อาการเจ็บคอและวิธีบรรเทาอย่างตรงจุด

อาการเจ็บคอเป็นอาการที่สร้างความรำคาญใจให้ใครหลายคนอยู่ไม่น้อย เนื่องจากทำให้รู้สึกระคายเคืองหรือไม่สบายภายในลำคอ และแม้ว่าอาการนี้พบได้ในคนทั่วไป แต่สาเหตุของอาการเจ็บคออาจแตกต่างกันไปในแต่ละคน โดยอาจเกิดได้จากการติดเชื้อไวรัส การติดเชื้อแบคทีเรีย หรืออื่น ๆ อีกมากมาย

นอกจากนี้ สาเหตุที่แตกต่างกันยังอาจส่งผลถึงลักษณะของอาการ ระยะเวลาในการเกิด การบรรเทาอาการหรือการรักษาอีกด้วย การทราบถึงสาเหตุของอาการเจ็บคอจึงเป็นส่วนสำคัญที่จะช่วยให้คุณสามารถเลือกวิธีบรรเทาอาการเจ็บคอได้อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ

อาการเจ็บคอจากแต่ละสาเหตุแตกต่างกันอย่างไร

อาการเจ็บคอมักเกิดจากการติดเชื้อไวรัสหรือการติดเชื้อแบคทีเรียบางชนิด โดยอาการเจ็บคอจากทั้ง 2 สาเหตุมักจะมีลักษณะอาการแตกต่างกัน

1. อาการเจ็บคอจากการติดเชื้อไวรัส

มักเป็นผลมาจากโรคหวัด ผู้ที่มีอาการเจ็บคอจากสาเหตุนี้มักจะมีน้ำมูก ไอแห้ง คัดจมูก จาม มีไข้อ่อน ๆ รู้สึกระคายเคืองในลำคอ เสียงแหบ กลืนลำบาก คอหรือทอนซิลบวมและแดงร่วมด้วย ซึ่งอาการเจ็บคอจากการติดเชื้อไวรัสมักดีขึ้นหรือหายไปได้เองภายในเวลาไม่กี่วัน และยังพบได้บ่อยกว่าอาการเจ็บคอจากการติดเชื้อแบคทีเรียอีกด้วย

2. อาการเจ็บคอจากการติดเชื้อแบคทีเรีย

มักเกิดจากเชื้อแบคทีเรียสเตรปโตคอคคัส (Streptococcus) มักทำให้มีไข้ ไอแห้ง คอ เพดานปาก ลิ้นไก่และทอนซิลบวมแดง ปวดหัว มีอาการหนาวสั่น กลืนลำบาก มีจุดหนองรอบต่อมทอนซิลหรือลิ้นเป็นฝ้าขาวร่วมกับอาการเจ็บคอ ปวดท้อง คลื่นไส้ ท้องเสีย แต่มักไม่มีน้ำมูลไหล ทั้งนี้ อาการเจ็บคอที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียจะมีความรุนแรงและเรื้อรังมากกว่าอาการเจ็บคอจากการติดเชื้อไวรัส และอาจต้องใช้ยาปฏิชีวนะในการรักษา

นอกจากนี้ สาเหตุอื่น ๆ ที่อาจส่งผลให้เกิดอาการเจ็บคอ ได้แก่ สภาพแวดล้อมที่เต็มไปด้วยฝุ่น ควัน การสูบบุหรี่ ภูมิแพ้ กรดไหลย้อน การใช้กล้ามเนื้อในคอมากเกินไปจากการตะโกนหรือพูดคุยเสียงดัง หรือการเกิดเนื้องอกบางชนิดภายในลำคอ

รับมืออาการเจ็บคอในเบื้องต้น

การบรรเทาอาการเจ็บคอจากสาเหตุต่าง ๆ ในเบื้องต้นนั้นสามารถทำได้หลายวิธี เช่น

ดื่มน้ำให้มาก ๆ และพักผ่อนให้เพียงพอ

ผู้ที่มีอาการเจ็บคอควรจิบน้ำตลอดทั้งวันเพื่อรักษาความชุ่มชื้นในลำคอและร่างกาย โดยอาจเลือกดื่มน้ำอุ่น น้ำผึ้งมะนาว ชาดอกคาโมมายล์ เครื่องดื่มที่ปราศจากสารคาเฟอีน รวมถึงสามารถอมน้ำแข็งก้อนเพื่อช่วยรักษาความชุ่มชื้นในลำคอก็ได้ นอกจากนี้ ควรพักผ่อนให้เพียงพอเพื่อให้ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายฟื้นฟูและทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการกำจัดเชื้อไวรัสและแบคทีเรียในร่างกาย

ใช้สเปรย์สำหรับช่องปากและลำคอ

สเปรย์สำหรับช่องปากและลำคอเป็นอีกตัวเลือกในการบรรเทาการระคายคอ อาการเจ็บคอ และเพิ่มความชุ่มภายในคอ โดยสามารถเลือกใช้สเปรย์พ่นคอที่มีส่วนผสมของโพรพอลิส (Propolis) ซึ่งมีผลจากการทดลองในห้องปฏิบัติการพบว่า โพรพอลิสอาจช่วยลดการสะสมของแบคทีเรียได้ และบางผลิตภัณฑ์จะมีสารสกัดจากสมุนไพรอื่น ๆ ที่อาจมีฤทธิ์ต้านการอักเสบภายในช่องปากหรือลำคอร่วมด้วย เช่น

เปปเปอร์มิ้นท์ (Peppermint) มีสารประกอบฟีนอลิก (Phenolic Compounds) ซึ่งจากการวิจัยพบว่า สารประกอบนี้อาจช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอ ต้านการติดเชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรียและต้านการอักเสบภายในลำคอได้
รากชะเอมเทศ (Licorice Root) มีสารกลีซีร์ริซิน (Glycyrrhizin) ที่ผลการศึกษาบางส่วนระบุว่า อาจใช้ต้านการอักเสบภายในระบบทางเดินหายใจส่วนบน ช่วยป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรีย ต้านการติดเชื้อไวรัสและการอักเสบ
กานพลู มีสารยูจีนอล (Eugenol) เป็นส่วนประกอบหลัก โดยจากการศึกษาพบว่า สารนี้อาจช่วยบรรเทาการติดเชื้อภายในระบบทางเดินหายใจได้
กระชายขาว อาจมีสรรพคุณช่วยบรรเทาอาการหวัด ไอหรือคัดจมูก อีกทั้งมีการศึกษาบางส่วนพบว่ากระชายขาวมีสารแพนดูราทินเอ (Panduratin A) และพิโนสโตรบิน (Pinostrobin) ที่อาจมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อไวรัสบางชนิด แต่ยังต้องมีการค้นคว้าต่อเนื่องเพื่อดูประสิทธิภาพและความปลอดภัยให้มากที่สุด

ทั้งนี้ ประสิทธิภาพของสมุนไพรต่อการบรรเทาอาการเจ็บคออาจยังไม่สามารถระบุได้อย่างแน่ชัด เพราะเป็นเพียงการทดสอบประสิทธิภาพในห้องทดลอง และจำเป็นต้องรอผลการวิจัยอื่น ๆ มาใช้เพื่อยืนยันประสิทธิภาพจากการใช้ในคนเพิ่มเติมในอนาคต

การบ้วนปากหรือกลั้วคอด้วยน้ำเกลือ

การบ้วนปากหรือกลั้วคอด้วยน้ำเกลือเป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยเพิ่มความสะอาดและสุขอนามัยที่ดีภายในช่องปาก และช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอได้ โดยการผสมเกลือ 1 ช้อนชาละลายเข้ากับน้ำอุ่น 1 แก้ว (ประมาณ 230 มิลลิลิตร) จากนั้นนำมาใช้กลั้วคอหรือบ้วนปาก แต่ห้ามกลืนโดดเด็ดขาด

อย่างไรก็ตาม ควรไปพบแพทย์หากรู้สึกเจ็บคอมากผิดปกติ มีอาการเจ็บคออย่างรุนแรงและต่อเนื่อง หรือมีอาการเจ็บคอร่วมกับอาการหายใจลำบาก อ้าปากได้ลำบาก มีผื่น ปวดหู มีไข้สูงกว่า 38 องศาเซลเซียส ต่อมน้ำเหลืองบวมในบริเวณคอ มีเสียงแหบหรือเสียงหาย ซึ่งแพทย์จะช่วยหาสาเหตุของอาการเจ็บคอที่แท้จริงและรับการรักษาที่เหมาะสม

เอกสารอ้างอิง

Berretta, et al. (2020). Propolis and its potential against SARS-CoV-2 infection mechanisms and COVID-19 disease. Biomed Pharmacother, 131, 110622.
Barboza, et al. (2018). An Overview on the Anti-inflammatory Potential and Antioxidant Profile of Eugenol. Oxid Med Cell Longev, 2018, 3957262.
Li, et al. (2017). In vitro antiviral, anti-inflammatory, and antioxidant activities of the ethanol extract of Mentha piperita L. Food Sci Biotechnol, 26(6), pp. 1675–1683.
Wang, et al. (2017). The antiviral and antimicrobial activities of licorice, a widely-used Chinese herb. Acta Pharm Sin B, 5(4), pp. 310–315.
CDC (2021). Strep Throat: All You Need to Know.
Plopkhwan Ungchusak, Kulkanya Chokepaiboonkit. สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย. เป็นหวัดเจ็บคอ รักษาด้วยยาปฏิชีวนะจริงหรือ?.
Mayo Clinic (2021). Sore throat.
Cleveland Clinic. (2019). 6 Sore Throat Remedies That Actually Work.
Barrie, L. Health (2012). 4 Clever Uses for Cloves.
McGrane, K. Healthline (2020). What Are Licorice Root's Benefits and Downsides?.
Higuera, V. Healthline (2019). Everything You Need to Know About Strep Throat.
Colleen, M.S. & Gotter, A. Healthline (2017). 12 Natural Remedies for Sore Throat.
Cunha, J.P. MedicineNet. Sore Throat Home Remedies.
Brennan, D. MedicineNet (2021). What Is the Difference Between Strep Throat and Sore Throat?.
WebMD. Propolis (Propolis - Uses, Side Effects, and More).
WebMD (2020). Is Your Sore Throat a Cold, Strep Throat, or Tonsillitis?.
WebMD (2020). Remedies for Sore Throat.