ปวดแขนหลังฉีดวัคซีนเกิดจากอะไร รับมืออย่างไร

ปวดแขนหลังฉีดวัคซีนเป็นอาการข้างเคียงที่พบได้บ่อยหลังฉีดวัคซีนหลายชนิด เช่น วัคซีนไข้หวัดใหญ่ วัคซีนโควิด-19 โดยอาจมีความรู้สึกปวดที่ต้นแขนและมีอาการบวมแดงบริเวณที่ฉีดวัคซีน ซึ่งอาการเหล่านี้มักไม่รุนแรงและจะหายไปได้เองภายใน 2–3 วันหลังจากฉีดวัคซีน

นอกจากอาการปวดแขน ผลข้างเคียงอื่น ๆ หลังฉีดวัคซีนที่พบได้บ่อย เช่น อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ และมีไข้ต่ำ ๆ แต่บางคนอาจเกิดผลข้างเคียงรุนแรง เช่น ปวดไหล่รุนแรงและไม่สามารถขยับหัวไหล่ได้ อาการปวดแขนหลังฉีดวัคซีนเกิดจากอะไร และควรทำอย่างไรเพื่อบรรเทาอาการปวดแขน พบแพทย์ได้รวบรวมข้อมูลเอาไว้แล้ว

ทำไมถึงปวดแขนหลังฉีดวัคซีน

การฉีดวัคซีนทุกชนิดบริเวณต้นแขนทำให้เกิดอาการปวดแขนได้ เนื่องจากเป็นปฏิกิริยาตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันเมื่อมีสิ่งแปลกปลอมและเชื้อโรคในวัคซีนที่เข้าสู่ร่างกาย ซึ่งจะกระตุ้นให้เกิดการสร้างภูมิคุ้มกันในการต่อต้านเชื้อโรคต่อไป

อาการปวดแขนหลังฉีดวัคซีนพบได้บ่อยเมื่อฉีดวัคซีนชนิดฉีดเข้ากล้ามเนื้อ เช่น วัคซีนรวมคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน วัคซีนตับอักเสบบี วัคซีนพิษสุนัขบ้า และวัคซีนโควิด-19 บางชนิด เนื่องจากเป็นบริเวณที่มีไขมันไม่มากและมีการเคลื่อนไหว ทำให้ยาดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดได้ดี จึงเกิดอาการปวดบวมที่แขนได้มากกว่าการฉีดเข้าใต้ชั้นผิวหนัง 

ในบางกรณี อาการปวดแขนอย่างรุนแรงอาจเกิดจากการฉีดวัคซีนสูงเกินกว่าตำแหน่งที่ควรจะเป็น (SIRVA) ทำให้อาจเกิดอาการปวดต้นแขนและไหล่รุนแรง ขยับแขนได้น้อยลง ไหล่ติด เอ็นข้อไหล่และถุงน้ำบริเวณข้อต่อที่หัวไหล่อักเสบ โดยอาจเกิดหลังฉีดวัคซีนภายใน 48 ชั่วโมง 

อาการบาดเจ็บนี้อาจทำให้เนื้อเยื่อและกล้ามเนื้อบริเวณต้นแขนเสียหาย ซึ่งอาจทำให้เกิดการบาดเจ็บที่ต้นแขนและหัวไหล่เรื้อรังหรือถาวรได้ อย่างไรก็ตาม อาการปวดแขนหลังฉีดวัคซีนขึ้นอยู่กับบุคคล บางคนอาจไม่มีอาการปวดแขนเลย แต่บางคนอาจเริ่มปวดหลังจากฉีดวัคซีนไปแล้วหลายชั่วโมง 

ปวดแขนหลังฉีดวัคซีนดูแลอย่างไร และเมื่อไรที่ควรไปพบแพทย์

โดยทั่วไป อาการปวดแขนหลังฉีดวัคซีนมักดีขึ้นภายใน 2–3 วัน ซึ่งวัคซีนบางชนิด เช่น วัคซีนโควิด-19 อาจพบอาการอื่นร่วมด้วยนอกจากอาการปวดบริเวณต้นแขน เช่น คัน บวม มีผื่นแดงหรือสีคล้ำ และรู้สึกอุ่นเมื่อสัมผัสที่ผิวหนัง แต่อาการเหล่านี้มักไม่รุนแรงและหายได้เองเมื่อเวลาผ่านไป 

การบรรเทาอาการปวดแขนหลังฉีดวีคซีนมีหลายวิธี เช่น

• หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหรือการใช้แขนมากในช่วงแรกหลังฉีดวัคซีน แต่ควรขยับแขนบ่อย ๆ หลังจากฉีดวัคซีนประมาณ 12–24 ชั่วโมงแม้จะรู้สึกปวด เพื่อให้กล้ามเนื้อยืดหยุ่นและกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดบริเวณต้นแขน จึงช่วยลดอาการปวดแขนหลังฉีดวัคซีนได้
• ประคบเย็น โดยใช้ผ้าขนหนูสะอาดชุบน้ำเย็นหรือห่อน้ำแข็งประคบบริเวณต้นแขน ซึ่งจะช่วยลดอาการอักเสบและปวดบวมที่แขนหลังฉีดวัคซีน
• รับประทานยาแก้ปวดหลังฉีดวัคซีน ในกรณีที่มีอาการบวมแดงหรือคันมากจากการฉีดวัคซีนโควิด-19 สามารถใช้ยาทากลุ่มสเตียรอยด์ หรือรับประทานยาแก้แพ้ได้

นอกจากการบรรเทาอาการแล้ว เรายังอาจป้องกันอาการปวดแขนจากการฉีดวัคซีนได้โดยฉีดวัคซีนที่แขนข้างที่ไม่ถนัด และเลือกฉีดวัคซีนในช่วงที่ไม่มีความจำเป็นต้องใช้แรงแขนมากหลังจากฉีดวัคซีน รวมทั้งรับประทานยาแก้ปวดก่อนฉีดวัคซีน เช่น ยาพาราเซตามอลและยาไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) ก่อนฉีดวัคซีนประมาณ 2 ชั่วโมง โดยเฉพาะคนที่เคยปวดแขนหลังฉีดวัคซีนมาก่อน

ปวดแขนหลังฉีดวัคซีนเป็นผลข้างเคียงที่ไม่รุนแรงและพบได้บ่อย ซึ่งอาการจะหายดีได้เองภายในเวลาไม่กี่วัน แต่หากดูแลตัวเองและรับประทานยาแก้ปวดที่หาซื้อได้เองแล้วอาการยังไม่ดีขึ้นภายใน 1 สัปดาห์ มีผื่นแดงขึ้นที่แขน มีอาการบวมผิดปกติ รู้สึกปวดแขนรุนแรง และไม่สามารถขยับแขนได้ ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษา