อาการสโตรกเป็นสัญญาณอันตรายที่บ่งบอกภาวะเส้นเลือดในสมองตีบตันหรือแตก โดยมักเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน หากสังเกตว่าตัวเองหรือคนใกล้ตัวมีอาการสโตรกควรรีบนำส่งโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุด เพื่อช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อน เช่น สมองตาย อัมพาต และการเสียชีวิต
โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) เป็นภาวะฉุกเฉินที่เกิดจากการที่เลือดไม่สามารถปเลี้ยงสมองได้ ซึ่งอาจเกิดจากการตีบตันของหลอดเลือด หรือมีเลือดออกในสมอง ทำให่สมองขาดออกซิเจน และอาจทำให้ผู้ป่วยเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ ดังนั้น การรู้จักสังเกตอาการสโตรก และรีบไปพบแพทย์ทันทีที่เกิดอาการจึงเป็นสิ่งสำคัญมาก
อาการสโตรกที่ควรรู้
อาการสโตรกมักเกิดขึ้นอย่างกะทันหัน บางครั้งอาจมีอาการแล้วหายไป แต่ไม่ควรนิ่งนอนใจและควรรีบไปพบแพทย์โดยด่วน โดยสังเกตอาการสโตรกได้จากหลัก FAST ซึ่งเป็นตัวอักษรตัวแรกของอาการ 4 กลุ่ม คือ
1. F (Face Drooping) ใบหน้าเบี้ยว
ใบหน้าซีกใดซีกหนึ่งมีอาการชา ปากเบี้ยว ตาและมุมปากตก ยิ้มแล้วมุมปากไม่เท่ากัน
2. A (Arm Weakness) แขนอ่อนแรง
แขนข้าใดข้างหนึ่งมีอาการชา อ่อนแรง ยกแขนไม่ขึ้น หรือแขนตก ไม่สามารถยกค้างไว้ได้
3. S (Speech Difficulty) การพูดผิดปกติ
มีอาการสับสน มึนงง ฟังคนอื่นพูดไม่เข้าใจ ลักษณะการพูดแปลกไป พูดไม่รู้เรื่อง พูดไม่ชัด พูดติดขัด
4. T (Time) สังเกตเวลา และรีบไปโรงพยาบาล
จดบันทึกเวลาที่ผู้ป่วยเริ่มมีอาการ และรีบนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลทันที หรือโทรสายด่วน 1669 สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการรักษากับแพทย์โดยเร็วที่สุด หากได้รับการรักษาภายใน 3 ชั่วโมงหลังเริ่มเกิดอาการสโตรก จะทำให้การรักษามีประสิทธิภาพ และป้องกันภาวะแทรกซ้อน เช่น อัมพาต สมองตาย และเสียชีวิต
นอกจากสังเกตอาการสโตรกด้วยหลัก FAST อาการอื่น ๆ ที่ควรสังเกตและนำผู้ป่วยไปโรงพยาบาล ได้แก่
- เวียนหัว ปวดหัวอย่างรุนแรงเฉียบพลันโดยไม่ทราบสาเหตุ
- ตาพร่า เห็นภาพซ้อน สูญเสียการมองเห็นที่ดวงตาข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้าง
- ขาชาหรืออ่อนแรง เสียการทรงตัว หกล้ม
- คลื่นไส้ อาเจียน มีไข้ กลืนลำบาก
อาการสโตรกสามารถป้องกันได้ด้วยการดูแลสุขภาพให้แข็งแรง รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะผักผลไม้ หลีกเลี่ยงอาการที่มีไขมันสูง งดสูบบุหรี่และการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และรักษาโรคประจำตัวที่อาจเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดอาการสโตรก เช่น เบาหวานชนิดที่ 2 โรคอ้วน ความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นผิดจังหวะ และภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
