หลายคนอาจคิดว่าเลือดออกตามไรฟันขณะแปรงฟันหรือใช้ไหมขัดฟันนั้นเป็นเรื่องปกติ แต่อันที่จริงการมีเลือดออกตามไรฟันอาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพภายในช่องปาก ซึ่งเตือนว่าถึงเวลาที่เราควรไปพบทันตแพทย์แล้ว แต่ก่อนจะถึงมือคุณหมอก็ควรใส่ใจและดูแลสุขอนามัยในช่องปากให้มาก เพราะอาจช่วยบรรเทาอาการในเบื้องต้นได้
เลือดออกตามไรฟันเกิดได้จากหลายสาเหตุ ส่วนใหญ่มักเป็นผลมาจากการสะสมของคราบพลัค (Plaque) หรือแบคทีเรียชนิดไม่ดีตามไรฟันที่เป็นต้นตอของโรคเหงือกและโรคปริทันต์อักเสบ นอกจากนี้ อาจเกิดจากการแปรงฟันแรงเกินไปหรือใส่อุปกรณ์จัดฟันที่แน่นเกินไป ในกรณีที่มีเลือดออกตามไรฟันบ่อยครั้งอาจเป็นผลมาจากปัญหาสุขภาพที่รุนแรงอย่างการขาดวิตามินซีหรือมะเร็งเม็ดเลือดขาวได้เช่นกัน
วิธีรับมือกับอาการเลือดออกตามไรฟัน
หากมีเลือดออกตามไรฟันควรเข้ารับการตรวจวินิจฉัยจากทันตแพทย์ เพื่อตรวจหาสาเหตุที่ทำให้เลือดออก และรับการรักษาอย่างเหมาะสม ผู้ที่มีเลือดออกตามไรฟันที่ไม่รุนแรงและนาน ๆ ครั้งอาจดูแลสุขภาพภายในช่องปากด้วยวิธีต่อไปนี้ ก่อนจะไปปรึกษาทันตแพทย์เพิ่มเติมได้
รักษาสุขอนามัยในช่องปาก
การมีสุขอนามัยในช่องปากที่ไม่ดี เช่น ไม่แปรงฟัน แปรงฟันไม่ทั่วถึง หรือใช้แปรงสีฟันที่ไม่เหมาะสม อาจก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพในช่องปากได้มากมาย และอาการเลือดออกตามไรฟันก็เป็นหนึ่งในนั้น นี่จึงเป็นเหตุผลที่ควรหมั่นดูแลและใส่ใจสุขภาพช่องปากอยู่เสมอ เพื่อสุขอนามัยในช่องปากที่ดีขึ้น
โดยให้แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้งหลังมื้ออาหาร และใช้ไหมขัดฟันเพื่อป้องกันการสะสมของคราบพลัควันละ 1–2 ครั้ง อีกทั้งควรเลือกแปรงสีฟันที่ขนแปรงไม่แข็งจนเกินไป เปลี่ยนแปรงสีฟันทุก 2–4 เดือน และที่สำคัญควรตรวจสุขภาพช่องปากและฟันกับทันตแพทย์ทุก 6 เดือน
บ้วนปากด้วยน้ำเกลือ
น้ำเกลือมีส่วนช่วยให้ปากสะอาด ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียชนิดไม่ดีในช่องปาก ฟื้นฟูแผลในช่องปาก และช่วยบรรเทาอาการเลือดออกตามไรฟัน การบ้วนปากด้วยน้ำเกลือเป็นประจำวันละประมาณ 15–30 วินาที จึงเป็นการเสริมสร้างสุขภาพช่องปากให้ดียิ่งขึ้น ทำให้ปัญหาในช่องปากอาจลดลงได้
ก่อนนำน้ำเกลือบรรจุขวดมาบ้วนปาก ควรสังเกตสิ่งแปลกปลอมในน้ำเกลือ และหากน้ำเกลือมีสีหรือลักษณะต่างไปจากเดิมก็ไม่ควรนำมาใช้โดยเด็ดขาด นอกจากนี้ เรายังสามารถผสมน้ำเกลือใช้เองได้โดยผสมเกลือ 1 ช้อนชากับน้ำต้มสุก 1 แก้ว ปริมาณ 750 มิลลิลิตร ซึ่งน้ำเกลือที่ทำเองควรใช้ให้หมดภายใน 1 วัน ไม่ควรเก็บไว้ใช้ต่อในวันถัดไป
ประคบเย็น
ประคบเย็นเป็นวิธีที่ช่วยในการห้ามเลือด ลดบวม ลดการอักเสบ ในกรณีของเลือดออกตามไรฟัน ให้นำผ้าก๊อซชุบน้ำเย็นมาประคบบริเวณแนวเหงือกที่มีเลือดออกโดยตรง หรือจะนำน้ำแข็งห่อผ้าขนหนูประคบผิวหนังภายนอก เหนือบริเวณที่มีเลือดออกตามไรฟันก็ได้เช่นกัน โดยควรประคบทิ้งไว้ครั้งละไม่เกิน 20 นาที
เติมวิตามินซีให้แก่ร่างกาย
เลือดออกตามไรฟันอาจเป็นผลมาจากการขาดวิตามินซี วิธีแก้จึงเป็นการเติมวิตามินซีให้ร่างกายด้วยการรับประทานอาหารจำพวกผักและผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง เช่น พริกหวาน ปวยเล้ง บรอกโคลี คะน้า มะละกอ ฝรั่ง มะม่วง ส้ม มะนาว สตรอเบอร์รี ลิ้นจี่ และกีวี่
ผู้ที่มีปัญหาเลือดออกตามไรฟันยังอาจรับประทานวิตามินซีในรูปแบบอาหารเสริมได้เช่นกัน โดยควรอ่านฉลากบรรจุภัณฑ์ให้ละเอียดก่อนรับประทาน หรือปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนซื้อมารับประทาน โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัว ผู้สูงอายุ เด็ก และสตรีมีครรภ์
เลิกสูบบุหรี่
การสูบบุหรี่เป็นปัจจัยหนึ่งที่อาจทำให้อาการเลือดออกตามไรฟันแย่ลง เพิ่มความเสี่ยงของการเกิดโรคเหงือก และยังอาจทำให้ทันตแพทย์วินิจฉัยหาสาเหตุของการมีเลือดออกตามไรฟันได้ยากยิ่งขึ้น การงดสูบบุหรี่หรือเลิกบุหรี่ถาวรจึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างมาก เพราะจะช่วยให้อาการเลือดออกดีขึ้นและลดความเสี่ยงของปัญหาสุขภาพในช่องปากอื่น ๆ อีกด้วย
อย่างไรก็ตาม หากดูแลตัวเองด้วยวิธีเหล่านี้แล้วอาการยังไม่ดีขึ้นภายใน 7–10 วัน อาการเลือดออกตามไรฟันรุนแรงขึ้น เป็นเรื้อรัง หรือเกิดร่วมกับอาการผิดปกติอื่น ๆ ควรไปพบทันตแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและการรักษาที่ตรงจุดโดยเร็ว
