น้ำเกลือเป็นสารน้ำที่นิยมใช้ในการปฐมพยาบาลเบื้องต้นทั้งในและนอกสถานพยาบาล ซึ่งนอกจากจะนำมาใช้ทำความสะอาดบาดแผลแล้ว ยังมีประโยชน์ที่หลากหลายอย่างชำระล้างดวงตาหรือจมูก บ้วนปากหรือคอ และล้างคอนแทคเลนส์ โดยน้ำเกลือจะช่วยลดแบคทีเรียบางชนิดอันเป็นต้นเหตุของปัญหาสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต
ไม่เพียงแค่นั้น แพทย์ยังอาจนำน้ำเกลือมาใช้ชะล้างตัวยาที่ค้างอยู่ในสายสวนหลังการฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำ และอาจนำน้ำเกลือมาใช้ประโยชน์อื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์ด้วย
น้ำเกลือคืออะไร ?
น้ำเกลือ คือ สารน้ำที่มีส่วนผสมของเกลือและน้ำ โดยจะประกอบไปด้วยสารละลายโซเดียมคลอไรด์ (Sodium Chloride: NaCl) ในความเข้มข้น 0.9 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งคล้ายคลึงกับความเข้มข้นของโซเดียมในเลือดและน้ำตา บางครั้งอาจเรียกน้ำเกลือว่าสารละลายไอโซโทนิก เนื่องจากมีความสมดุลกับน้ำในเซลล์ร่างกาย จึงเหมาะในการนำไปทำควาสะอาดอวัยวะบางส่วนที่ใช้น้ำเกลือได้ โดยผลิตภัณฑ์นี้สามารถหาซื้อได้ง่ายและมีราคาถูก
ประโยชน์ของน้ำเกลือ
น้ำเกลือสามารถใช้ประโยชน์ได้อย่างหลากหลาย โดยอาจนำมาใช้ทำความสะอาดส่วนต่างๆ ของร่างกาย รวมถึงดวงตาซึ่งเป็นหนึ่งในอวัยวะสำคัญที่เน้นเรื่องความสะอาดและความปลอดภัย
- เช็ดหรือล้างใบหน้า
สำหรับผู้ที่มีสิวบริเวณใบหน้าไม่ว่าจะเป็นสิวอักเสบหรือสิวอุดตันสามารถเช็ดทำความสะอาดใบหน้าด้วยน้ำเกลือหลังการรักษาสิวได้ โดยน้ำเกลือจะช่วยลดการติดเชื้อ และไม่ก่อให้เกิดการระคายเคืองหรือแสบร้อนบนใบหน้า
- ชำระล้างดวงตา
หากรู้สึกระคายเคืองตาจากฝุ่นละออง เกสรดอกไม้ สบู่ หรือสิ่งแปลกปลอม น้ำเกลืออาจช่วยชะล้างสิ่งสกปรกเหล่านี้ออกไปได้ และยังช่วยให้อาการตาแห้งและคันตาดีขึ้นด้วย โดยมีวิธีการคือเทน้ำเกลือลงไปในขวดบีบที่สะอาดหรือเลือกซื้อน้ำเกลือแบบสำเร็จรูปซึ่งสามารถบีบใช้ได้ทันที เอียงศีรษะไปด้านหลัง จากนั้นให้หยดน้ำเกลือใส่ดวงตาในลักษณะเดียวกับยาหยอดตา หรืออาจใส่น้ำเกลือไว้ในถ้วยจนเต็ม เปิดเปลือกตาแล้วจึงก้มลงให้ดวงตาสัมผัสกับน้ำเกลือ เพื่อให้สิ่งสกปรกโดนชะล้างออกไป
- ล้างจมูก
การใช้น้ำเกลือสวนล้างโพรงจมูกจะช่วยชะล้างสารก่อภูมิแพ้ น้ำมูก เมือก และสิ่งสกปรกอื่น ๆ ส่งผลให้อาการคัดจมูกบรรเทาลง อาการน้ำมูกไหลลงคอลดลง โพรงจมูกโล่ง สะอาด หายใจได้สะดวกยิ่งขึ้น และยังช่วยป้องกันการติดเชื้อบริเวณโพรงจมูกด้วย
- ทำความสะอาดแผลทั่วไป
โดยปกติ น้ำเกลือมักถูกนำมาใช้ล้างทำความสะอาดบาดแผลทั่วไป เช่น แผลเปิด แผลผ่าตัด แผลกดทับ แผลไฟใหม้ เป็นต้น เพื่อกำจัดสิ่งแปลกปลอมและแบคทีเรียต่าง ๆ ช่วยลดโอกาสในการติดเชื้อ นอกจากนี้ น้ำเกลือยังไม่ก่อให้เกิดความเจ็บปวดหรืออาการแสบร้อนบริเวณแผลเหมือนแอลกอฮอล์ล้างแผล จึงเหมาะคนทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะเด็กและผู้สูงอายุ
- บ้วนปาก
การบ้วนหรือกลั้วปากด้วยน้ำเกลือเป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยเพิ่มความสะอาดและสุขอนามัยที่ดีภายในช่องปาก ลดความเสี่ยงต่อโรคของเหงือกและฟัน ช่วยให้แผลภายในช่องปาก แผลผ่าตัด แผลหลังการถอนฟัน หรือแผลร้อนในทุเลาลง และอาจช่วยรักษาอาการเจ็บคอ รวมไปถึงการลดความรุนแรงของการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจอย่างไข้หวัดได้เช่นกัน
- ล้างคอนแทคเลนส์
น้ำเกลือมีลักษณะคล้ายกับน้ำตาธรรมชาติ จึงมักถูกนำมาใช้ชะล้างคอนแทคเลนส์หลังทำความสะอาดด้วยการแช่น้ำยาแล้ว วิธีนี้จะช่วยเพิ่มความชุ่มชื่นให้กับคอนแทคเลนส์และทำให้รู้สึกสบายตามากขึ้น อย่างไรก็ตาม ไม่ควรนำคอนแทคเลนส์มาแช่ในน้ำเกลือโดยตรงเป็นระยะเวลานานข้ามคืน เพราะนอกจากจะไม่ช่วยในการฆ่าเชื้อแล้ว ยังทำให้เชื้อเจริญได้ดีเพิ่มมากขึ้นด้วย
วิธีการเลือกซื้อน้ำเกลือที่มีคุณภาพ
การซื้อน้ำเกลือนั้นควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีฉลาก วันผลิต และวันหมดอายุอย่างชัดเจน รวมถึงได้รับการรับรองจากหน่วยงานที่น่าเชื่อถือ โดยน้ำเกลือที่ดีควรผ่านกระบวนการฆ่าเชื้อโรคและทำให้ปลอดเชื้อด้วยกรรมวิธีที่ได้มาตรฐานอย่างการใช้ความร้อนสูง (Sterilization) เพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์ที่สะอาดและไม่เป็นอันตรายหรือเกิดผลข้างเคียงในระหว่างการใช้งาน อีกหนึ่งสิ่งที่ควรคำนึงถึงคือบรรจุภัณฑ์ โดยอาจเลือกขวดบรรจุแบบใสซึ่งจะช่วยให้ผู้ใช้สังเกตเห็นสิ่งแปลกปลอม ความเปลี่ยนแปลง หรือความผิดปกติของสารละลายภายในขวดได้ง่ายยิ่งขึ้น
สุดท้ายนี้ น้ำเกลือที่ถูกเปิดใช้อยู่เป็นประจำอาจมีการปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรียได้ จึงควรระมัดระวังในระหว่างการใช้งานและเก็บรักษา โดยควรล้างมือให้สะอาดก่อนใช้น้ำเกลือ หยุดใช้หากน้ำเกลือปนเปื้อนสิ่งสกปรกหรือเกิดการเปลี่ยนสี เก็บน้ำเกลือไว้ที่อุณหภูมิห้อง ให้ห่างจากความชื้น ความร้อน หรือแสงแดด และควรใช้ให้หมดภายใน 1 เดือนหลังเปิดใช้งานหรือตามระยะเวลาที่กำหนดอยู่บนฉลาก ทั้งนี้ หากใช้น้ำเกลือแล้วมีความผิดปกติเกิดขึ้น ควรหยุดใช้และไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติมต่อไป
