ประโยชน์ของโปรตีนที่มีต่อสุขภาพมีหลายด้าน เช่น ช่วยเสริมสร้างและซ่อมแซมเซลล์ในร่างกาย บำรุงกล้ามเนื้อและกระดูก ช่วยในการเจริญเติบโตของร่างกายตามวัย ช่วยรักษาสมดุลในร่างกาย ทำให้ระบบเผาผลาญ ระบบภูมิคุ้มกัน ระบบประสาทและสมองทำงานตามปกติ อีกทั้งให้พลังงาน ช่วยเก็บสะสมและลำเลียงสารอาหารต่าง ๆ ไปสู่ร่างกาย
โปรตีนพบได้ในอาหารจากสัตว์และพืชหลายชนิด เช่น เนื้อสัตว์ เนื้อปลา ไข่ นม ถั่ว และเมล็ดพืชต่าง ๆ ซึ่งในแต่ละวันร่างกายของเราจะต้องได้รับโปรตีนอย่างเพียงพอ คือประมาณวันละ 0.8–1 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม เพื่อให้ได้รับประโยชน์ของโปรตีนอย่างเต็มที่ และช่วยให้มีสุขภาพที่แข็งแรง
ประโยชน์ของโปรตีนที่ควรรู้
ประโยชน์ของโปรตีนที่มีต่อสุขภาพ มีดังนี้
1. ช่วยในการเจริญเติบโต เสริมกล้ามเนื้อ
ประโยชน์ของโปรตีนที่สำคัญคือการเจริญเติบโตของเด็ก เพราะช่วยในการสร้างโกรทฮอร์โมน (Growth Hormone) ช่วยเพิ่มน้ำหนักตัว ช่วยสร้างกล้ามเนื้อและกระดูกให้ร่างกายของเด็ก ทำให้รูปร่างของเด็กเจริญเติบโตได้อย่างสมบูรณ์ตามช่วงวัย ป้องกันการเติบโตช้าและตัวเตี้ย
นอกจากนี้ การกินอาหารที่มีโปรตีนอย่างเพียงพอจะช่วยให้มวลกล้ามเนื้อเพิ่มขึ้นและแข็งแรงขึ้น ช่วยให้ออกกำลังกายได้ดีขึ้น ป้องกันการสูญเสียมวลกล้ามเนื้อจากการออกกำลังกายและการลดน้ำหนัก ส่วนในผู้สูงอายุจะช่วยป้องกันการสูญเสียมวลกล้ามเนื้อที่อาจนำไปสู่ภาวะกล้ามเนื้อพร่องได้
2. ช่วยฟื้นฟูร่างกายจากการบาดเจ็บ
โปรตีนเป็นองค์ประกอบสำคัญที่พบในเซลล์เนื้อเยื่อและอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย การกินอาหารที่มีโปรตีนอย่างเพียงพอจะช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวจากการบาดเจ็บได้เร็วขึ้น โดยเฉพาะคนที่ออกกำลังกายเป็นประจำ คนที่เจ็บป่วย และพักฟื้นจากการผ่าตัด
3. บำรุงกระดูก
ประโยชน์ของโปรตีนไม่ได้ช่วยเพียงแค่เสริมกล้ามเนื้อ แต่ยังช่วยเสริมความแข็งแรงของกระดูกของคนทุกช่วงวัย การกินอาหารที่มีโปรตีนสูงจะช่วยรักษามวลกระดูก ช่วยป้องกันการหกล้ม กระดูกเปราะหัก และโรคกระดูกพรุน ซึ่งพบบ่อยในผู้สูงอายุ
4. ช่วยลดน้ำหนัก
ประโยชน์ของโปรตีนในการลดน้ำหนักคือจะช่วยให้อิ่มนานขึ้น การกินอาหารที่มีโปรตีนสูงจะช่วยกระตุ้นฮอร์โมนที่ทำให้รู้สึกอิ่ม ช่วยชะลอการย่อยอาหาร ลดความอยากกินมื้อดึกและของว่างระหว่างมื้ออาหาร จึงช่วยให้ควบคุมน้ำหนักได้ดีขึ้น
นอกจากนี้ ประโยชน์ของโปรตีนยังช่วยให้ระบบเผาผลาญทำงานได้ดีขึ้น และช่วยเร่งการสลายพลังงานแคลอรี่มากขึ้นด้วย การกินอาหารที่มีโปรตีนสูงร่วมกับการออกกำลังกายเป็นประจำ และนอนหลับอย่างเพียงพอจะช่วยให้ลดน้ำหนักได้อย่างมีประสิทธิภาพ
5. เสริมระบบภูมิคุ้มกัน
โปรตีนเป็นองค์ประกอบสำคัญของแอนติบอดี้ (Antibody) ซึ่งเป็นสารภูมิคุ้มกันที่ช่วยในการต่อต้านและทำลายเชื้อโรค เช่น ไวรัสและแบคทีเรียที่เข้าสู่ร่างกาย การกินอาหารที่มีโปรตีนจึงช่วยป้องกันอาการเจ็บป่วยที่เกิดจากการติดเชื้อเหล่านี้ได้
6. ช่วยรักษาสมดุลของสารในร่างกาย
ประโยชน์ของโปรตีนที่สำคัญคือทำหน้าที่เป็นฮอร์โมนหลายชนิดที่สำคัญต่อการทำงานของร่างกาย เช่น อินซูลิน (Insulin) และกลูคากอน (Glucagon) ที่ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด และฮอร์โมนที่ช่วยกระตุ้นการหลั่งคอร์ติซอล ที่ช่วยในการทำงานของระบบเผาผลาญ และความเครียด
โปรตีนเป็นส่วนประกอบสำคัญของฮีโมโกลบิน อัลบูมิน และโกลบูลินในเลือด ซึ่งช่วยรักษาสภาวะความเป็นกรดและด่างในเลือด ช่วยรักษาสมดุลของสารน้ำในร่างกาย และป้องกันอาการบวมน้ำ
7. ช่วยขนส่งสารอาหาร และให้พลังงาน
การลำเลียงสารอาหารเป็นประโยชน์ของโปรตีนอีกข้อหนึ่งที่หลายคนไม่เคยรู้ โปรตีนช่วยในการขนส่งสารอาหารหลายชนิด เช่น วิตามิน แร่ธาตุ คอเลสเตอรอล น้ำตาล รวมถึงออกซิเจนเข้าสู่เซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย นอกจากนี้ ร่างกายยังเก็บสะสมโปรตีนไว้ใช้ในกรณีที่ร่างกายขาดอาหาร โดยโปรตีน 1 กรัม ให้พลังงาน 4 กิโลแคลอรี
8. บำรุงผิว ผม เล็บ
ประโยชน์ของโปรตีนอีกข้อหนึ่งคือช่วยบำรุงความแข็งแรงให้แก่ผิวหนัง ผม และเล็บ เนื่องจากโปรตีนเป็นองค์ประกอบสำคัญของเคราติน (Keratin) คอลลาเจน และอีลาสติน ซึ่งช่วยให้ผมและเล็บแข็งแรง ไม่เปราะหักง่าย และช่วยให้ผิวหนังมีความยืดหยุ่น
9. ป้องกันโรคเรื้อรัง
การกินอาหารที่มีโปรตีนอาจช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์ ซึ่งช่วยป้องกันความดันโลหิตสูงที่อาจนำไปสู่โรคหลอดสมอง โรคหัวใจขาดเลือด และโรคไตเรื้อรัง
กรดอะมิโนที่เป็นสารตั้งต้นของโปรตีนยังช่วยในการสร้างสารสื่อประสาทในสมอง จึงช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของสมอง ป้องกันสมองล้า ช่วยเสริมความจำ และยังมีประโยชน์ต่อสุขภาพจิต โดยช่วยปรับสมดุลทางความคิดและอารมณ์
การกินอาหารที่มีโปรตีนที่มีคุณภาพอย่างหลากหลาย เช่น เนื้อสัตว์และปลาที่ไม่ติดหนัง ไข่ เต้าหู้ นมพร่องมันเนย ถั่วและธัญพืชอบไม่ผสมเกลือ ในปริมาณที่พอเหมาะจะช่วยให้ร่างกายได้รับประโยชน์ของโปรตีนอย่างเพียงพอ โดยไม่จำเป็นต้องกินโปรตีนในรูปอาหารเสริม
อย่างไรก็ดี อาหารเสริมอาจเป็นทางเลือกในการเสริมปริมาณโปรตีนให้ร่างกายสำหรับคนที่ได้รับโปรตีนไม่เพียงพอจากอาหาร เช่น ผู้สูงอายุที่รับประทานอาหารได้น้อย คนที่กินอาหารมังสวิรัติ และคนที่ออกกำลังกายเป็นประจำ
ทั้งนี้ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเลือกกินอาหารเสริมใด ๆ ก็ตาม โดยเฉพาะผู้มีโรคประจำตัว เพราะการได้รับโปรตีนมากเกินความต้องการของร่างกายในแต่ละวันอาจเป็นอันตรายต่อร่างกายได้
