หากกล่าวถึงสมุนไพรยอดฮิตที่คนไทยนิยมใช้และคุ้นเคยกันดี หนึ่งในนั้นคงหนีไม่พ้นว่านหางจระเข้ ที่อาจมีสรรพคุณและคุณประโยชน์มหาศาล โดยว่านหางจระเข้เป็นพืชสีเขียวที่มีใบหนาอ้วน เมื่อผ่าใบออกจะพบส่วนที่เป็นเนื้อวุ้นใส ๆ ซึ่งอุดมไปด้วยสารสำคัญต่าง ๆ เช่น สารต้านอนุมูลอิสระ วิตามินเอ วิตามินซี วิตามินอี และกรดอะมิโนที่จำเป็นสำหรับร่างกาย
นอกจากยารักษา ว่านหางจระเข้ได้ถูกนำมาใช้เป็นส่วนผสมในอาหารเสริม เครื่องสำอาง และผลิตภัณฑ์บำรุงผิวหลากหลายชนิด เนื่องจากสมุนไพรชนิดนี้อาจมีประโยชน์ทางการแพทย์และสรรพคุณทางยามากมาย ซึ่งอาจช่วยในการรักษาโรคและอาการเจ็บป่วยได้หลายชนิด
ประโยชน์ต่อสุขภาพของว่านหางจระเข้
ว่านหางจระเข้อาจเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพในด้านต่าง ๆ ดังนี้
รักษาแผลไหม้พุพอง
แผลพุพองจากความร้อนที่ไม่ร้ายแรง แผลที่เกิดจากการทำครัว เช่น น้ำมันลวก น้ำร้อนลวก สามารถบรรเทาได้ง่าย ๆ ด้วยว่านหางจระเข้ โดยจะช่วยลดอาการอักเสบ เพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปสู่บริเวณเนื้อเยื่อของแผล ช่วยบรรเทาความเจ็บปวดในบริเวณที่เกิดการไหม้
และแม้จะเป็นแผลที่ง่ายต่อการติดเชื้ออย่างแผลพุพอง ก็ยังสามารถใช้ได้ เพราะว่านหางจระเข้มีกรดซาลิซิลิกที่มีคุณสมบัติคอยยับยั้งแบคทีเรียและช่วยผลัดเซลล์ผิวหนังใหม่
รักษาโรคเริมที่อวัยวะเพศ
โรคเริมเป็นโรคจากเชื้อไวรัสเฮอร์ปีส์ซิมเพล็กซ์ (Herpes Simplex Virus: HSV) ที่มักทำให้เกิดการติดเชื้อที่ผิวหนัง ปาก และอวัยวะเพศ ลักษณะเป็นตุ่มน้ำใส ๆ จากนั้นจะแตกออกและอักเสบจนเกิดแผลเจ็บแสบ โดยตัวยาที่มีว่านหางจระเข้เป็นส่วนผสมอาจช่วยบรรเทาอาการของโรคและลดการอักเสบได้
รักษาโรคสะเก็ดเงิน
การใช้ว่านหางจระเข้รูปแบบครีมหรือขี้ผึ้งอาจช่วยบรรเทาอาการของโรคสะเก็ดเงินที่รุนแรงเล็กน้อยถึงปานกลางได้ โดยครีมที่มีส่วนผสมของสารสกัดจากว่านหางจระเข้จะช่วยลดการอักเสบ แดง คัน และผิวหนังที่ตกสะเก็ด ทั้งนี้ ผู้ป่วยโรคสะเก็ดเงินอาจต้องทาครีมที่มีสารสกัดจากว่านหางจระเข้วันละหลายครั้งติดต่อกัน 1 เดือนเพื่อผลลัพธ์ที่ดีขึ้น
ดีต่อผู้ป่วยเบาหวาน
จากการศึกษาพบว่าการรับประทานเนื้อว่านหางจระเข้อาจช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดและคอเลสเตอรอลได้ ซึ่งน่าจะเป็นผลดีต่อการรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวาน อย่างไรก็ตาม ผลการศึกษาเกี่ยวกับสรรพคุณของว่านหางจระเข้ด้านนี้ยังไม่เพียงพอ ทำให้ไม่อาจระบุประสิทธิภาพและความปลอดภัยในการใช้ว่านหางจระเข้รักษาโรคเบาหวานได้อย่างแน่ชัด
บรรเทาอาการท้องผูก
หลักฐานทางวิทยาศาสตร์บางส่วนพิสูน์ว่า การรับประทานยางของว่านหางจระเข้อาจมีสรรพคุณช่วยบรรเทาอาการท้องผูกได้ อย่างไรก็ตาม การรับประทานยางของว่านหางจระเข้จะให้ผลดีจริงหรือไม่นั้นยังไม่ทราบแน่ชัด เนื่องจากยังไม่มีการวิจัยที่น่าเชื่อถืออย่างชัดเจน และการดื่มน้ำว่านหางจระเข้ก็อาจส่งผลข้างเคียงทำให้เกิดอาการปวดท้องและท้องเสียได้
ข้อควรระวังในการใช้ว่านหางจระเข้
โดยทั่วไปแล้วการใช้ว่านหางจระเข้เพื่อบรรเทาอาการต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับผิวหนังและการรับประทานว่านหางจระเข้ในปริมาณที่เหมาะสมติดต่อกันเป็นช่วงเวลาสั้น ๆ นั้นค่อนข้างปลอดภัย อย่างไรก็ตาม การรับประทานว่านหางจระเข้อาจไม่ส่งผลดีต่อสุขภาพหรือไม่มีความปลอดภัยในบางกรณี โดยข้อควรระวังของการบริโภคว่านหางจระเข้มีดังนี้
- การรับประทานสารสกัดจากใบหรือยางของว่านหางจระเข้ ไม่ควรรับประทานในปริมาณมากหรือติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน เพราะอาจทำให้เกิดผลข้างเคียง เช่น ปวดท้อง ท้องเสีย อีกทั้งยังเสี่ยงต่อโรคมะเร็งและอาจนำไปสู่การเกิดภาวะไตวายฉับพลันที่อาจเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ รวมถึงไม่ควรใช้สารสกัดจากใบหรือยางของว่านหางจระเข้ในเด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี
- การรับประทานว่านหางจระเข้ร่วมกับยารักษาโรคบางชนิดอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงรุนแรงตามมาได้ โดยผู้ที่กำลังรับประทานยารักษาโรคเบาหวาน ยารักษาโรคหัวใจ ยาต้านการแข็งตัวของเลือด ยาขับปัสสาวะ ยาถ่ายชนิดกระตุ้นลำไส้ หรืออาหารเสริม ควรปรึกษาแพทย์ก่อนลองใช้ว่านหางจระเข้เพื่อบำบัดรักษาโรค