อาการหลังกินยาคุมฉุกเฉินเป็นผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้กับบางคน เช่น เลือดออกกะปริบกะปรอย ประจำเดือนมาไม่ปกติ ปวดท้อง และเวียนหัว แต่โดยทั่วไป อาการหลังกินยาคุมฉุกเฉินมักไม่รุนแรงและไม่ใช่อาการที่น่ากังวล การดูแลตัวเองที่บ้านจะช่วยบรรเทาอาการให้ดีขึ้นได้
ยาคุมฉุกเฉิน (Emergency Contraceptive Pills) คือยาเม็ดที่ช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์หลังจากการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกัน หรือเกิดข้อผิดพลาดในการป้องกัน ตัวยาประกอบด้วยฮอร์โมนเพศชนิดสังเคราะห์ที่ช่วยชะลอหรือป้องกันไข่ตกในปริมาณที่มากกว่ายาเม็ดคุมกำเนิดปกติ ซึ่งการได้รับฮอร์โมนเหล่านี้อาจส่งผลให้ร่างกายเกิดอาการหลังกินยาคุมฉุกเฉินได้
สังเกตอาการหลังกินยาคุมฉุกเฉิน
อาการหลังกินยาคุมฉุกเฉินไม่ได้เกิดขึ้นกับทุกคน บางคนอาจไม่มีอาการใด ๆ เลยก็ได้ ส่วนคนที่มีอาการหลังกินยาคุมฉุกเฉินอาจมีอาการต่าง ๆ เช่น
- เลือดออกกะปริบกะปรอยระหว่างรอบเดือน หรือประจำเดือนมามาก
- ประจำเดือนมาเร็วหรือมาช้ากว่าปกติ บางคนอาจมีรอบเดือนเกิน 35 วัน หรือประจำเดือนขาดหลายเดือน
- ปวดท้องตรงสะดือ และปวดเกร็งท้องน้อย
- อ่อนเพลีย
- เวียนหัว ปวดหัว
- สิวขึ้น
- เจ็บเต้านม
- คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
ระยะเวลาของการเกิดอาการหลังกินยาคุมฉุกเฉิน
อาการหลังกินยาคุมฉุกเฉินมักไม่รุนแรงและเกิดขึ้นในช่วงสั้น ๆ อาการส่วนใหญ่มักจะหายไปเองภายใน 2–3 วันหลังกินยาคุมฉุกเฉิน แต่ประจำเดือนอาจมาช้ากว่าปกติได้ประมาณ 1–3 สัปดาห์ และอาจกลับมามีประจำเดือนตามรอบปกติในเดือนถัดไป โดยปริมาณเลือดประจำเดือนอาจยังมามากหรือน้อยกว่าปกติได้
หากประจำเดือนมาช้ากว่า 3 สัปดาห์ อาจมีความเสี่ยงที่จะตั้งครรภ์ ควรใช้ชุดทดสอบการตั้งครรภ์ที่หาซื้อได้จากร้านขายยาตรวจการตั้งครรภ์เบื้องต้น หากผลตรวจครรภ์ขึ้น 2 ขีด ซึ่งหมายถึงมีแนวโน้มตั้งครรภ์ หรือไม่มั่นใจผลการตรวจ ควรไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจการตั้งครรภ์อย่างแน่ชัดเพิ่มเติม
วิธีรับมือกับอาการหลังกินยาคุมฉุกเฉิน
อาการหลังกินยาคุมฉุกเฉินมักจะหายได้เองหลังจากที่ร่างกายปรับตัวกับการได้รับฮอร์โมนจากยาคุมเฉินได้แล้ว ผู้ที่กินยาคุมฉุกเฉินแล้วเกิดผลข้างเคียงสามารถดูแลตัวเองได้ที่บ้านด้วยการนอนพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อป้องกันอาการอ่อนเพลีย ดื่มน้ำให้เพียงพอ หากมีอาการปวดท้องน้อย อาจใช้การประคบร้อนเพื่อบรรเทาอาการปวด คนที่มีอาการปวดหัวอาจกินยาแก้ปวด เช่น พาราเซตามอล หรือไอบูโพรเฟนได้
แต่คนที่อาเจียนหลังกินยาคุมฉุกเฉินไม่เกิน 2 ชั่วโมง ควรปรึกษาเภสัชกร เพราะอาจจำเป็นต้องกินยาคุมฉุกเฉินเม็ดใหม่แทนเม็ดเก่าที่ไม่ได้ออกฤทธิ์ป้องกันการตั้งครรภ์
หากมีอาการหลังกินยาคุมฉุกเฉินที่รุนแรงผิดปกติ เช่น ประจำเดือนมามากและปริมาณไม่ลดลงหลังจากผ่านไปหลายวัน มีอาการปวดท้องน้อยและเวียนหัวร่วมกับประจำเดือนมาผิดปกติหรือมากะปริบกะปรอย หรือประจำเดือนไม่มานานกว่า 4 สัปดาห์หลังกินยาคุมฉุกเฉิน ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจร่างกายและรักษาต่อไป
