กินยาแก้แพ้เกินขนาด คือการกินยาแก้แพ้ในปริมาณที่มากเกินกว่ากำหนด จึงอาจทำให้ยาสะสมอยู่ภายในร่างกายมากเกินปกติโดยการกินยาแก้แพ้เกินขนาดอาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น การไม่ปฏิบัติตามคำแนะการใช้ยาของแพทย์หรือตามที่ฉลากระบุ เด็กเผลอกินยาแก้แพ้ หรือการลืมว่ากินยาแล้วและกินยาซ้ำอีกครั้ง
ยาแก้แพ้หรือยาต้านฮิสตามีน เป็นยาที่ใช้รักษาอาการของโรคภูมิแพ้ เช่น คัน คัดจมูก ลมพิษ โดยยาจะออกฤทธิ์ด้วยการยับยั้งสารฮิสตามีน ซึ่งเป็นสารเคมีที่ร่างกายผลิตขึ้นเมื่อมีสารก่อภูมิแพ้เข้าสู่ร่างกาย โดยการกินยาแก้แพ้ในปริมาณที่เหมาะสมมักมีความปลอดภัย แต่การกินยาแก้แพ้เกินขนาดอาจทำให้เสี่ยงต่อการเกิดผลข้างเคียงต่าง ๆ ที่ส่งผลต่อร่างกายได้
สัญญาณบ่งบอกเมื่อกินยาแก้แพ้เกินขนาด
ปริมาณการกินยาแก้แพ้ที่เหมาะสมอาจแตกต่างกันไปตามปัจจัยต่าง ๆ เช่น ชนิดของยา ความแรงของยา อายุ น้ำหนัก ปัญหาสุขภาพที่ใช้รักษา โดยผู้ที่กำลังจะกินยาแก้แพ้ ควรสอบถามปริมาณที่เหมาะสมกับแพทย์หรือเภสัชกร หรือใช้ยาตามคำแนะนำที่ระบุไว้บนฉลากยาหรือใบกำกับยา
โดยการกินยาแก้แพ้เกินขนาดอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงต่าง ๆ ตามมา ซึ่งอาจแตกต่างกันไปตามประเภทของยาแก้แพ้ ดังนี้
ยาแก้แพ้ชนิดที่ทำให้ง่วง
ยาแก้แพ้ชนิดที่ทำให้ง่วงหรือยาแก้แพ้รุ่นที่ 1 เช่น ยาบรอมเฟนิรามีน (Brompheniramine) ยาดอกซีลามีน (Doxylamine) โดยการกินยาแก้แพ้ชนิดที่ทำให้ง่วงเกินขนาดอาจทำให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น
- ง่วงนอนมากขึ้น
- ตามัว
- คลื่นไส้
- อาเจียน
- หัวใจเต้นเร็ว
- สับสน มึนงง
- สูญเสียการทรงตัว
- มีอาการชัก และอาจนำไปสู่ภาวะโคม่า
ยาแก้แพ้ชนิดที่ไม่ทำให้ง่วง
ยาแก้แพ้ชนิดที่ไม่ทำให้ง่วงหรือยาแก้แพ้รุ่นที่ 2 เช่น ยาลอราทาดีน (Loratadine) ยาเซทิริซีน (Cetirizine) ยาเฟกโซเฟนาดีน (Fexofenadine) โดยการกินยาแก้แพ้ชนิดที่ไม่ทำให้ง่วงเกินขนาดอาจมีความรุนแรงน้อยกว่า เช่น
- เวียนศีรษะ
- ปวดศีรษะ
- ง่วงนอน
- หงุดหงิด กระสับกระส่าย
- หัวใจเต้นเร็ว
โดยอาการเหล่านี้มักเกิดขึ้นภายใน 6 ชั่วโมงหลังจากที่กินยาแก้แพ้เกินขนาด ซึ่งอาการในช่วงแรกอาจไม่รุนแรง แต่เมื่อเวลาผ่านไป อาการจะค่อย ๆ รุนแรงมากขึ้น
วิธีรับมือเมื่อกินยาแก้แพ้เกินขนาด
หากกินยาแก้แพ้เกินขนาดและเริ่มมีอาการต่าง ๆ เกิดขึ้น ควรรีบไปพบแพทย์ทันที โดยเฉพาะผู้ที่มีอาการรุนแรง เช่น หัวใจเต้นเร็วกว่าปกติ ชัก เพราะอาจเป็นอันตรายต่อชีวิตได้หากรักษาไม่ทันเวลา
โดยแพทย์อาจรักษาการกินยาแก้แพ้เกินขนาดโดยการให้ถ่านกัมมันต์ ซึ่งจะช่วยล้างพิษจากการกินยาเกินขนาดและดูดซับยาที่อยู่ในระบบย่อยอาหาร เพื่อกำจัดยาที่ตกค้างในร่างกายผ่านการขับถ่าย นอกจากนี้ แพทย์อาจให้การรักษาอื่น ๆ ตามอาการของผู้ที่กินยาแก้แพ้เกินขนาด
อย่างไรก็ตาม เพื่อป้องกันการกินยาแก้แพ้เกินขนาดที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต ควรปฏิบัติตามคำแนะนำในการใช้ยาอย่างเคร่งครัด และใช้ยาอย่างระมัดระวัง เช่น หลีกเลี่ยงการกินยาแก้แพ้มากกว่า 1 ชนิดพร้อมกัน เก็บยาให้พ้นมือเด็ก ไม่ควรกินยาเกินจำนวนที่ควรกินต่อครั้งหรือเพิ่มปริมาณยาด้วยตนเอง
