ปิโตรเลียมเจลลี่ (Petroleum Jelly) เป็นสารที่เป็นผลพลอยได้จากการกลั่นน้ำมันดิบ โดยมีส่วนประกอบของน้ำมันที่มีแร่ธาตุหรือมิเนอรัลออยล์ (Mineral Oil) และขี้ผึ้ง ลักษณะคล้ายครีมทาผิวแต่มีความเหนียวและความหยุ่นกว่ามาก คนส่วนใหญ่มักใช้ทาริมฝีปากและผิวเพื่อคงความชุ่มชื้น ซึ่งช่วยบรรเทาอาการปากแห้งลอกและผิวแห้งแตก
ด้วยส่วนประกอบของปิโตรเลียมเจลลี่ที่เป็นสารให้ความชุ่มชื้น จึงมีคุณสมบัติเคลือบผิวและป้องกันน้ำในชั้นผิวระเหยออกผิว และจากการศึกษาพบว่าปิโตรเลียมเจลลี่สามารถล็อกน้ำในผิวได้มากกว่าน้ำมันมะกอกกว่า 170 เท่า อีกทั้งยังมีราคาถูกและหาซื้อได้ง่าย
ประโยชน์จากปิโตรเลียมเจลลี่
ปิโตรเลียมเจลลี่สามารถนำไปใช้ได้หลายวัตถุประสงค์
1. เพิ่มความชุ่มชื้นตั้งแต่หัวจรดเท้า
คนส่วนใหญ่นิยมนำปิโตรเลียมเจลลี่มาบำรุงริมฝีปากและผิวหนังที่แห้งตึง แต่คุณสมบัติการสร้างความชุ่มชื้นและล็อกเก็บน้ำในชั้นผิวนั้นสามารถนำมาปรับใช้กับร่างกายส่วนอื่นได้ด้วย เช่น
- ใช้บำรุงผมเพื่อลดปัญหาผมแห้งแตกปลายหรือขาดง่าย
- ใช้แก้ปัญหาส้นเท้าแห้งแตก เพียงแช่เท้าในน้ำอุ่นผสมเกลือ จากนั้นซับเท้าให้แห้งและทาปิโตรเลียมเจลลี่บริเวณส้นเท้าที่แห้งแตก พร้อมสวมถุงเท้าเพื่อป้องกันปิโตรเลียมเจลลี่เปื้อนพื้นหรือสิ่งของ เมื่อทำเป็นประจำอาจช่วยให้ส้นเท้าที่แห้งแตก นุ่มและชุ่มชื้นขึ้นได้
- ใช้บำรุงเล็บ เคลือบเล็บ และฟื้นฟูเล็บจากการทำเล็บบ่อยเกินไป
- ใช้ทาผิวหนังในบริเวณที่มักเสียดสีจนเกิดอาการเจ็บหรือแผล เช่น ข้อเท้าด้านหลังเหนือส้นเท้าที่มักเสียดสีกับรองเท้าจนเกิดปัญหารองเท้ากัด
- ใช้ทาก้นหรือผิวหนังทารกก่อนใส่ผ้าอ้อม เพื่อป้องกันและบรรเทาผื่นผ้าอ้อม แต่คุณพ่อคุณแม่ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเกี่ยวกับการเลือกปิโตรเลียมเจลลี่ที่อ่อนโยนต่อลูกน้อย
- บรรเทาอาการแห้งแตกและอักเสบจากโรคผิวหนังอักเสบชนิดต่าง ๆ และโรคสะเก็ดเงิน
- บรรเทาอาการเจ็บปวดจากโรคริดสีดวงทวารด้วยการทาปิโตรเลียมเจลลี่ที่รูทวาร เพื่อช่วยลดการเสียดสีระหว่างขับถ่าย
2. ใช้ปฐมพยาบาลแผลและรอยไหม้ที่ไม่รุนแรง
เมื่อเกิดรอยแผลหรือรอยไหม้ขนาดเล็กและไม่รุนแรงที่ผิวหนัง ภายหลังการปฐมพยาบาลด้วยการล้างแผลให้สะอาดและซับให้แห้ง อาจใช้ปิโตรเลียมเจลลี่ทาแผลเพื่อเคลือบผิวหนังที่ได้รับบาดเจ็บ ซึ่งอาจช่วยให้แผลฟื้นฟูได้ดีขึ้นและลดความเสี่ยงจากการติดเชื้อ
อย่างไรก็ตาม ไม่ควรใช้ทาแผลจากผิวไหม้แดดที่เพิ่งเป็น และหากเป็นแผลหรือรอยไหม้ขนาดใหญ่ รุนแรง มีเลือดออกมาก แผลติดเชื้อ แผลฉีกขาด ไม่ควรใช้ปิโตรเลียมเจลลี่ แต่ควรทำความสะอาดแผล ห้ามเลือด และรีบไปโรงพยาบาลเพื่อรับการรักษาอย่างเหมาะสม
3. ประโยชน์จากปิโตรเลียมเจลลี่อื่น ๆ
ปิโตรเลียมเจลลี่อาจนำมาใช้ในบางสถานการณ์ได้ด้วย เช่น
- ใช้ทาตามผิวหนังก่อนทำสีผมหรือทำเล็บเพื่อลดโอกาสของสีย้อมที่จะติดตามผิวหนัง
- ใช้แทนคลีนเซอร์ลบเครื่องสำอาง
- ใช้ทาผิวหนังก่อนฉีดน้ำหอม ซึ่งอาจช่วยให้น้ำหอมติดทนมากขึ้น
- ใช้เพื่อหล่อลื่นสิ่งของ อย่างเวลาที่ถอดแหวนไม่ออก
แม้ว่าปิโตรเลียมเจลลี่สามารถนำมาปรับใช้ได้ในหลายสถานการณ์ แต่ควรศึกษาวิธีใช้ที่ถูกต้องและใช้อย่างระมัดระวัง
ข้อควรระวังในการใช้ปิโตรเลียมเจลลี่
ก่อนใช้ปิโตรเลียมเจลลี่ ควรทำความเข้าใจข้อควรระวังต่อไปนี้เสียก่อน
- ปิโตรเลียมเจลลี่ใช้สำหรับภายนอกเท่านั้น การรับปิโตรเลียมเจลลี่เข้าสู่ร่างกายอาจทำให้ท้องเสีย ปวดท้อง และอาเจียนได้
- ควรเก็บให้ห่างจากเด็กทารก เด็กเล็ก และสัตว์เลี้ยง
- ไม่ควรใช้ปิโตรเลียมเจลลี่ร่วมกับถุงยางอนามัย เพราะอาจทำให้ถุงยางอนามัยฉีกขาดและเสื่อมประสิทธิภาพจนนำไปสู่การตั้งครรภ์โดยไม่ตั้งใจและการติดโรคทางเพศสัมพันธ์ได้ แต่ควรใช้เจลหล่อลื่นที่ออกแบบให้ใช้กับถุงยางอนามัยโดยเฉพาะ
- ไม่ควรใช้ปิโตรเลียมเจลลี่เพื่อหล่อลื่นขณะสำเร็จความใคร่ด้วยตนเอง เพราะข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ชี้ว่าอาจเพิ่มความเสี่ยงของการติดเชื้อแบคทีเรีย
- ปิโตรเลียมเจลลี่อาจไม่เหมาะสำหรับคนผิวมัน ผิวอุดตันง่าย และผิวที่มีแนวโน้มเป็นสิว
- ควรใช้โฟมล้างหน้าและผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวเพื่อล้างปิโตรเลียมเจลลี่เสมอ เพราะปิโตรเลียมเจลลี่ไม่สามารถละลายในน้ำได้
- ปิโตรเลียมเจลลี่อาจทำให้เกิดอาการแพ้ได้ โดยเฉพาะในเด็กทารก หลังใช้ครั้งแรกคุณพ่อคุณแม่ควรสังเกตผื่นแดงตามผิวหนังและอาการแพ้อื่น ๆ หากพบความผิดปกติควรหยุดใช้ ทำความสะอาดผิว และไปปรึกษาแพทย์
ปิโตรเลียมเจลลี่เป็นเพียงผลิตภัณฑ์ดูแลผิว ไม่ใช่ยารักษาโรค เพียงแต่อาจนำมาบรรเทาอาการบางอย่าง โดยไม่ได้มีฤทธิ์ในการรักษาโรค หากใช้แล้วอาการไม่ดีขึ้น อาการรุนแรงขึ้น หรือพบอาการผิดปกติ โดยเฉพาะผื่นแดงบวม ควรหยุดใช้และไปพบแพทย์
