อวัยวะเพศหญิงบวม เป็นอาการที่อวัยวะเพศของผู้หญิง เช่น บริเวณปากช่องคลอด แคมนอก แคมใน หรือคลิตอริส เกิดอาการบวม ซึ่งอาการบวมอาจเกิดขึ้นได้จากหลากหลายสาเหตุ เช่น การมีอารมณ์ทางเพศ การตั้งครรภ์ การระคายเคือง การติดเชื้อ
อวัยวะเพศหญิงบวมเป็นอาการที่อาจเกิดขึ้นได้ไม่บ่อยนัก และสามารถหายได้เองเมื่อเวลาผ่านไปสักพัก ทั้งนี้ หากอวัยวะเพศหญิงบวมเกิดขึ้นร่วมกับอาการผิดปกติอื่น ๆ เช่น ตกขาวเยอะผิดปกติ ตกขาวมีกลิ่นเหม็น คันอวัยวะเพศหญิง อาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพบางอย่างที่จำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม
9 สาเหตุที่ทำให้อวัยวะเพศหญิงบวม
อวัยวะเพศหญิงบวมอาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น
1. การมีอารมณ์ทางเพศ
การมีอารมณ์ทางเพศอาจทำให้เลือดไหลเวียนมาบริเวณอวัยวะเพศมากขึ้น ซึ่งจะส่งให้อวัยวะเพศหญิงบวม โดยอาการอาจขึ้นเพียงชั่วคราว และอาจกลับมามีขนาดปกติเมื่อเวลาผ่านไปสักพัก
2. การระคายเคือง
อวัยวะเพศหญิงบวมอาจเกิดการระคายเคืองได้จากการสัมผัสกับสิ่งต่าง ๆ เช่น น้ำยาซักผ้า น้ำหอมในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดต่าง ๆ เนื้อผ้าของกางเกงชั้นใน โดยหลังจากสัมผัสสิ่งที่ก่อให้เกิดอาการระคายเคืองอาจมีอาการแสบ คัน บวมหรืออักเสบบริเวณอวัยวะเพศได้
3. อาการแพ้
ผู้หญิงบางรายอาจมีอาการแพ้สารบางอย่างในผลิตภัณฑ์ เช่น สบู่ ผ้าอนามัย ถุงยางอนามัย โดยภูมิคุ้มกันร่างกายอาจตอบสนองต่อสารเหล่านี้ว่าเป็นอันตรายต่อร่างกาย และทำให้เกิดอาการแพ้ตามมา เช่น อวัยวะเพศหญิงบวม มีผื่นแดงและคันเกิดขึ้น
4. อาการบาดเจ็บที่อวัยวะเพศหญิง
อวัยวะเพศหญิงเป็นบริเวณที่บอบบาง ง่ายต่อการเกิดอาการบาดเจ็บและอักเสบ โดยอาการบาดเจ็บบริเวณอวัยวะเพศอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น การมีเพศสัมพันธ์เป็นเวลานาน การมีเพศสัมพันธ์แบบรุนแรง การมีเพศสัมพันธ์โดยที่ช่องคลอดแห้งเกินไปหรือไม่ใช้เจลหล่อลื่น การใช้เซ็กซ์ทอยที่มีขนาดใหญ่เกินไป สิ่งเหล่านี้อาจทำให้อวัยวะเพศหญิงบวม อักเสบ และรู้สึกเจ็บได้
5. การตั้งครรภ์
การตั้งครรภ์อาจทำให้เลือดอาจไหลเวียนมายังบริเวณมดลูกหรือบริเวณครรภ์มากขึ้น เพื่อหล่อเลี้ยงทารกในครรภ์ให้เจริญเติบโต จึงอาจส่งผลให้อวัยวะเพศหญิงบวมได้ นอกจากนี้ เมื่อครรภ์มีขนาดใหญ่ขึ้น อาจส่งผลให้เกิดการกดทับบริเวณท้องน้อย และอาจทำให้เลือดไหลเวียนได้ไม่ดี จึงอาจทำให้เลือดเกิดการสะสมบริเวณอวัยวะเพศ และทำให้อวัยวะเพศหญิงบวมได้เช่นกัน
6. โรคเชื้อราในช่องคลอด
โรคเชื้อราในช่องคลอดอาจเกิดขึ้นเมื่อช่องคลอดขาดความสมดุลระหว่างแบคทีเรียและเชื้อรา จึงทำให้เชื้อราเจริญเติบโตมากเกินไปและเกิดการติดเชื้อขึ้น โดยเชื้อราในช่องคลอดอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น การสวนล้างช่องคลอด การกินยาคุมกำเนิด การตั้งครรภ์ การกินยาปฏิชีวนะ
โดยการติดเชื้อราบริเวณอาจทำให้อวัยวะเพศหญิงบวม และอาการอื่น ๆ เช่น อวัยวะเพศแดงและคันตกขาวเป็นก้อนแป้ง ตกขาวมีกลิ่นเหม็น แสบขณะปัสสาวะ
7. โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
อวัยวะเพศหญิงบวมอาจเป็นอาการของโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ซึ่งเป็นโรคติดเชื้อจากการมีเพศสัมพันธ์กับผู้ติดเชื้อ โดยโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ต่าง ๆ เช่น หนองในแท้ เริม ซิฟิลิส อาจทำให้อวัยวะเพศหญิงบวมอักเสบ และมีอาการอื่น ๆ ที่แตกต่างกันไปตามโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์นั้น ๆ
8. ช่องคลอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย (Bacterial Vaginosis)
ภายในช่องคลอดมีทั้งแบคทีเรียที่ดีและไม่ดี แต่เมื่อแบคทีเรียที่ไม่ดีมีปริมาณเพิ่มขึ้น เนื่องจากสาเหตุต่าง ๆ เช่น การสวนล้างช่องคลอด การมีเพศสัมพันธ์โดยที่ไม่ป้องกัน การติดเชื้อแบคทีเรียจากรูทวารเนื่องจากทำความสะอาดอวัยวะเพศหญิงหลังจากเข้าห้องน้ำไม่ถูกวิธี ก็อาจทำให้แบคทีเรียในช่องคลอดขาดสมดุล และเกิดภาวะช่องคลอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรียได้
โดยอาจสังเกตได้จากอาการต่าง ๆ เช่น อวัยวะเพศหญิงบวม ตกขาวมีสีขาวขุ่นหรือสีเทา ตกขาวมีกลิ่นคาว แสบขณะปัสสาวะ
9. ถุงน้ำของช่องคลอด (Vaginal Cysts)
ถุงน้ำหรือซีสต์เป็นถุงของเหลวที่อาจเกิดขึ้นได้ในบริเวณต่าง ๆ ของร่างกาย รวมไปถึงบริเวณอวัยวะเพศหญิง โดยถุงน้ำของช่องคลอดที่อาจทำให้อวัยวะเพศหญิงบวม อาจเป็นถุงน้ำท่อการ์ทเนอร์ ซึ่งเป็นถุงน้ำที่อยู่ในท่อที่ร่างกายสร้างขึ้นขณะที่กำลังตั้งครรภ์ หรือถุงน้ำต่อมบาร์โธลิน ซึ่งบาร์โธลินเป็นต่อมที่อยู่บริเวณปากช่องคลอดแต่ละด้าน
โดยถุงน้ำของช่องคลอดที่มีขนาดเล็กมักไม่เป็นอันตราย แต่ถ้าหากถุงน้ำมีขนาดใหญ่และทำให้รู้สึกเจ็บ อาจเป็นอาการรุนแรงที่จำเป็นต้องได้รับการรักษาจากแพทย์ เนื่องจากถุงน้ำขนาดใหญ่มักนำไปสู่การติดเชื้อได้
วิธีรับมือเมื่ออวัยวะเพศหญิงบวม
หากไม่มีอาการอื่น ๆ นอกจากอาการอวัยวะเพศหญิงบวม อาจรอประมาณ 2–3 วันเพื่อสังเกตอาการว่าดีขึ้นหรือไม่ หรืออาจบรรเทาอาการบวมด้วยวิธีอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น ใช้ยาคอร์ติโซน (Cortisone) ทาภายนอกอวัยวะเพศเพื่อลดอาการบวม หรือนั่งแช่ในน้ำอุ่น (Sitz Bath) เพื่อบรรเทาอาการปวดหรือคันที่มาพร้อมกับอาการบวม
อย่างไรก็ตาม การรักษาอาการอวัยวะเพศหญิงบวมมักแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับสาเหตุ เช่น อวัยวะเพศหญิงบวมจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ต่าง ๆ แพทย์อาจจ่ายยาปฏิชีวนะ ซึ่งอาจใช้ตัวยาและปริมาณยาแตกต่างกันไปตามคำวินิจฉัยจากแพทย์
ในระหว่างการรักษา ควรหลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์จนกว่าอาการบวมจะหายไป หรือมีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัยทุกครั้ง เช่น สวมใส่ถุงยางอนามัยก่อนมีเพศสัมพันธ์ หลีกเลี่ยงการมีคู่นอนหลายคน เพราะอวัยวะเพศหญิงบวมอาจเกิดจากการติดเชื้อบางชนิดที่สามารถติดต่อกันได้ผ่านการมีเพศสัมพันธ์
หากไม่มั่นใจว่าอวัยวะเพศหญิงเกิดจากสาเหตุใด ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการรักษาอย่างถูกต้อง นอกจากนี้ ควรไปพบแพทย์ หากอาการบวมไม่ดีขึ้น อาการกลับมาเป็นซ้ำบ่อย หรือเกิดขึ้นร่วมกับอาการผิดปกติต่าง ๆ เช่น มีไข้สูง ตกขาวเยอะผิดปกติและมีกลิ่นเหม็น ปวดท้องน้อยอย่างรุนแรง มีตุ่มน้ำหรือแผลเกิดขึ้นบริเวณอวัยวะเพศหญิง ปัสสาวะหรือมีเพศสัมพันธ์แล้วรู้สึกเจ็บหรือมีเลือดออก
