ยาลดไข้เด็กเป็นตัวช่วยบรรเทาอาการปวด เช่น ปวดหัว ปวดตามร่างกาย และลดไข้ ซึ่งช่วยให้เด็กรู้สึกสบายตัวและหายป่วยได้เร็วขึ้น ยาลดไข้เด็กที่หาซื้อได้เองมีหลายยี่ห้อ ซึ่งมักมาในรูปแบบยาน้ำ โดยมีปริมาณการรับประทานที่แตกต่างกัน การเลือกใช้ยาลดไข้เด็กอย่างเหมาะสมจะช่วยลดไข้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และป้องกันผลข้างเคียงจากยาที่อาจเป็นอันตรายต่อลูกน้อย
ไข้ในเด็กเป็นอาการป่วยที่พบได้บ่อย โดยมักเกิดการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ โรคกระเพาะอาหารและลำไส้เล็กอักเสบ (Gastroenteritis) ทำให้ร่างกายมีอุณหภูมิสูงกว่า 38 องศาเซลเซียส เด็กจะมีอาการไม่สบายตัว หนาวสั่น เหงื่อออกมาก และร้องไห้งอแง
ยาลดไข้เด็กที่จำหน่ายในประเทศไทยแบ่งเป็น 2 ประเภทตามตัวยาสำคัญ ได้แก่ ยาพาราเซตามอล และยาไอบูโพรเฟน ส่วนยาแอสไพริน ห้ามใช้ในเด็กเพราะอาจทำให้เกิดอาการปวดท้อง เลือดออกในช่องท้อง และกลุ่มอาการราย (Reye’s Syndrome) ซึ่งทำให้เกิดความเสียหายต่อสมองและตับ
ยาลดไข้เด็กที่พ่อแม่สามารถหาซื้อได้เอง
ยาลดไข้เด็กแต่ละประเภทมีความเข้มข้นของยาและขนาดรับประทานที่แตกต่างกัน พ่อแม่ควรตวงยาตามปริมาณที่ระบุบนฉลากยาด้วยอุปกรณ์ตวงยา เช่น ช้อนตวงหรือถ้วยตวงที่มาพร้อมกับบรรจุภัณฑ์ยา หรือให้ตามคำแนะนำของแพทย์และเภสัชกร โดยยาลดไข้เด็กที่หาซื้อได้ทั่วไป มีดังนี้
1. ซาร่า (Sara) สำหรับเด็ก ตัวยาพาราเซตามอล 120 มิลลิกรัม/ 5 มิลลิลิตร
ซาร่าเป็นยาน้ำเชื่อมใส หรือยาน้ำแขวนตะกอน มีสรรพคุณบรรเทาอาการปวด เช่น ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยจากไข้หวัด และเป็นยาลดไข้เด็ก ประกอบด้วยตัวยาพาราเซตามอลขนาด 120 มิลลิกรัม/ 5 มิลลิลิตร มี 4 รสชาติ คือ สตรอว์เบอร์รี่ ทับทิม แบล็กเคอร์แรนต์ และมิกซ์เบอร์รี่
ยาซาร่าไม่มีส่วนผสมของน้ำตาลและไม่มีแอลกอฮอล์ ตัวยาพาราเซตามอลนำเข้าจากบริษัทมาลิงครอดท์ ประเทศสหรัฐอเมริกา การใช้ยาซาร่าสำหรับลดไข้เด็กจะเหมาะสำหรับเด็กเล็กที่มีอายุมากกว่า 2 เดือนขึ้นไป ที่มีน้ำหนักตัวระหว่าง 4–24 กิโลกรัม ควรเขย่าขวดก่อนใช้ยาทุกครั้ง และให้ยาตามปริมาณที่แนะนำบนฉลาก ซึ่งปริมาณการให้ยาซาร่าจะขึ้นอยู่กับน้ำหนักตัวของเด็กเป็นหลัก
หากเด็กอายุต่ำกว่า 2 เดือน มีภาวะพร่องจีซิกซ์พีดี (G6PD Deficiency) มีโรคตับ โรคไต หรือรับประทานยาต้านการแข็งตัวของเลือด ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยานี้ กรณีที่เด็กที่มีไข้สูงเกิน 39.5 องศาเซลเซียส ควรรีบพาไปพบแพทย์
2. ไทลินอล (Tylenol) สำหรับเด็ก ตัวยาพาราเซตามอล 160 มิลลิกรัม/ 5 มิลลิลิตร
ไทลินอลเป็นยาน้ำแขวนตะกอนเข้มข้น รสเชอร์รี่ มีสรรพคุณบรรเทาอาการปวด เช่น เช่น ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยจากไข้หวัด ปวดกล้ามเนื้อ และเป็นยาลดไข้เด็ก ประกอบด้วยตัวยาพาราเซตามอลขนาด 160 มิลลิกรัม/ 5 มิลลิลิตร ยานี้ไม่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ และแอสไพริน
ยาน้ำไทลินอลเหมาะสำหรับเด็กอายุระหว่าง 2–11 ปี โดยเขย่าขวดก่อนใช้ และให้ยาตามปริมาณที่ระบุบนฉลาก ซึ่งปริมาณการให้ยาจะคำนวณตามน้ำหนักตัวของเด็ก การรับประทานยาไทลินอลแต่ละครั้งควรห่างกันอย่างน้อย 4 ชั่วโมง ห้ามให้ยาเกินวันละ 5 ครั้ง
พ่อแม่ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนให้ยานี้แก่เด็กที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับตับ ไต มีภาวะพร่องจีซิกซ์พีดี (G6PD Deficiency) หรือรับประทานยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น วาร์ฟาริน (Warfarin) กรณีที่เด็กที่มีไข้สูงกว่า 39.5 องศาเซลเซียส ควรรีบพาไปพบแพทย์
3. โลเทมป์ (Lotemp) ตัวยาพาราเซตามอล 120 มิลลิกรัม/ 5 มิลลิลิตร
โลเทมป์เป็นยาน้ำแขวนตะกอนเข้มข้น ใช้สำหรับลดไข้และบรรเทาอาการปวด ประกอบด้วยตัวยาพาราเซตามอลขนาด 120 มิลลิกรัม/ 5 มิลลิลิตร เหมาะสำหรับทารกและเด็กเล็ก รสชาติหวานรับประทานง่าย มี 2 รสชาติ คือรสสตรอว์เบอร์รี่ และบับเบิ้ลกัม (Bubble Gum)
ยานี้ไม่มีส่วนผสมของแอสไพรินและแอลกอฮอล์ จึงไม่ระคายเคืองต่อกระเพาะอาหารของเด็ก ตัวยาพาราเซตามอลที่ใช้นำเข้าจากบริษัทมาลิงครอดท์ ประเทศสหรัฐอเมริกา ยาโลเทมป์เหมาะสำหรับเด็กที่มีอายุมากกว่า 2 เดือน และมีน้ำหนัก 4 กิโลกรัมขึ้นไป ก่อนใช้ยาควรเขย่าขวดทุกครั้ง และให้ยาตามปริมาณที่แนะนำบนฉลาก ซึ่งปริมาณการให้ยาจะแตกต่างกันขึ้นอยู่กับน้ำหนักตัวของเด็ก
ก่อนใช้ยาลดไข้เด็กที่อายุต่ำกว่า 2 เดือน พ่อแม่ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน เพื่อความปลอดภัยต่อเด็ก รวมทั้งเด็กที่มีภาวะพร่องจีซิกซ์พีดี (G6PD Deficiency) รับประทานยาต้านการแข็งตัวของเลือดอยู่ หรือมีโรคตับ โรคไต ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยานี้เช่นกัน หากเด็กที่มีไข้สูงเกิน 39.5 องศาเซลเซียส ควรรีบพาไปพบแพทย์
4. นูโรเฟน (Nurofen) สำหรับเด็ก ตัวยาไอบูโพรเฟน 100 มิลลิกรัม/ 5 มิลลิลิตร
นูโรเฟนเป็นยาน้ำเชื่อมแขวนตะกอน รสส้ม ประกอบด้วยตัวยาไอบูโพรเฟน 100 มิลลิกรัม/ 5 มิลลิลิตร ใช้ลดไข้เด็กจากโรคต่าง ๆ เช่น หวัดและไข้หวัดใหญ่ และช่วยบรรเทาอาการปวด เช่น ปวดศีรษะและปวดกล้ามเนื้อ ยานูโรเฟน ไม่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์
ยานูโรเฟนเหมาะสำหรับเด็กเล็กที่มีอายุ 3 เดือนขึ้นไป ซึ่งมีน้ำหนักตัวเกิน 5 กิโลกรัม ก่อนใช้ยาควรเขย่าขวดทุกครั้ง และให้ยาตามปริมาณและระยะเวลาที่แนะนำบนฉลาก
พ่อแม่สามารถให้ยานูโรเฟนซ้ำได้ทุก 8 ชั่วโมง และไม่ควรให้ยาขณะเด็กท้องว่าง ไม่ควรให้ยาลดไข้เด็กนี้ในเด็กที่เป็นโรคอีสุกอีใส มีแผลในกระเพาะอาหาร เป็นโรคตับ โรคไต และไข้เลือดออก
5. ดูแรน (Duran) สำหรับเด็ก ตัวยาไอบูโพรเฟน 100 มิลลิกรัม/ 5 มิลลิลิตร
ดูแรนเป็นยาน้ำแขวนตะกอน รสส้ม ประกอบด้วยตัวยาไอบูโพรเฟน 100 มิลลิกรัม/ 5 มิลลิลิตร เป็นยาลดไข้เด็กจากโรคต่าง ๆ เช่น หวัดและไข้หวัดใหญ่ และช่วยบรรเทาอาการปวด เช่น ปวดศีรษะ และปวดกล้ามเนื้อ ก่อนใช้ยาควรเขย่าขวดทุกครั้ง
ยาดูแรนเหมาะสำหรับเด็กอายุ 3 เดือนขึ้นไปที่มีน้ำหนักตัวมากกว่า 5 กิโลกรัม ไปจนถึงเด็กโตที่อายุ 12 ปี โดยอ่านข้อมูลปริมาณยาและความถี่ในการให้ยาในเอกสารกำกับยา
ยาดูแรนควรให้ห่างกันครั้งละ 8 ชั่วโมง และควรให้ยาพร้อมอาหารหรือนม ห้ามให้ยาเกิน 30 มิลลิกรัมต่อวันต่อน้ำหนักตัวเด็ก 1 กิโลกรัม ไม่ควรให้ยาลดไข้เด็กนี้ในเด็กที่มีแผลในกระเพาะอาหาร เป็นโรคตับ โรคไต และไข้เลือดออก
พ่อแม่ควรให้ยาลดไข้เด็กเฉพาะเมื่อมีอาการ โดยห้ามให้ยาเกินกว่าที่ระบุไว้บนเอกสารกำกับยาโดยเด็ดขาด และระมัดระวังการให้ยาซ้ำซ้อน เพราะยาบางชนิด เช่น ยาแก้ไอ หรือยาลดน้ำมูก อาจมีส่วนประกอบของยาพาราเซตามอลหรือยาไอบูโพรเฟนอยู่ด้วย หากให้รับประทานร่วมกับยาลดไข้เด็กเหล่านี้ อาจทำให้เด็กได้รับยารับเกินขนาด และเป็นพิษต่อตับได้
นอกจากการให้รับประทานยา พ่อแม่ควรดูแลเด็กที่ตัวร้อนด้วยการให้เด็กพักผ่อนมาก ๆ ดื่มน้ำให้เพียงพอ และเช็ดตัวลดไข้ หากรับประทานยาลดไข้เด็กแล้วอาการยังไม่ดีขึ้นภายใน 3 วัน หรือมีอาการอื่น เช่น ภาวะขาดน้ำ หรืออาการแพ้ยา ควรรีบพาเด็กไปพบแพทย์
