หลายคนอาจเคยได้ยินสรรพคุณของกระชายดำ สมุนไพรไทยขึ้นชื่อด้านเสริมสร้างสุขภาพให้แข็งแรง เพิ่มสมรรถภาพเพศชาย อีกทั้งอาจรักษาป้องกันโรคบางชนิดได้ เพราะในกระชายดำมีสารฟลาโวนอยด์ แอนโทไซยานิน ฟีนอลิก และมีน้ำมันหอมระเหย ซึ่งคาดว่าส่วนประกอบเหล่านี้อาจเป็นประโยชน์ต่อร่างกาย จึงมีการนำกระชายดำมาผลิตเป็นยาสมุนไพรหลากหลายรูปแบบ
อย่างไรก็ตาม มีการศึกษาค้นคว้าถึงสรรพคุณของกระชายดำในบางด้าน ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการตัดสินใจก่อนบริโภคกระชายดำ ดังต่อไปนี้
เสริมสร้างความแข็งแรงแก่สุขภาพ
การออกกำลังกายช่วยเพิ่มความแข็งแรงแก่สุขภาพร่างกาย แต่ในขณะเดียวกันก็สร้างความอ่อนล้าหลังออกกำลังกายได้ กระชายดำเป็น 1 ในสมุนไพรที่ถูกนำมาใช้ด้วยความเชื่อว่าอาจเสริมสร้างความแข็งแรงและป้องกันอาการอ่อนเพลียได้ จึงมีงานค้นคว้าหนึ่งที่พิสูจน์ประสิทธิภาพของกระชายดำโดยให้นักกีฬาฟุตบอล 60 ราย แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มทดลอง กลุ่มแรกให้บริโภคสารสกัดจากกระชายดำ 180 มิลลิกรัมทุกวัน ในขณะที่อีกกลุ่มไม่ได้บริโภคสารสกัดจากกระชายดำ แล้วทดสอบสมรรถภาพร่างกายทุกเดือน หลังจากผ่านไป 3 เดือน พบว่าผู้ที่บริโภคสารสกัดจากกระชายดำมีกล้ามเนื้อแขนและมือที่แข็งแรงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ อย่างไรก็ตาม การทดลองนี้ไม่พบผลลัพธ์ที่มีนัยสำคัญด้านความแข็งแรงของสุขภาพโดยรวม หรือสมรรถภาพในด้านอื่น ๆ แต่อย่างใด อีกทั้งยังเป็นงานทดลองขนาดเล็ก จึงควรศึกษาในด้านนี้เพิ่มเติมต่อไป
เพิ่มสมรรถภาพเพศชาย
ภาวะเสื่อมสมรรถภาพทางเพศในเพศชาย อาจสร้างความวิตกกังวลและกระทบต่อความสัมพันธ์ชีวิตคู่ได้ หลายคนจึงพยายามแก้ปัญหานี้ด้วยวิธีต่าง ๆ การเลือกรับประทานอาหารและสมุนไพรเป็นอีกวิธีที่บางคนใช้ เพราะเชื่อว่าสมุนไพรบางชนิดรวมถึงกระชายดำอาจมีประสิทธิภาพต่อการกระตุ้นสมรรถภาพทางเพศได้
มีงานทดลองหนึ่งใช้สารสกัดจากกระชายดำในหนูทดลองเพศผู้แล้วสังเกตพฤติกรรมทางเพศ พบว่ากระชายดำมีผลต่อการกระตุ้นสมรรถภาพทางเพศและแรงขับทางเพศของหนูทดลองได้ ซึ่งกระชายดำอาจช่วยเพิ่มสมรรถทางภาพทางเพศในมนุษย์เพศชายได้ หากใช้กระชายดำร่วมกับการออกกำลังกายอย่างเหมาะสม
แม้ผลการทดลองแสดงถึงสรรพคุณของกระชายดำที่อาจช่วยเพิ่มสมรรถภาพเพศชายได้ แต่งานวิจัยนี้เป็นเพียงการทดลองในสัตว์ทดลองเท่านั้น จึงไม่อาจสรุปประสิทธิผลที่ชัดเจนในมนุษย์ได้ ควรค้นคว้าเพิ่มเติมและทดลองในมนุษย์ก่อน เพื่อหาผลลัพธ์ที่เกิดประโยชน์และประยุกต์ใช้ได้จริงต่อไป โดยผู้ที่มีปัญหาเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม และปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยาหรือสมุนไพรใด ๆ เพื่อกระตุ้นสมรรถภาพทางเพศ
ป้องกันความชราของผิวหนังจากรังสียูวี
เมื่อผิวหนังสัมผัสแสงแดดบ่อยครั้งหรือเป็นเวลานาน ๆ อาจทำให้ได้รับรังสี UVจนเป็นอันตรายต่อเซลล์ผิวและทำให้ผิวหนังเสื่อมสภาพก่อนเวลาอันควรได้ มีงานทดลองหนึ่งศึกษาสรรพคุณของกระชายดำในด้านนี้ โดยให้หนูทดลองบริโภคสารสกัดจากกระชายดำแล้วศึกษาปฏิกิริยาทางผิวหนัง พบว่ากระชายดำอาจช่วยป้องกันการเกิดริ้วรอยเหี่ยวย่นและการสูญเสียเส้นใยคอลลาเจนจากรังสียูวี ซึ่งเป็นกระบวนการที่ทำให้ผิวชราภาพได้ อย่างไรก็ตาม การทดลองดังกล่าวเป็นเพียงการศึกษาในสัตว์ทดลองเท่านั้น จึงควรค้นคว้าเพิ่มเติมในกลุ่มตัวอย่างมนุษย์ก่อนนำกระชายดำมาใช้ประโยชน์ในด้านนี้
บำรุงหลอดเลือด ป้องกันโรคร้ายจากการใช้ชีวิตประจำวัน
ปัจจัยต่าง ๆ ในการใช้ชีวิตประจำวัน อย่างพฤติกรรมการกิน การดื่มแอลกอฮอล์ การสูบบุหรี่ หรือการใช้ยาเสพติด อาจนำไปสู่โรคร้ายบางชนิด เช่น ภาวะอ้วน โรคเบาหวาน โรคหัวใจ และโรคหลอดเลือดสมอง กระชายดำเป็นสมุนไพรที่ประกอบด้วยสารพฤกษเคมีที่มีฤทธิ์ต้านสารอนุมูลอิสระ ซึ่งเป็นสารที่อาจทำลายเซลล์และทำให้เกิดการเจ็บป่วยต่าง ๆ ตามมาได้ ด้วยเหตุนี้ จึงมีสมมติฐานว่ากระชายดำอาจช่วยป้องกันโรคบางอย่างได้
มีการค้นคว้าหนึ่งให้หนูทดลองบริโภคสารสกัดจากกระชายดำเป็นเวลา 6 สัปดาห์ แล้วทดสอบประสิทธิภาพที่เกิดขึ้น พบว่ากระชายดำช่วยลดระดับไขมันและระดับน้ำตาลในเลือด ส่วนงานวิจัยอีกชิ้นหนึ่งศึกษาคุณสมบัติของกระชายดำในห้องปฏิบัติการ พบว่ากระชายดำอาจมีฤทธิ์สลายลิ่มเลือด ทำให้เลือดไม่หนืดข้นและไหลเวียนไปตามหลอดเลือดได้ดีขึ้น ดังนั้น กระชายดำอาจส่งผลดีต่อการรักษาและป้องกันโรคเบาหวาน โรคหลอดเลือดสมอง และโรคหัวใจได้
อย่างไรก็ตาม การทดลองเหล่านี้เป็นเพียงงานค้นคว้าในสัตว์ทดลองหรือหลอดทดลองในห้องปฏิบัติการเท่านั้น ดังนั้น ก่อนนำสมมติฐานด้านนี้ไปประยุกต์ใช้ จึงควรศึกษาประสิทธิผลในด้านนี้ให้ชัดเจนยิ่งขึ้นโดยทดลองในมนุษย์ อีกทั้งโรคร้ายต่าง ๆ มักเกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตประจำวัน คนทั่วไปควรเรียนรู้วิธีป้องกันโรคด้วยการดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงอยู่เสมอ และไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษาควบคุมอาการเป็นประจำหากมีโรคประจำตัว
รักษาภาวะต่อมลูกหมากโต
ภาวะต่อมลูกหมากโต คือ อาการป่วยในเพศชายที่ต่อมลูกหมากโตจนผิดปกติ และรบกวนระบบทางเดินปัสสาวะจนทำให้ปัสสาวะขัดหรือเกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะได้ ด้วยความเชื่อด้านต่าง ๆ ที่ทำให้กระชายดำเป็นสมุนไพรที่ถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลาย จึงมีการวิจัยสรรพคุณของกระชายดำต่อการรักษาภาวะต่อมลูกหมากโตด้วยเช่นกัน
จากการศึกษาเปรียบเทียบให้สารสกัดจากกระชายดำ ขิง และขมิ้นแก่หนูทดลองเป็นเวลา 14 วัน พบว่าสารสกัดจากกระชายดำส่งผลดีต่อต่อมลูกหมากมากกว่าสมุนไพร 2 ชนิดที่เหลือ ทั้งยังช่วยลดขนาดต่อมลูกหมากและต่อมสร้างน้ำอสุจิ จึงคาดว่ากระชายดำอาจเป็นประโยชน์ต่อการรักษาภาวะต่อมลูกหมากโต
แต่การทดลองดังกล่าวเป็นเพียงการทดลองในสัตว์ที่เปรียบเทียบประสิทธิผลกับสมุนไพรอีก 2 ชนิด และไม่ได้ทดลองในผู้ป่วยภาวะต่อมลูกหมากโตโดยตรง ดังนั้น จึงควรศึกษาด้านนี้เพิ่มเติมให้ชัดเจน ทั้งด้านประสิทธิภาพและด้านความปลอดภัยของกระชายดำ ก่อนจะนำผลที่ได้มาปรับใช้ในทางการแพทย์ต่อไป
การบริโภคกระชายดำอย่างปลอดภัย
กระชายดำเป็นพืชที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายในประเทศไทย ทั้งในรูปแบบอาหารและยาสมุนไพร การบริโภคกระชายดำเป็นอาหารในปริมาณและวิธีที่เหมาะสมอาจไม่ทำให้เกิดอันตรายสำหรับคนทั่วไป แต่ปัจจุบันมีข้อมูลด้านความปลอดภัยเกี่ยวกับกระชายดำที่ค่อนข้างจำกัด ดังนั้น ผู้บริโภคหรือโดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่มีปัญหาสุขภาพควรปรึกษาแพทย์ก่อนบริโภคยาหรือสารสกัดจากกระชายดำ เพราะอาจเกิดปฏิกิริยากับยารักษาบางชนิดและอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพผู้บริโภคได้
หากต้องรับประทานยา อาหารเสริม หรือสารสกัดจากกระชายดำ ควรปฏิบัติตามคำแนะนำดังต่อไปนี้
- ศึกษาข้อมูลผลิตภัณฑ์ชนิดนั้นอย่างละเอียดรอบคอบ โดยปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนการบริโภคเสมอ
- ทำตามคำแนะนำของแพทย์ และใช้ผลิตภัณฑ์อย่างระมัดระวังตามขั้นตอน ปริมาณ และคำเตือนบนฉลาก เพราะการบริโภคอาหารเสริมจากกระชายดำในปริมาณมากเกินไปอาจส่งผลเสียต่อตับได้
- หมั่นสังเกตผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นหลังบริโภคกระชายดำ เช่น ปวดหัว เวียนหัว คลื่นไส้ ท้องไส้ปั่นป่วน หากเกิดอาการป่วยดังกล่าวแล้วอาการยังคงอยู่หรือรุนแรงขึ้น ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษา
- หากมีอาการแพ้ เช่น เกิดผื่นคัน ผิวหนังบวมแดง หายใจลำบาก ให้หยุดใช้กระชายดำแล้วรีบขอความช่วยเหลือหรือไปพบแพทย์โดยด่วน
