ยาแก้คัน เป็นยาที่ช่วยบรรเทาอาการคันหรือระคายเคืองที่เกิดขึ้นจากปัญหาสุขภาพบางอย่าง เช่น แมลงกัดต่อย อาการแพ้ ลมพิษ โรคเชื้อราต่าง ๆ โดยยาแก้คันมีทั้งรูปแบบเม็ดสำหรับรับประทาน และรูปแบบทา เช่น ครีม หรือยาน้ำแขวนตะกอน ซึ่งแต่ละชนิดอาจมีตัวยาที่ใช้รักษาอาการคันที่แตกต่างกัน และมีความเหมาะสมในการใช้งานแตกต่างกัน
คันเป็นอาการที่ทำให้เกิดความระคายเคืองบนผิวหนัง โดยบางคนอาจรู้สึกอยากเกาเพื่อลดอาการระคายเคืองที่เกิดขึ้น ซึ่งการเกาอาจช่วยได้เพียงชั่วคราวเท่านั้น อีกทั้งการเกาบ่อย ๆ หรือเกาอย่างรุนแรงอาจทำให้ผิวหนังได้รับความเสียหายเพิ่มเติมและเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ ดังนั้น ควรใช้ยาแก้คันที่มีประสิทธิภาพดีเพื่อบรรเทาอาการคันที่เกิดขึ้น
ยาแก้คันที่หาซื้อได้ง่ายและมีประสิทธิภาพดี
ยาแก้คันที่สามารถหาซื้อได้ง่ายด้วยตนเองและช่วยบรรเทาอาการคันได้ดี มีดังนี้
1. คาลาไมน์ ตราเสือดาว (Calamine Leopard Brand) ขนาด 100 มิลลิลิตร
คาลาไมน์ ตราเสือดาว เป็นยาแก้คันที่มีส่วนประกอบของคาลาไมน์ (Calamine) ที่ช่วยบรรเทาอาการคัน เนื่องจากสาเหตุต่าง ๆ เช่น ลมพิษ ผดร้อน อาการคันจากโรคอีสุกอีใส ยุงกัด หรือแมลงกัดต่อย รวมทั้งยังมีส่วนผสมของซิงค์ออกไซด์ (Zinc oxide) ที่ช่วยลดอาการอักเสบทางผิวหนัง และลดอาการระคายเคืองต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นอีกด้วย
โดยควรเขย่าขวดทุกครั้งก่อนการใช้คาลาไมน์ ตราเสือดาวเพื่อบรรเทาอาการคัน และทาผิวหนังบริเวณที่มีอาการคัน วันละ 3–4 ครั้ง ทั้งนี้ ควรทาบริเวณผิวหนังเท่านั้น ห้ามรับประทานโดยเด็ดขาด เพราะอาจก่อให้เกิดอันตรายได้
2. บีแพนเธน เซนซิเดิร์ม ครีม (Bepanthen Sensiderm Cream) ขนาด 50 กรัม
บีแพนเธน เซนซิเดิร์ม ครีมเป็นยาแก้คันที่อาจเหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการคันจากผิวแห้ง อาการแพ้ที่ผิวหนัง หรือผื่นผิวหนังอักเสบ เนื่องจากมีส่วนผสมต่าง ๆ เช่น เซราไมด์ 3 (Ceramide 3) กลีเซอรีน (Glycerin) วิตามินบี 5 (Vitamin B5) ซึ่งจะช่วยเพิ่มความชุ่มชื้น ป้องกันผิวไม่ให้เกิดการระคายเคือง และอาจช่วยลดการอักเสบของผิว
ยาแก้คันตราบีแพนเธน เซนซิเดิร์ม ไม่มีส่วนผสมของสเตียรอยด์ น้ำหอม และสารกันเสีย จึงอาจเหมาะสำหรับผู้ที่มีผิวแพ้ง่าย รวมถึงอาจเหมาะสำหรับทารก และเด็กอีกด้วย โดยสามารถใช้บีแพนเธน เซนซิเดิร์ม ครีมทาบริเวณผิวที่มีอาการเพื่อบรรเทาอาการคัน แดง หรืออักเสบที่เกิดขึ้น
3. ลอเรสซ์ (Loreze) ขนาดแผงละ 10 แคปซูล
ลอเรสซ์เป็นยาสำหรับรับประทานชนิดแคปซูลที่มีคุณสมบัติช่วยบรรเทาอาการลมพิษเรื้อรัง และอาการแพ้ทางผิวหนังต่าง ๆ ที่อาจทำให้รู้สึกคัน โดยลอเรสซ์ประกอบด้วยตัวยาลอราทาดีน (Loratadine) 10 มิลลิกรัม ที่ออกฤทธิ์ยับยั้งสารฮิสตามีน ซึ่งเป็นสารที่ร่างกายปล่อยออกมาเมื่อเกิดอาการแพ้ และเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการคันตามมา
โดยผู้ใหญ่และเด็กอายุ 12 ปีขึ้นไป สามารถรับประทานยาลอเรสซ์เพื่อเป็นยาแก้คันครั้งละ 1 แคปซูล วันละ 1 ครั้ง โดยยาลอเรสซ์มักไม่ทำให้รู้สึกง่วง แต่ยังอาจมีโอกาสทำให้รู้สึกง่วงในบางราย ดังนั้น หลังจากรับประทานยานี้ ควรหลีกเลี่ยงการขับรถยนต์ ทำงาน หรือทำกิจกรรมที่อาจเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ
4. คาเนสเทน (Canesten) ขนาด 10 กรัม
คาเนสเทนเป็นยาแก้คันที่เกิดจากโรคเชื้อราต่าง ๆ เช่น น้ำกัดเท้า โรคกลาก โรคเชื้อราในช่องคลอด โดยคาเนสเทนประกอบด้วยยาโคลไตรมาโซล ซึ่งสามารถฆ่าเชื้อราต่าง ๆ ที่เป็นสาเหตุให้เกิดอาการคันบนผิวหนังได้
การใช้ยาคาเนสเทนเพื่อบรรเทาอาการคันที่เกิดจากเชื้อรานั้นไม่ยาก เพียงทายาบริเวณที่มีอาการคันบาง ๆ วันละ 2–3 ครั้ง และทายาต่อเนื่องอย่างน้อย 2 สัปดาห์ ถึงแม้ว่าผื่นเชื้อราจะหายเป็นปกติแล้ว ทั้งนี้ ควรทายาบริเวณผิวหนังหรือบริเวณอวัยวะเพศภายนอกเท่านั้น
5. ไฮติโซน 1% (Hytisone 1%) ขนาด 5 กรัม
ไฮติโซนเป็นยาแก้คันที่มีส่วนประกอบของยาไฮโดรคอร์ติโซน ซึ่งเป็นยาสเตียรอยด์ที่ช่วยบรรเทาอาการคัน ผิวหนังอักเสบ หรือปัญหาทางผิวหนังต่าง ๆ เช่น โรคผื่นระคายสัมผัส ผดร้อน อาการแพ้ทางผิวหนัง นอกจากนี้ ยังอาจช่วยลดอาการปวดหรือบวมที่เกิดขึ้นร่วมกับอาการคันอีกด้วย
โดยทาไฮติโซนบริเวณที่เกิดอาการบาง ๆ วันละ 3–4 ครั้ง เพื่อบรรเทาอาการคันที่เกิดขึ้น ทั้งนี้ ไม่ควรใช้ยาไฮติโซนเพื่อรักษาอาการคันที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส หรือเชื้อรา หากยังไม่แน่ใจว่าอาการคันเกิดขึ้นจากสาเหตุใด ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเพื่อความปลอดภัยในการใช้ยา
นอกจากการใช้ยาแก้คันเพื่อบรรเทาอาการคันที่เกิดขึ้น ควรดูแลตัวเองด้วยวิธีอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้หรือสิ่งที่กระตุ้นให้เกิดอาการคัน ใส่เสื้อผ้าที่หลวมและไม่รัดแน่นจนเกินไป อาบน้ำเย็นแทนการอาบน้ำร้อนหรือน้ำอุ่น และหลีกเลี่ยงการเกา หากอาการคันยังคงไม่ดีขึ้น รุนแรงขึ้น หรือมีอาการผิดปกติ เช่น มีไข้สูง ผื่นคันกระจายไปยังบริเวณอื่น ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาอย่างเหมาะสมต่อไป
