ผลตรวจโควิดเป็นลบหมายถึงอะไร แม่นยำแค่ไหน

เชื่อว่าการทราบผลตรวจโควิดเป็นลบ (Negative) ถือเป็นช่วงเวลาที่โล่งใจหลังจากลุ้นผลการตรวจโควิดด้วยตัวเอง ทว่าแม้ผลการตรวจด้วยชุดตรวจโควิด-19 จะออกมาเป็นลบ แต่นั่นไม่อาจรับประกันได้เต็มร้อยว่า เราจะไม่ติดเชื้อโรคโควิด-19 (COVID-19) 

Rapid Test เป็นชุดตรวจคัดกรองโรคโควิด-19 เบื้องต้นด้วยตัวเอง มักเป็นการตรวจหาแอนติเจน (Antigen) หรือสิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกายซึ่งในที่นี้ก็คือ เชื้อไวรัสต้นเหตุโรคโควิด-19 โดยมีข้อดีหลัก ๆ คือ สะดวก รวดเร็ว ขั้นตอนไม่เยอะ และรู้ผลไวในเวลาประมาณ 30 นาที ไม่จำเป็นต้องนำตัวอย่างไปวิเคราะห์ผลในห้องปฏิบัติการและรอผลนานอย่าง การตรวจ RT-PCR Test (Reverse Transcription Polymerase Chain Reaction) ทว่าผลตรวจที่ได้อาจไม่แม่นยำเท่า 

สิ่งที่ควรรู้เกี่ยวกับผลตรวจโควิดเป็นลบ

แม้การใช้ชุดตรวจโควิด-19 ด้วยตัวเองจะมีขั้นตอนที่ไม่ซับซ้อน แต่หลายคนอาจมีปัญหาและคำถามเกี่ยวกับผลตรวจที่ออกมาไม่น้อย บทความนี้จะมาช่วยทำความเข้าใจในประเด็นนี้ให้มากยิ่งขึ้น  

1. ผลตรวจโควิดเป็นลบ หมายความว่าอย่างไร 

ตามปกติแล้ว การที่เรามีผลตรวจโควิดเป็นลบจะหมายความว่า ร่างกายไม่ติดเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19 โดยสามารถสังเกตและแปรผลได้จากตลับทดสอบที่มีตัวอักษร C (Control) และ T (Test) ซึ่งหลังจากหยดตัวอย่างสารคัดหลั่งใส่ช่องตามที่ระบุบนตลับไปแล้วประมาณ 15–30  นาที จะต้องขึ้นขีดที่ตัวอักษร C เท่านั้น จึงถือว่าเป็นผลลบ

หากขึ้นขีดทั้งตัวอักษร C และ T จะแปลผลตรวจโควิดเป็นบวก (Positive) ซึ่งอาจหมายถึง ร่างกายกำลังติดเชื้อโควิด-19 ในกรณีที่ไม่ขึ้นขีดที่ตัวอักษรใดเลยหรือขึ้นแค่ตัวอักษร T จะเป็นผลที่ใช้ไม่ได้ แสดงว่าชุดตรวจอาจมีปัญหาหรือการทำทดสอบไม่ถูกต้อง ควรทดสอบซ้ำอีกครั้ง

2. ผลตรวจโควิดเป็นลบลวง คืออะไร

ผลตรวจเป็นลบลวง (False Negative) เป็นอีกหนึ่งปัญหาที่หลายคนอาจเคยได้ยินมาบ้าง นั่นคือผลตรวจออกมาเป็นลบ แต่ที่จริงร่างกายมีการติดเชื้อโควิด-19 ซึ่งอาจเป็นผลมาจากหลายปัจจัยด้วยกัน เช่น รีบตรวจในช่วงแรกที่ร่างกายมีปริมาณเชื้อไวรัสต่ำ ตรวจในช่วงหลังที่ปริมาณเชื้อไวรัสลดลงแล้ว เก็บตัวอย่างไม่ได้คุณภาพ หรือทำทดสอบไม่ถูกต้องหรือผิดขั้นตอน เป็นต้น  

3. ชุดตรวจ Rapid Test แม่นยำแค่ไหน

ที่จริงการตรวจทุกประเภทนั้นมีข้อจำกัดและผลที่ได้ก็ไม่แม่นยำ 100 เปอร์เซ็นต์เต็ม การใช้ชุดตรวจโควิด-19 ด้วยตัวเองนั้นมีจุดประสงค์เพื่อคัดกรองการติดเชื้อในเบื้องต้นแบบรวดเร็วเท่านั้น จึงมีความแม่นยำน้อยและเสี่ยงต่อการแปลผลผิดพลาดสูงกว่าการตรวจในห้องปฏิบัติการที่ใช้ระยะเวลาในการวิเคราะห์และแปลผลลัพธ์ 

ทั้งนี้ เราอาจลดข้อผิดพลาด ความคลาดเคลื่อน และเพิ่มความแม่นยำในระหว่างการเก็บตัวอย่างและการทำทดสอบได้ด้วยการอ่านฉลากที่ระบุวิธีการใช้งาน การแปลผล ข้อควรระวัง และช่วงเวลาที่เหมาะสมในการทำทดสอบอย่างละเอียด และปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด

คำแนะนำหลังผลตรวจโควิดเป็นลบ

แม้ผลตรวจโควิดในครั้งแรกจะออกมาเป็นลบ แต่เราไม่ควรประมาทและละเลยการป้องกันตัวเอง เนื่องจากร่างกายอาจอยู่ในระหว่างการฟักตัวของไวรัส โดยเฉพาะหากเคยใกล้ชิดกับผู้ป่วยโควิด-19 หรืออยู่ในพื้นที่เสี่ยง ผู้ทำการทดสอบควรกักตัวเองให้ห่างจากคนในครอบครัวหรือผู้อื่น เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโดยไม่คาดคิด อีกทั้งยังควรทำการทดสอบซ้ำให้แน่ใจอีก 2 ครั้ง ในช่วง 3–5 วัน และ 10–14 วันถัดมา 

ในกรณีที่ผลการทดสอบครั้งใดออกมาเป็นบวก ควรถ่ายภาพผลการทดสอบไว้เป็นหลักฐาน จากนั้นบอกคนในครอบครัวหรือคนใกล้ชิดเพื่อเตรียมรับมือและป้องกันตัวเองจากแพร่กระจายเชื้อ และรีบแจ้งแพทย์ เจ้าหน้าที่สาธารณสุขในพื้นที่ทราบ หรือติดต่อระบบบริการสายด่วนโทร 1330 เพื่อเข้ารับกระบวนการวินิจฉัยที่แม่นยำยิ่งขึ้น และรับการรักษาที่ตรงจุดต่อไป