ฝุ่นเข้าตา คือ ภาวะที่เศษวัตถุหรือสิ่งสกปรก เช่น ฝุ่นผง ทราย ขี้เลื่อย เส้นใย ผงเครื่องสำอาง หรือกระทั่งขนตาบังเอิญปลิวหรือกระเด็นไปติดบริเวณเยื่อบุตา ซึ่งฝุ่นผงเหล่านั้นอาจทำให้เกิดการระคายเคือง และหากเผลอขยี้ตาก็อาจทำให้มีอาการตาแดงตามมาได้ แต่โดยทั่วไป เศษฝุ่นดังกล่าวมักถูกขับออกมาเองทางน้ำตา อาการฝุ่นเข้าตาจึงมักไม่ก่อให้เกิดอันตรายร้ายแรงใด ๆ
ฝุ่นเข้าตาได้อย่างไร ?
โดยปกติ ขนตามีหน้าที่ป้องกันเศษฝุ่นหรือผงต่าง ๆ ไม่ให้เข้าสู่ดวงตา แต่ในบางครั้งฝุ่นผงก็อาจบังเอิญปลิวหรือหล่นเข้าตาได้เช่นกัน โดยเฉพาะเมื่อทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น ทำงานเช็คช่วงล่างใต้ท้องรถ ขี่มอเตอร์ไซค์โดยไม่สวมหมวกกันน็อคหรือแว่นตา หรืออยู่กลางแจ้งในช่วงที่มีลมแรง เป็นต้น
ฝุ่นเข้าตา อันตรายหรือไม่ ?
หากเราไม่สามารถกำจัดฝุ่นผงนั้นออกมาเองได้ เศษฝุ่นดังกล่าวก็อาจติดค้างอยู่บริเวณเยื่อบุตาจนทำให้ตาแดง มีน้ำตา และรู้สึกเหมือนมีอะไรติดอยู่ในตา หากมีฝุ่นผงติดอยู่ใต้เปลือกตาด้านบนก็อาจทำให้รู้สึกเจ็บปวดเมื่อต้องกะพริบตา และหากขยี้ดวงตาก็อาจทำให้ตาแดงหรือกระจกตาเป็นแผลได้ แต่โดยทั่วไป ฝุ่นเข้าตาอาจไม่ก่อให้เกิดอันตรายใด ๆ เพียงแต่ทำให้รู้สึกระคายเคืองหรือรำคาญในช่วงเวลาสั้น ๆ เท่านั้น
ฝุ่นเข้าตา จัดการอย่างไรดี ?
เมื่อมีเศษฝุ่นผงหรือวัตถุแปลกปลอมต่าง ๆ เข้าสู่ดวงตา ร่างกายจะมีกลไกในการกำจัดสิ่งแปลกปลอมเหล่านั้นด้วยการผลิตน้ำตาขึ้นมาเพื่อชะล้างวัตถุดังกล่าวออก ซึ่งอาการฝุ่นเข้าตาจะหายไปเองเมื่อเศษผงนั้นถูกขับออกมา
แต่หากฝุ่นผงยังคงติดอยู่ อาจลองกำจัดเศษผงได้ด้วยวิธีดังต่อไปนี้
- กะพริบตาบ่อย ๆ เพื่อช่วยขับเศษฝุ่นให้ออกมาเร็วขึ้น แต่หากเศษผงไม่อาจถูกชะล้างด้วยน้ำตาได้ ห้ามใช้สำลีก้านหรือของมีคมอื่น ๆ อย่างแหนบไปสัมผัสกับลูกตา และห้ามขยี้ตาเด็ดขาด เพราะอาจทำให้ผิวกระจกตาถลอกได้
- ล้างตา โดยล้างมือให้สะอาด และถอดคอนแทคเลนส์ออกก่อน จากนั้นเอียงศีรษะไปด้านข้าง ใช้นิ้วเปิดเปลือกตาบนล่างออกจากกันให้กว้างในระดับหนึ่งอย่างระมัดระวัง ก่อนนำน้ำเกลือหรือน้ำสะอาด 1 แก้วมาหยดหรือค่อย ๆ รินจากหัวตาให้น้ำค่อย ๆ ไหลผ่านดวงตาและชะล้างเอาเศษฝุ่นออกไป
- หากทำตามวิธีข้างต้นแล้วไม่ได้ผลหรือเศษฝุ่นยังคงติดค้างอยู่ ให้ปิดตาข้างที่มีฝุ่นเข้าตาด้วยผ้าพันแผล และรีบไปพบแพทย์
- เมื่อมีฝุ่นเข้าตา ให้ไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษาทันทีหากปรากฏอาการ เช่น เจ็บปวดตารุนแรงหรือปวดตาไม่หยุด มีปัญหากับการมองเห็น เห็นภาพซ้อน เห็นภาพไม่ชัด มองเห็นภาพเป็นจุด ดวงตาไวต่อแสง มองเห็นแสงหรือเงากระจายเป็นรัศมีรอบ ๆ ดวงไฟ มีเลือดออกในตา หรือลักษณะของตาดำเปลี่ยนไป เป็นต้น
- ในกรณีที่เศษวัตถุกระเด็นเข้าตาด้วยความเร็วและแรง หรือเป็นเศษวัตถุมีคมขนาดค่อนข้างใหญ่ เช่น เศษแก้ว เศษไม้ หรือเศษเหล็ก หรือสงสัยว่าอาจมีเศษวัตถุดังกล่าวเข้าตา ห้ามดึงและกำจัดวัตถุนั้นออกจากตาด้วยตนเอง เพราะอาจทำให้เกิดการบาดเจ็บหรือเป็นแผลที่ผิวตาได้ และควรไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสมทันที
เมื่อไปพบแพทย์ แพทย์อาจใช้ยาหยอดตาชนิดพิเศษหยดลงบนผิวตาก่อนขจัดวัตถุดังกล่าวออกไปด้วยน้ำสะอาดหรือสำลี และหากตรวจพบว่าดวงตาได้รับความเสียหาย แพทย์อาจแนะนำให้ใช้ยาหยอดตาในรูปแบบยาปฏิชีวนะ เพื่อป้องกันการติดเชื้อในดวงตา หรืออาจพิจารณารักษาด้วยวิธีอื่น ๆ ตามเหมาะสมต่อไป
