป็นต้องดูแลด้านสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมและสุขอนามัยของตัวเองควบคู่ไปด้วย โดยสามารถทำตามคำแนะนำต่อไปนี้
กำจัดแหล่งเพาะพันธุ์แมลงวัน
กองขยะมูลฝอย สิ่งปฏิกูล หรือบริเวณที่มีสิ่งสกปรกล้วนเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ชั้นดีสำหรับแมลงวัน ผู้อยู่อาศัยจึงควรทิ้งเศษขยะและเศษอาหารในภาชนะที่ไม่รั่วซึม ปิดฝาถังขยะให้มิดชิด ล้างถังขยะบ่อย ๆ นำถุงขยะไปทิ้งอย่างน้อยสัปดาห์ละ 2 ครั้ง หมั่นกำจัดน้ำเสียและไม่ปล่อยให้ไหลนองพื้น หมั่นทำสะอาดบริเวณที่มีสิ่งสกปรกหรือกลิ่นเหม็น หากบ้านไหนมีสัตว์เลี้ยงอย่างสุนัขหรือแมว ควรฝึกให้สัตว์เลี้ยงขับถ่ายในที่ที่เหมาะสมและนำไปทิ้งได้สะดวก รวมทั้งปิดหลุมเก็บกักสิ่งปฏิกูลให้มิดชิด ไม่ให้แมลงวันเล็ดลอดเข้าไปวางไข่
ป้องกันแมลงวันตอมร่างกาย อาหาร หรือเครื่องใช้ในครัว
ผู้อยู่อาศัยควรติดตั้งมุ้งลวดหรือม่านพลาสติกตามหน้าต่างหรือประตู เพื่อไม่ให้แมลงวันเข้ามาในที่พักอาศัย แต่วิธีนี้อาจต้องแลกมาด้วยการระบายอากาศและแสงแดดส่องถึงน้อยลง และควรเก็บอาหารหรือเครื่องใช้ต่าง ๆ ไว้ในตู้กับข้าว ภาชนะที่มีฝาปิดมิดชิด วัสดุห่ออาหาร หรือฝาชีครอบอาหาร เพื่อไม่ให้แมลงวันที่หลุดลอดเข้ามาไต่ตอมได้
นอกเหนือจากการกำจัดและป้องกันแมลงวันแล้ว การมีสุขอนามัยที่ดีอยู่เสมอก็เป็นส่วนสำคัญที่จะช่วยให้ผู้อยู่อาศัยรอดพ้นจากปัญหาสุขภาพที่มาพร้อมกับแมลงวันหรือสารปนเปื้อนก่อโรคอื่น ๆ ได้ ไม่ว่าจะเป็นหมั่นล้างมือให้สะอาดทั้งก่อนและหลังการเตรียมวัตถุดิบ การปรุงอาหาร และการรับประทานอาหาร เก็บอาหารดิบให้ห่างจากอาหารที่พร้อมรับประทาน รับประทานอาหารปรุงสุกในอุณหภูมิที่เหมาะสม ดื่มน้ำสะอาด ใช้ช้อนกลางและไม่แชร์ของใช้ส่วนตัวอย่างช้อน ส้อน หรือหลอดดูดกับผู้อื่น
อย่างไรก็ตาม การกำจัดแมลงวันในบางวิธีอาจต้องใช้ความระมัดระวังเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะการใช้สารเคมีกำจัดแมลงวัน ผู้ใช้ควรอ่านคำเตือนและวิธีการใช้งานที่ถูกต้องบนฉลากผลิตภัณฑ์ก่อนทุกครั้ง เพื่อลดความเสี่ยงจากสารเคมีให้ได้มากที่สุด และหากมีอาการผิดปกติเกิดขึ้นหลังใช้ผลิตภัณฑ์กำจัดแมลงวัน ควรรีบไปพบแพทย์โดยเร็ว
