ตกขาวเป็นก้อนแป้ง เป็นตกขาวสีขาวที่มีลักษณะข้น เหนียว จับกันเป็นก้อน นอกจากนี้ อาจมีอาการอื่น ๆ เพิ่มเติม เช่น คันบริเวณช่องคลอด รู้สึกเจ็บแสบขณะปัสสาวะหรือมีเพศสัมพันธ์ โดยสาเหตุมักเกิดจากการติดเชื้อราในช่องคลอด ทั้งนี้ ตกขาวเป็นก้อนแป้งมักไม่เป็นอันตราย และอาจรักษาให้ดีขึ้นได้โดยวิธีการต่าง ๆ เช่น การใช้ยา การรักษาความสะอาดบริเวณอวัยวะเพศ
การมีตกขาวมักเป็นสัญญาณบ่งบอกว่าช่องคลอดมีสุขภาพดี โดยตกขาวที่ปกติมักไม่มีกลิ่น ไม่ข้น มีสีใสหรือสีขาว อย่างไรก็ตาม หากกลิ่น เนื้อสัมผัส หรือสีของตกขาวเปลี่ยนไป อาจเป็นอาการของตกขาวผิดปกติ ซึ่งมักเกิดจากการติดเชื้อต่าง ๆ บริเวณช่องคลอด เช่น การติดเชื้อรา การติดเชื้อแบคทีเรีย การติดเชื้อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
สาเหตุที่ทำให้เกิดตกขาวเป็นก้อนแป้ง
ตกขาวเป็นก้อนแป้งเป็นอาการที่พบได้บ่อย โดยสาเหตุมักเกิดจากการติดเชื้อราในช่องคลอด โดยปกติแล้ว ภายในช่องคลอดมักมีเชื้อแบคทีเรียและเชื้อราอยู่ในปริมาณที่สมดุลกัน หากเชื้อแบคทีเรียและเชื้อราขาดความสมดุล อาจทำให้ปริมาณเชื้อราในช่องคลอดเพิ่มขึ้น และเกิดการติดเชื้อราในช่องคลอดตามมา
โดยตกขาวเป็นก้อนแป้งที่เกิดจากการติดเชื้อราในช่องคลอดมักเกิดได้หลายสาเหตุ เช่น
- การใช้ยาปฏิชีวนะ การใช้ยาปฏิชีวนะอาจออกฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรียต่าง ๆ รวมไปถึงเชื้อแบคทีเรียที่อยู่ในช่องคลอด ซึ่งอาจส่งผลให้เชื้อราในช่องคลอดเพิ่มขึ้น และเกิดตกขาวเป็นก้อนแป้ง เนื่องจากการติดเชื้อราในช่องคลอด
- ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนเพิ่มขึ้น ผู้ที่มีระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนสูง เช่น ผู้ที่กำลังตั้งครรภ์ ผู้ที่กำลังกินยาคุมกำเนิด มักมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อราในช่องคลอด ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดตกขาวจากเชื้อราหรือตกขาวเป็นก้อนแป้งได้
- ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ ผู้ที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด มักมีความเสี่ยงในการติดเชื้อราในช่องคลอด และมีอาการตกขาวเป็นก้อนแป้ง
- ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ เมื่อระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอจากสาเหตุต่าง ๆ เช่น ความเครียด การรักษาโดยใช้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ หรือการติดเชื้อเอชไอวี (HIV) อาจก่อให้เกิดตกขาวที่มีลักษณะเป็นก้อนแป้งจากการติดเชื้อราที่ช่องคลอด
- การใส่เสื้อผ้าที่รัดแน่นเกินไป การใส่เสื้อผ้าที่รัดแน่นเกินไปอาจทำให้บริเวณอวัยวะเพศเกิดความอับชื้น ซึ่งอาจส่งผลให้เชื้อราในช่องคลอดเพิ่มขึ้น และเกิดอาการตกขาวเป็นก้อนแป้งตามมา
- การสวนล้างช่องคลอด การใช้น้ำหรือผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดจุดซ่อนเร้นสวนล้างภายในช่องคลอดอาจทำให้เชื้อแบคทีเรียและเชื้อราขาดความสมดุล และอาจทำให้เกิดตกขาวเป็นก้อนแป้ง ตามมา
นอกจากการติดเชื้อราในช่องคลอดจะก่อให้เกิดตกขาวเป็นก้อนแป้งแล้ว ยังอาจส่งผลให้เกิดอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น สีของตกขาวเปลี่ยนเป็นตกขาวสีเหลืองหรือสีเขียว ช่องคลอดมีกลิ่นเหม็น คันช่องคลอด บวมแดงบริเวณช่องคลอด และรู้สึกแสบขณะปัสสาวะหรือขณะมีเพศสัมพันธ์
วิธีรักษาตกขาวเป็นก้อนแป้งอย่างเหมาะสม
การรักษาตกขาวเป็นก้อนแป้งมักเน้นไปที่การรักษาโรคเชื้อราในช่องคลอด หากมีอาการไม่รุนแรง อาจรักษาได้ด้วยตนเองโดยการใช้ยาต้านเชื้อราทั้งยาทาหรือยาชนิดสอดหรือเหน็บช่องคลอด เช่น ยาโคลไตรมาโซน (Clotrimazole) ยาฟลูโคนาโซน (Fluconazole) ยาไนสแตติน (Nystatin) หรือยาไมโคนาโซน (Miconazole) เมื่อโรคเชื้อราในช่องคลอดมีอาการดีขึ้นแล้ว อาจส่งผลให้ตกขาวเป็นก้อนแป้งค่อย ๆ ดีขึ้นเช่นกัน
ทั้งนี้ ยาเหล่านี้จะมีอยู่ด้วยกันหลายรูปแบบ ทั้งแบบรับประทาน แบบทา และแบบสอดหรือเหน็บ ซึ่งผู้ที่ใช้ยาควรอ่านฉลากยาให้ดีก่อนใช้ โดยในบทความนี้จะยกตัวอย่างเป็นยาโคลไตรมาโซนชนิดสอดหรือเหน็บเป็นตัวอย่างการใช้ยา ดังนี้
สำหรับผู้ใหญ่ ให้สอดยาในปริมาณ 100 มิลลิกรัม/ครั้ง/วัน เป็นระยะเวลา 6 วัน หรืออาจจะเป็นยาในปริมาณ 500 มิลลิกรัมเพียงครั้งเดียว ส่วนกรณีเด็กที่อายุมากกว่า 16 ปี ให้สอดยาในปริมาณ 100 มิลลิกรัม/ครั้ง/วัน เป็นระยะเวลา 6 วัน หรืออาจจะเป็นยาในปริมาณ 200 มิลลิกรัม/ครั้ง/วัน เป็นระยะเวลา 3 วัน แทน
ส่วนวิธีการใช้ยาจะมีขั้นตอนดังต่อไปนี้
1. ล้างมือและบริเวณอวัยวะเพศให้สะอาดและเช็ดให้แห้ง
2. แกะยาออกจากซอง สอดยาเข้าไปในอุปกรณ์ช่วยสอดยาที่มากับผลิตภัณฑ์ โดยให้หันยาด้านที่โค้งมนโผล่ออกมาจากปลายเครื่องมือ เพื่อช่วยให้สอดยาได้ง่ายขึ้นและลดอาการบาดเจ็บ หากยาสอดไม่มีอุปกรณ์ช่วยสอดยามาให้ หรือตัวยาใส่เครื่องช่วยสอดมาให้พร้อมแล้ว ให้ผู้ใช้ยาข้ามไปขั้นตอนต่อไป
3. นอนหงาย ชันเข่าขึ้น แยกขาเล็กน้อย แล้วค่อย ๆ สอดอุปกรณ์ที่ใส่ยาเข้าไปทางช่องคลอดให้ลึกพอประมาณ และใช้นิ้วชี้กดปลายก้านสูบเพื่อปล่อยดันยาเข้าช่องคลอด หากไม่มีอุปกรณ์ช่วยสอด ให้ใช้นิ้วมือดันยาเข้าช่องคลอดให้ลึกที่สุด โดยให้หันด้านที่มีลักษณะมนกว่าเข้า
4. นำอุปกรณ์ออกมา ลดขาลง และนอนค้างท่าเดิมไว้เป็นเวลา 15 นาที เพื่อป้องกันยาไหลออกจากช่องคลอด
ทั้งนี้ ควรไปพบแพทย์เพื่อเข้ารับการรักษา หากมีตกขาวเป็นก้อนแป้งร่วมกับอาการที่อาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อที่รุนแรง เช่น มีอาการแดง บวม และคันอย่างรุนแรงจนอาจทำให้เกิดแผลภายในช่องคลอด หรือมีตกขาวเป็นก้อนแป้งร่วมกับปัจจัยต่าง ๆ เช่น
- กำลังตั้งครรภ์
- กำลังเป็นโรคเบาหวาน แต่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้
- กำลังใช้ยารักษาที่ส่งผลให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
- เป็นผู้ที่ติดเชื้อเอชไอวี (HIV)
- เป็นโรคเชื้อราในช่องคลอดมากกว่า 4 ครั้งต่อปี
อย่างไรก็ตาม ควรดูแลตัวเองโดยการใช้น้ำสะอาดในการทำความสะอาดอวัยวะเพศ และเช็ดให้แห้งทุกครั้งหลังจากอาบน้ำหรือเข้าห้องน้ำ งดการสวนล้างช่องคลอดหรือใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดจุดซ่อนเร้น นอกจากนี้ หากมีตกขาวเป็นก้อนแป้ง ควรงดการมีเพศสัมพันธ์หรือใส่ถุงยางอนามัยทุกครั้ง วิธีการเหล่านี้อาจช่วยให้อาการตกขาวดีขึ้น และป้องกันไม่ให้ตกขาวเป็นก้อนแป้งกลับมาเป็นซ้ำได้
