วิธีแก้พิษต่อต่อยมีหลายวิธี ซึ่งแต่ละวิธีอาจช่วยลดอาการที่เกิดจากการถูกต่อต่อย เช่น ปวด แสบ และคัน หากอาการต่อต่อยไม่รุนแรงหรือไม่มีอาการแพ้พิษจากต่อที่เป็นอันตราย ผู้ที่ถูกต่อต่อยสามารถใช้วิธีแก้พิษต่อต่อยต่าง ๆ เพื่อบรรเทารักษาอาการได้ด้วยตนเอง
ต่อเป็นแมลงที่ต่อยแล้วจะไม่ปล่อยเหล็กในทิ้งไว้เหมือนผึ้ง แต่จะปล่อยพิษออกมาขณะที่ต่อยเพื่อป้องกันตนเอง ซึ่งแผลต่อต่อยอาจสังเกตได้จากจุดสีแดงตรงกลางแผล บริเวณที่ถูกต่อยบวมและแดง โดยแผลที่ถูกต่อต่อยอาจทำให้รู้สึกปวด แสบ และส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ดังนั้น การใช้วิธีแก้พิษต่อต่อยหลังจากเกิดอาการจึงเป็นสิ่งสำคัญ
วิธีแก้พิษต่อต่อยที่ทำได้ง่าย ๆ ด้วยตนเอง
ผู้ที่ถูกต่อต่อยอาจลองใช้วิธีแก้พิษต่อต่อยต่าง ๆ เพื่อบรรเทาอาการ เช่น
1. ทำความสะอาดแผลต่อต่อย
การล้างแผลต่อต่อยด้วยสบู่และน้ำสะอาดเป็นวิธีแก้พิษต่อต่อยง่าย ๆ ที่อาจช่วยกำจัดเชื้อแบคทีเรียที่อาจมาพร้อมกับตัวต่อ ซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อได้ นอกจากนี้ การล้างแผลยังอาจช่วยชะล้างพิษจากการถูกต่อยที่อาจหลงเหลืออยู่บนบริเวณผิวหนังอีกด้วย
2. ประคบเย็น
ประคบเย็นบริเวณที่ถูกต่อต่อยประมาณ 10–15 นาที หรือประคบเย็นนาน 10 นาทีและพัก 10 นาที จากนั้นทำสลับไปกันประมาณ 30–60 นาที โดยการประคบเย็นอาจช่วยลดอาการปวดและบวมจากการถูกต่อต่อยได้
3. รับประทานยาแก้ปวด
พิษจากการถูกต่อต่อยอาจทำให้รู้สึกปวดบริเวณที่ถูกต่อยได้ ดังนั้น วิธีแก้พิษต่อต่อยเพื่อลดอาการปวด คือการรับประทานยาแก้ปวด เช่น ยาพาราเซตามอล (Paracetamol) นอกจากนี้ ยังอาจรับประทานยาไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) ซึ่งเป็นยาที่จะช่วยลดอาการปวดและลดอาการบวมอักเสบจากการถูกต่อยได้
4. ใช้ยาแก้คัน
ผู้ที่ถูกต่อต่อยอาจรู้สึกคันผิวหนังบริเวณที่ถูกต่อย ซึ่งยิ่งผ่านไปนานก็ยิ่งอาจทำให้รู้สึกคันมากขึ้น โดยวิธีแก้อาการคันจากพิษต่อต่อยคือการใช้ยาทาแก้คันต่าง ๆ เช่น ยาคาลาไมน์ ยาคอร์ติโคเสตียรอยด์ หรืออาจรับประทานยาแก้แพ้เพื่อลดอาการคัน เช่น ยาไดเฟนไฮดรามีน (Diphenhydramine) ยาคลอเฟนิรามีน (Chlorpheniramine)
สัญญาณที่ควรไปพบแพทย์หลังจากใช้วิธีแก้พิษต่อต่อย
ผู้ที่ถูกต่อต่อยควรรีบไปพบแพทย์ทันที หากใช้วิธีแก้พิษต่อต่อยเพื่อบรรเทาอาการเบื้องต้นแล้ว แต่อาการยังคงรุนแรงขึ้นหรือมีสัญญาณของอาการแพ้รุนแรง เช่น
- ผื่นลมพิษหรือคันอย่างรุนแรงทั่วทั้งร่างกาย
- ใบหน้า ปาก และคอบวม
- แน่นหน้าอกหรือแน่นคอ
- ไอตลอดเวลาและไม่สามารถหยุดได้
- หายใจมีเสียงหวีด
- เวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน
- หมดสติ
อย่างไรก็ตาม หากอาการยังคงไม่ดีขึ้น เช่น บริเวณที่ถูกต่อยปวดและบวมนาน 2–3 วัน ควรไปพบแพทย์ เพราะอาการดังกล่าวอาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อบริเวณที่ถูกต่อต่อยได้
