คุณพ่อคุณแม่หลายคนอาจเคยเห็นโฆษณาตามสื่อต่าง ๆ เกี่ยวกับอาหารเสริมสำหรับเด็ก ไม่ว่าจะเป็นผลิตภัณฑ์อาหารเสริมชนิดน้ำ หรือวิตามินรวมชนิดเคี้ยวรสชาติต่าง ๆ แต่ในขณะเดียวกัน คุณพ่อคุณแม่ก็อาจรู้สึกสงสัยว่าอาหารเสริมเหล่านี้จะจำเป็นต่อลูกน้อยจริงหรือไม่ และจะมีผลต่อสุขภาพอย่างไรบ้าง ซึ่งการศึกษาข้อมูลต่อไปนี้คงพอช่วยไขข้อข้องใจดังกล่าวได้
วิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็นสำหรับพัฒนาการเด็ก
โดยปกติ ร่างกายของเด็กย่อมต้องการวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโต และการขาดวิตามินหรือแร่ธาตุตัวใดตัวหนึ่งไปก็อาจส่งผลกระทบต่อพัฒนาการของเด็กได้
วิตามิน
วิตามินแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่ม คือ
- วิตามินที่ละลายได้ในไขมัน ได้แก่ วิตามินเอ วิตามินดี วิตามินอี และวิตามินเค ซึ่งมีส่วนช่วยในการสร้างโปรตีนและการแบ่งเซลล์ แต่หากมีวิตามินเหล่านี้สะสมในร่างกายมากเกินไปก็อาจมีผลกระทบต่อตับและสมองได้
- วิตามินที่ละลายได้ในน้ำ เช่น วิตามินบี 1 บี 2 บี 6 บี 12 และวิตามินซี เป็นต้น ซึ่งร่างกายสามารถขับวิตามินเหล่านี้ออกไปได้เองหากมีปริมาณมากเกินความจำเป็น
แร่ธาตุ
มีแร่ธาตุเพียงไม่กี่ชนิดเท่านั้นที่จำเป็นสำหรับร่างกายมนุษย์ โดยปริมาณสารอาหารกลุ่มแร่ธาตุที่แนะนำให้บริโภคได้กำหนดไว้ 7 ชนิด ได้แก่ แคลเซียม ไอโอดีน แมกนีเซียม ฟอสฟอรัส ซีลีเนียม เหล็ก และสังกะสี
ทั้งนี้ เด็กที่ขาดวิตามินมักจะมีอาการเบื่ออาหาร อ่อนเพลีย น้ำหนักลด นอนไม่ค่อยหลับ และกระสับกระส่าย ส่วนอาการเริ่มแรกของเด็กที่ขาดแร่ธาตุจะแตกต่างกันไปตามชนิดของแร่ธาตุ รวมทั้งปริมาณแร่ธาตุและวิตามินที่เด็กแต่ละคนต้องการนั้นอาจแตกต่างกันไปตามอายุของเด็กและชนิดของวิตามินหรือแร่ธาตุด้วย นอกจากนี้ ปัจจัยต่าง ๆ ก็อาจทำให้ร่างกายของเด็กต้องการวิตามินเพิ่มขึ้นเช่นกัน เช่น เด็กอยู่ในวัยกำลังเจริญเติบโต การเล่นและการออกกำลังกาย การเผชิญภาวะเมตาบอลึซึมสูง และการเจ็บป่วยต่าง ๆ อย่างมีไข้ เป็นโรคติดเชื้อ มีความผิดปกติของการย่อยและการดูดซึมสารอาหาร เป็นต้น
ควรให้ลูกน้อยรับประทานอาหารเสริมสำหรับเด็กหรือไม่ ?
หลายครั้งที่คุณพ่อคุณแม่อาจรู้สึกวิตกกังวลเพราะกลัวว่าเจ้าตัวเล็กอาจได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ หลายคนก็อาจอยากให้ลูกรับประทานอาหารเสริมต่าง ๆ ที่อยู่ในสื่อโฆษณา และผู้เชี่ยวชาญบางรายก็ยังเชื่อว่าอาหารเสริมสำหรับเด็กอาจช่วยชดเชยวิตามินต่าง ๆ ในเด็กที่เผชิญภาวะขาดสารอาหารได้
อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญบางส่วนกลับมองว่าการให้ลูกน้อยรับประทานวิตามินรวมหรืออาหารเสริมต่าง ๆ นั้นอาจไม่ใช่สิ่งที่จำเป็น โดยสถาบันกุมารเวชศาสตร์แห่งสหรัฐอเมริกา (American Academy of Pediatrics) แนะนำว่าควรให้เด็กรับประทานอาหารเสริมก็ต่อเมื่อได้รับคำสั่งจากแพทย์เท่านั้น เนื่องจากเด็กส่วนใหญ่จะได้รับวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกายจากการรับประทานอาหารทั่วไปอยู่แล้ว ส่วนการให้ลูกน้อยรับประทานอาหารเสริมนั้น อาจไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพหากสารอาหารที่ได้รับเข้าไปไม่เกินกว่าปริมาณที่แนะนำให้บริโภคในแต่ละวัน
อาหารเสริมสำหรับเด็กเหมาะกับเด็กแบบใด ?
แม้ว่าอาหารเสริมอาจไม่จำเป็นสำหรับเด็กที่มีสุขภาพร่างกายแข็งแรง แต่กุมารแพทย์อาจแนะนำให้เด็กบางคนรับประทานวิตามินรวมหรือแร่ธาตุเสริม เช่น
- เด็กที่ไม่ได้รับประทานอาหารตามปกติ หรือรับประทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการไม่เพียงพอ
- เด็กที่เลือกรับประทานอาหารเพียงบางอย่าง
- เด็กที่มีปัญหาสุขภาพ เช่น โรคหืด หรือโรคระบบทางเดินอาหาร เป็นต้น
- เด็กที่รับประทานอาหารมังสวิรัติ อาหารที่ไม่มีส่วนผสมของนม หรือเด็กที่จำกัดการรับประทานอาหารบางชนิด
- เด็กที่ชอบรับประทานอาหารขยะ อาหารแปรรูป ขนมขบเคี้ยว หรือดื่มน้ำอัดลมในปริมาณมาก
- เด็กที่กำลังใช้ยารักษาโรค เนื่องจากยาบางชนิดอาจส่งผลกระทบต่อความอยากอาหารได้
ทั้งนี้ คุณพ่อคุณแม่ควรปรึกษาแพทย์ก่อนให้เจ้าตัวเล็กรับประทานอาหารเสริมเสมอ และต้องดูแลให้เด็กรับประทานอาหารเสริมตามฉลากหรือตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
ข้อควรระวังในการใช้อาหารเสริมสำหรับเด็ก
อาหารเสริมสำหรับเด็กมักอยู่ในรูปของเยลลี่ที่เด็ก ๆ ชื่นชอบ หากไม่ระมัดระวังอาจทำให้ลูกน้อยรับประทานอาหารเสริมมากเกินความต้องการของร่างกาย ซึ่งการได้รับวิตามินหรือแร่ธาตุบางชนิดที่มากเกินไปนั้นอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพอย่างรุนแรงได้ ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่ควรแน่ใจว่าอาหารเสริมที่เลือกซื้อนั้นจะไม่เป็นอันตราย และควรเก็บบรรจุภัณฑ์ให้พ้นจากมือของลูกน้อย
อย่างไรก็ตาม คุณพ่อคุณแม่ควรจัดเตรียมอาหารที่มีความหลากหลายและมีสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายอย่างครบถ้วนให้เจ้าตัวเล็กรับประทานแทนการใช้อาหารเสริม เพื่อให้ลูกมีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงและเติบโตอย่างมีพัฒนาการที่เหมาะสมตามวัย
