การป้องกันงูสวัด งูสวัด (Shingles)
การป้องกันงูสวัด
โรคงูสวัดหรือ Herpes zoster สามารถป้องกันได้ด้วยการหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับแผลงูสวัดของผู้อื่น ส่วนผู้ที่เคยเป็นโรคอีสุกอีใสมาก่อนให้ดูแลสุขภาพให้แข็งแรงเสมอ เพื่อไม่ให้ร่างกายมีภูมิต้านทานต่ำจนทำให้เชื้อกำเริบได้ นอกจากนี้ การใช้วัคซีนเพื่อป้องกันโรคก็สามารถทำได้ โดยในปัจจุบันมีวัคซีนที่ใช้เพื่อป้องกันเชื้อไวรัสวาริเซลลาซอสเตอร์ 2 ประเภท ได้แก่
วัคซีนป้องกันโรคอีสุกอีใส
วัคซีนโรคอีสุกอีใสเป็นวัคซีนที่สามารถฉีดให้กับเด็กได้ โดยเข็มแรกจะฉีดเมื่ออายุ 1 ปีขึ้นไป และเข็มที่ 2 จะฉีดเมื่ออายุ 4–6 ปี โดยวัคซีนป้องกันโรคอีสุกอีใส มีทั้งวัคซีนชนิดเดี่ยวและวัคซีนรวม ซึ่งในประเทศไทยวัคซีนนี้สามารถฉีดเพิ่มให้เด็กได้โดยต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่ม ส่วนผู้ใหญ่สามารถฉีดได้เฉพาะกรณีที่ไม่เคยป่วยด้วยโรคอีสุกอีใสมาก่อนเท่านั้น
วัคซีนชนิดนี้สามารถป้องกันโรคอีสุกอีใสได้ตลอดชีวิต รวมทั้งยังอาจป้องกันโรคงูสวัดได้อีกด้วย โดยเด็กที่อายุมากกว่า 13 ปี จะต้องฉีดวัคซีนทั้ง 2 เข็ม ห่างกันอย่างน้อย 4–8 สัปดาห์ จึงจะได้ประสิทธิภาพที่ดี แต่การได้รับวัคซีนหลังจากสัมผัสเชื้อไม่สามารถป้องกันได้เต็มร้อย และอาจเกิดผลข้างเคียงทั่วไป เช่น เป็นผื่น ปวดบริเวณที่ฉีดวัคซีน มีไข้ ปวดบริเวณข้อต่อ ซึ่งอาการเหล่านี้ไม่เป็นอันตรายต่อผู้ที่ได้รับวัคซีน
วัคซีนป้องกันโรคงูสวัด
วัคซีนงูสวัดเป็นวัคซีนชนิดเชื้อเป็นที่ใช้กับผู้สูงอายุที่มีอายุ 50 ปี ขึ้นไปและผู้ที่มีอายุ 19 ปีขึ้นไปแต่มีภูมิคุ้มกันร่างกายอ่อนแอ โดยวัคซีนนี้สามารถให้ได้ทั้งผู้ที่เคยหรือไม่เคยเป็นโรคอีสุกอีใสมาก่อน แต่วัคซีนชนิดนี้ไม่สามารถใช้กับบุคคลบางกลุ่มได้ ได้แก่
- ผู้มีประวัติในการแพ้เจลาติน ยานีโอมัยซิน (Neomycin) หรือแพ้ส่วนผสมต่าง ๆ ของวัคซีน
- ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง เช่น ผู้ติดเชื้อเอชไอวี ผู้ป่วยโรคเอดส์ หรือกำลังรับการรักษาด้วยยาบางชนิดที่กดภูมิคุ้มกัน
- ผู้ป่วยโรคมะเร็งที่ได้รับการรักษาด้วยวิธีรังสีรักษาหรือเคมีบำบัด หรือผู้ป่วยโรคมะเร็งที่เกี่ยวข้องกับไขกระดูกและระบบน้ำเหลือง
หากผู้ที่รับวัคซีนต้องการตั้งครรภ์ ควรชะลอการตั้งครรภ์ไปช่วงหลังจากรับวัคซีนแล้วอย่างน้อย 4 สัปดาห์ รวมทั้งผู้ที่มีอาการป่วยอื่น ๆ หรือเป็นไข้ ควรรักษาให้หายเป็นปกติก่อนแล้วจึงค่อยรับวัคซีน และแม้วัคซีนทั้ง 2 ชนิดนี้จะเป็นวัคซีนที่ผลิตจากเชื้อชนิดเดียวกัน แต่ก็ไม่สามารถใช้แทนกันได้ เนื่องจากปริมาณเชื้อในวัคซีนแตกต่างกัน
ทั้งนี้ นอกจากวัคซีนในข้างต้น ยังมีวัคซีนชนิด Recombinant (Recombinant Vaccine) ซึ่งเป็นวัคซีนป้องกันงูสวัดชนิดใหม่ โดยวัคซีนชนิดนี้จะใช้ในผู้ที่อายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไป และผู้ที่อายุ 19 ปีขึ้นไปที่ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอที่มีสาเหตุมาจากโรคหรือการรักษาบางชนิด
